Emekli Sandığı İştirakçiliğinde Yaş Sorunları ve Çözümler / Şevket Tezel

 Memur ve dolayısıyla Emekli Sandığı iştirakçisi yahut 5510 sayılı Kanundan sonraki tanımlamasıyla 4/c sigortalısı olmak için en az 18 yaşını doldurmuş olmak gerekiyor.

Kaza i rüşt nedir?

Buna karşın kimi durumlarda bu şartın istisnası da olabiliyor.

Şöyle ki 5434 sayılı Kanunun Ek 21. maddesi uyarınca 1.12.1970 tarihinden itibaren bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, mahkemeden kaza-i rüşt kararı almak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında 18 yaşın bitirilmiş olma şartı aranmaması mümkün bulunuyor.

Böylesi durumlarda 18 yaş altı geçen süre kesinleşen kaza-i rüşt kararının verildiği tarihten sonra hizmet olarak alınmaya başlar. Kaza-i rüşt kararının kesinleşmemesi halinde 18 yaş altı süre hizmet sayılmaz.

Örneğin 15.01.1976 doğum tarihli olan ve sağlık meslek lisesini bitirerek kaza i rüşt kararı aldıran bir kişi 05.07.1993 tarihinde hemşire olarak göreve başlamış olsun.

Bu kişi 18 yaşını 15.01.1994 tarihinde dolduracaktır. 18 yaşını doldurduğu tarihten önce 05.07.1993 tarihinde göreve başlayan bu kişinin 18 yaşını tamamladığı tarihten önce geçen süresinin hizmetten sayılmaması gerekmekte ise de, meslek lisesini bitirerek kazai rüşt kararı aldırıp, mesleği ile ilgili bir göreve başlamışsa 15.07.1993 tarihi ile 18 yaşını tamamladığı 15.01.1994 tarihi arasında geçen süresi fiili hizmet süresinden sayılabilecektir.

Yine örneğin 25.02.1978 doğum tarihli olan ve endüstri meslek lisesi torna-tesviye bölümünü bitirdikten sonra kaza-i rüşt kararı aldırarak 27.07.1995 tarihinde Maliye Bakanlığında genel idare hizmetleri sınıfında memur olarak göreve başlayan sigortalı her ne kadar meslek lisesini bitirip kaza-i rüşt kararı aldırarak göreve başlamış olsa da başladığı görev mesleği ile ilgili olmadığından, yani torna-tesviyeci olarak göreve başlamayıp GİH sınıfında memur olarak göreve başladığından, 18 yaşını tamamladığı 25.02.1996 tarihinden önce geçen süresinin sigortalılıktan ve hizmetten sayılması mümkün bulunmuyor.

Memuriyette 18 Yaş Nasıl Hesaplanmalı?

Bu konuda 15 Ekim 2008 tarihi öncesi Emekli Sandığı iştirakçisi olanlar için 5434 sayılı Kanun ve bu tarihten itibaren ilk defa kamuya atanarak 4/c sigortalısı olanlar için 5510 sayılı Kanun ne diyor bakalım:

1- 5434 sayılı Kanun uyarınca

5434 sayılı Kanun uyarınca emeklilikte geçerli doğum tarihinin tespitinde;

-Emeklilikle ilgili göreve ilk kez başlayanlarda, atama sırasında kurumlara gösterilen nüfus cüzdanlarındaki doğum tarihlerinin,

-Nüfus cüzdanı ile nüfus kayıtları arasındaki doğum tarihlerinde farklılık varsa nüfus kayıtlarındaki doğum tarihlerinin,

-18 yaşın dolum tarihinden önce yapılan yaş düzeltmelerinde düzeltilen (Tashih edilen) doğum tarihlerinin,

-18 yaşın dolum tarihinden sonra yapılan yaş düzeltmelerinde ilk (asıl) doğum tarihlerinin,

esas alınması gerekiyor.

2- 5510 sayılı Kanun uyarınca

5510 sayılı Kanun uyarınca emeklilikte geçerli doğum tarihinin tespitinde sigortalının;

- İlk defa malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olduğu tarihte nüfus kütüğünde kayıtlı bulunan doğum tarihleri

- Sigortalının 5510 sayılı Kanuna göre ilk defa çalışmaya başladığı tarihten sonra doğan çocuklarının ise nüfus kütüğüne ilk olarak yazılan doğum tarihlerinin esas alınması gerekiyor.

Ancak, eski bir kayda veya belgeye göre yapılacak düzeltmeler yaş tashihi (yaş düzeltmesi) vasfında olmayıp, kayıt tashihi (kayıt düzeltmesi) niteliğinde olduğundan, eski bir belgeye veya kayda (doğum belgesi gibi) dayanarak yapılan tashihler 18 yaşın dolumundan sonra yapılsa dahi geçerli sayılmalıdır.

Kimlikte Gün ve Ay Yazmıyorsa

Doğum tarihlerinde ay gösterilmemiş ise o yılın Temmuz ayının birinci günü, ay yazılı gün gösterilmemiş ise o ayın birinci günü doğum günü sayılır.

Azami Yaş Hadleri de Var

5434 sayılı Kanunda iştirakçiliğin başlangıcı için yaş şartı getirildiği gibi 40. maddesinde sona ermesi içinde yaş şartı getirilmiştir.

5434/40. maddede memurların görevleri ile ilişiklerinin kesilmesi gereken genel yaş haddi 65 olarak belirlenmiştir. Bu koşulun istisnası ise Türkiye Büyük Millet Meclisi Üyeleri ile dışarıdan atanan Bakanlar ve Üniversite Öğretim üyeleri olmaktadır.

Üniversite öğretim üyelerinin görevleri ile ilişiklerinin kesilmesini gerektiren yaş haddi 67 yaşını doldurdukları tarih olmaktadır.

5510 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi uyarınca 5434 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde belirtilen yaş hadleri halen yürürlükte olduğundan, 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanan 4/c sigortalıları hakkında da 5434 sayılı Kanunda belirtilen yaş haddi uygulaması devam ediyor.

Bildirime Dikkat

Bu bakımlardan;

İlk defa Kanunun 4/c sigortalılığına atanan sigortalılarda göreve başlama tarihi olarak bildirilecek tarihin 18 yaşın dolumundan önce olup olmadığına, 18 yaşın dolumundan önce göreve başlaması söz konusu ise sigortalının kaza-i rüşt kararının olup olmadığına ve bu karara müstehaklığına;

Keza 4/c sigortalılığına tabi “Öğrenci” (TSK veya Emniyet Genel Müdürlüğü adına okuyan) olarak 18 yaşın dolumundan önce öğrenime başlayanlarda ise 18 yaşın dolumundan önce tescil işleminin yapılmamasına dikkat edilmesi gerekiyor.

Örneğin 03.07.1998 doğum tarihli olan ve 30.08.2015 tarihinde Deniz Harp Okulunda öğrenime başlayan öğrencinin, sigortalılığı 18 yaşını tamamlayacağı 03.07.2016 tarihinden itibaren başlayacağından, 03.07.2016 tarihinden itibaren en geç 17.08.2014 tarihi mesai bitimine kadar sigortalı işe giriş bildirgesinin e-sigorta yoluyla SGK'ya ulaştırılması yapılması gerekiyor.

(Kaynak: Ali Tezel | 24.03.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.