Doç. Dr. Hakan ÜZELTÜRK - Vergi İncelemelerinde Mükellefin Hakları, İdarenin Yükümlülükleri

huzelturk@superonline.com

 

Gelir İdaresi Başkanlığı 23.11.2007 tarihinde mükellefleri ve inceleme elemanlarını aydınlatıcı ve yol gösterici nitelikte iki broşür yayınladı: Tüm Yönleriyle Vergi İncelemesi ve Vergi İncelemelerinde Mükellefin Hakları, İdarenin Yükümlülükleri.

Sayın Ulusoy'un göreve gelmesinden sonra internet sayfasında da kendisinin bir açıklaması yer aldı. Burada yer alan bazı tespitler ve ilkeler Gelir İdaresi'nin gelecekte yapacağı çalışmalar bakımından çok önemlidir:

1. Saygılı ve dürüst olma, aklın rehber edinilmesi, adalet, tarafsızlık ve hukukun üstünlüğü prensiplerinin ilke edinilmesi,

2. Vergilerin kanunlarla konulmasının gerektiği,

3. Kanunları uygulayacak birimlerin yeterli ve nitelikli olması,

4. Gelir İdaresi Başkanlığı'nın her türlü katkıyı sağlamaya ve mücadeleyi vermeye hazır olduğu.

Bütün bu ifadeler aslında yıllar önce uygulamaya geçirilmesi gerekenleri belirtmesi bakımından önemlidir. Bunların Gelir İdaresi tarafından bir kere daha belirtilmesi ve bu konuda gereken çalışmaların yapılacağı taahhüdü daha da önemlidir. Bu ifadelerin uygulamada ne şekilde gerçekleşeceği bugün için belli değildir. Zaten en zor kısım da budur. Gelir İdaresi'nin bu konuda mücadeleye hazır olması sebebiyle uygulamaların neler getireceğini, problemlerin ne şekilde çözümlendiğini ve yapılması gerekenler konusundaki önerilerimizi de bu köşeden yazmaya devam edeceğiz. Bu kapsamda yukarıda bahsedilen iki broşürün mümkün olduğunca fazla mükellefin ve inceleme yapacak görevlilerin eline geçmesinin sağlanması ilk yapılması gereken şey olmalıdır. Bundan sonra mevcut bilgiler açısından ortaya çıkacak eksiklikler ve yeni gelişmeler metne eklenmelidir.

Bu kapsamda belirtilmesi gereken bir başka nokta, yapılacak inceleme ve aramalarda sadece ülkemizin mevcut Anayasa, kanun ve diğer mevzuat hükümlerinin değil, uluslararası nitelikte belgelerin de geçerli olduğudur. Türkiye Cumhuriyeti'nin taraf olduğu, imzalayarak kabul ettiği ve böylece sonuçlarına uymayı taahhüt ettiği sözleşmeler de konumuz bakımından bağlayıcıdır. Bunların başında da İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi (İHAS) gelmektedir. Burada yer alan hükümler ve özellikle adil yargılanma hakkı kapsamında mükelleflerin de sahip olduğu bazı haklar inceleme ve aramalarda da geçerlidir. Ayrıca İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) kararları da ülkemiz bakımından bağlayıcıdır. Bu nedenle özellikle konumuz bakımından inceleme ve arama sözkonusu olduğunda bu hususların da idare, mükellef ve yargı tarafından dikkate alınması ve uygulanması gerekmektedir.

İnceleme ve arama sırasında inceleme elemanlarınca bazı hususlara riayet edilmemesi daha sonra dava açıp, davası kabul edilebilecek durumdaki mükellefler bakımından mükellef lehine durumlar yaratmaktadır. Keza mükellefler de bu uygulama ve kurallar ile mükellef haklarının bizde uygulanmayan boyutlarını da görebileceklerdir. Bu nedenle uluslararası mevzuat konusunda da gerekli ibarelere bu broşürlerde yer verilmesi en azından bu yönünün de gösterilmesi gerekmektedir. Bu konuda Vergi Konseyi'nin çalışmaları devam etmektedir. Yakın bir gelecekte mükellef haklarının da kanunlarda yerini alması ve uygulamada başarı kazanması Maliye Bakanlığı'nın konuya yaklaşımını gösterecektir.

İlanen tebligat

Son zamanların modası bu. Artık Vergi Usul Kanunu'ndaki bilinen adresler kavramı kullanılmıyor sanki. Mükellef yıllardır aynı adreste oturuyor. İşyeri yıllardır aynı yerde. Mükellefi bulamıyorlar. Sonuç: İlanen tebligat. Mükellefin hiçbir şeyden haberi yok. Birden bire kendisine ulaşan bir belge: Ödeme emri. Madem bilinen adresi yok, ödeme emrini nasıl gönderiyorsunuz? Madem adresi var, neden vergi/ceza ihbarnamesini göndermiyorsunuz? Sonra yargı aşmasında idare savunma veriyor: Yapılan çalışmalara rağmen adresi tespit edilememiştir. Kim, nasıl çalışmış acaba bilmek lazım. Hani bu meşakkatli çalışma için fazla mesai vermek gerekebilir de.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 26.11.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.