Engelli Memur Hangi Şartlarla Emekli Oluyor? / Vedat İlki

 Kamu da engelli çalışmasını belirleyen düzenleme 657/53'üncü maddesinde açıklanmıştır.

Kamu kurum ve kuruluşları 657 sayılı Kanununa göre çalıştırdıkları personele ait kadrolarda % 3 oranında engelli çalıştırmak zorundadır. % 3’ün hesaplanmasında ilgili kamu kurum veya kuruluşun (yurtdışı teşkilat hariç) toplam dolu kadro sayısı dikkate alınır. Engelliler için sınavlar, ilk defa Devlet memuru olarak atanacaklar için açılan sınavlardan ayrı zamanlı olarak, engelli kontenjanı açığı bulunduğu sürece engel grupları ve eğitim durumları itibarıyla sınav sorusu hazırlanmak ve ulaşılabilirliklerini sağlamak suretiyle merkezi olarak yapılır veya yaptırılır(EKPSS). Engelli personel çalıştırma yükümlüğünün yerine getirilmesinin takip ve denetimi ile engellilerin Devlet memurluğuna yerleştirilmesinden Devlet Personel Başkanlığı sorumludur. Engelli açığı bulunan kamu kurum ve kuruluşları bir sonraki yıl için alım yapacakları engellilere ilişkin taleplerini her yılın Ekim ayının sonuna kadar Devlet Personel Başkanlığına bildirmek zorundadır. Devlet Personel Başkanlığı kurum ve kuruluşların bildirimi üzerine, engelli kontenjanlarına yerleştirme yapabilir veya yaptırabilir. Engellilerin memurluğa alınma şartlarına, merkezi sınav ve yerleştirmenin yapılmasına, eğitim durumu ve engel grupları dikkate alınarak kura usulü ile yapılacak yerleştirmelere, engellilerin görevlerini yürütmelerinde hangi yardımcı araç ve gereçlerin kurumlarınca temin edileceğine, kamu kurum ve kuruluşlarınca engelli personel istihdamı ile ilgili istatistiksel verilerin bildirilmesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına Bağlı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünden görüşü alınarak Devlet Personel Başkanlığınca hazırlanacak yönetmelikle düzenlenir.

ENGELLİ MEMURUN EMEKLİLİK ŞARTLARI ESKİ VE YENİYE GÖRE DEĞİŞİYOR

EKİM 2008 ÖNCE GÖREVE BAŞLAYAN MEMUR

5434 sayılı Kanunun 39. Maddesinin ( j ) fıkrasına göre, engellikleri sebebiyle ilgili mevzuat uyarınca göreve alınanlardan en az 15 yıl hizmeti bulunanlar istekleri halinde emekli aylığına hak kazanmaktadırlar.

5510 Geçici Madde ile Düzenlemeye Yer Verilmiştir.

Kamu görevlilerinin tahsil yardımlarına ilişkin tebliğ'de konuyla ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.

5434 sayılı Kanuna göre iştirakçi olup Kanunun yürürlük tarihinden sonra kamu görevlisi olanların malullükleri;
a) Vazifelerini yaptıkları sırada,
b) Vazifeleri dışında idarelerince görevlendirildikleri herhangi bir kamu idaresine ait başka işleri yaparken bu işlerden,
c) Kurumlarının menfaatini korumak maksadıyla bir iş yaparken,
ç) İdarelerince sağlanan bir taşıtla işe gelişi ve işten dönüşü sırasında,
d) İşyerinde herhangi bir nedenden dolayı meydana gelen kazadan,
doğmuş olduğu, Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucunda, çalışma gücünün en az % 60’ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettikleri anlaşılanlar hakkında, Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanundaki vazife ve harp malullüğüne ilişkin hükümler uygulanır.
Kanunun yürürlük tarihinden önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olarak çalışmaya başlamış olup, çalışmaya başlamadan önce ilgili mevzuatına göre alınmış ve en az % 40 oranında engelli olduklarını gösterir sağlık kurulu raporu bulunanlar ile en az % 40 oranında doğuştan engelli olduklarını belgeleyenlerden aylık talep tarihinde kamu görevlisi olanlara; en az 5400 gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş ya da emekli keseneği ödenmiş olması kaydıyla, istekleri halinde bu madde hükümleri esas alınarak yaşlılık aylığı bağlanır. Ancak çalışmaya başladıktan sonra, Kurumca(SGK) yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum(SGK) Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;
a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,
b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480,
gün uzun vadeli sigorta kolları primi bildirilmiş olması kaydıyla, haklarında, Kanunla yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır.

Burada ayrıma gidilmiştir.

a.)Doğuştan engelli olup,Kamu kurum ve kuruluşlarına engelli kadrosu ile atanan %40 ve üzerinde engelli olanlar 5400 gün tamamlarsa emekli olurlar.

b.)5510 Geçici Madde ile yapılan düzenleme ile birlikte,sağlıklı olarak memuriyete başlayan daha sonra geçirdikleri hastalık,kaza sonucu engelli duruma düşenler içinde 5760(16 yıl),6480(18 yıl) kadar günleri varsa engellilik dereceleri %40 ila %59 arasında olmaları halinde emekli olacaklardır.

Sonradan kazanılan engellikten dolayı,doğuştan engelliye göre 1 yıl yada 3 yıl fazla çalışma (engelli derecesine göre) yapmaları gerekiyor(Düzenleme :5510 SS ve GSSK Geçici Madde:4)

EKİM 2008(15/10/2008 SONRA) KAMU GÖREVLİSİ OLANLAR

5510/28'inci Maddesi ile birlikte;

Sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce 25 inci maddenin ikinci fıkrasına göre malûl sayılmayı gerektirecek derecede hastalığı veya engelliliği bulunan ve bu nedenle malûllük aylığından yararlanamayan sigortalılara, en az 15 yıldan beri sigortalı bulunmak ve en az 3960 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla yaşlılık aylığı bağlanır.

Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, Kurum Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,

b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olmak şartıyla ikinci fıkranın (a) bendindeki yaş şartları aranmaksızın yaşlılık aylığına hak kazanırlar. Bunlar 94 üncü madde hükümlerine göre kontrol muayenesine tâbi tutulabilirler.

Eski Memurda 15 yıl olan çalışma şartları ,yeni memurda %60 engelli olması halinde 11 yıl çalışırsa emekli aylığını hak etse bile 15 yıl sigortalılık süresi arayacaktır.

ÖRNEK:

Sigortalı Mustafa 1/01/2009 tarihinde %65 Engellilik raporu ile birlikte özel sektörde işçi olmuş 4/a kapsamında 3 ay çalışmıştır.

2014 yılında EKPSS ile kamu da memur olmuşsa (4/c) 15 yıl sigortalılık süresi 3960 günü tamamlayacaktır.

Sigortalılık süresinde 18 yaşından geçirdiği süreler dikkate alınacaktır.

Eski Memur sonradan engelli olması halinde geçici madde ile yeni memura göre daha fazla gün aranırken,yeni memurda ise sigortalılık süresi ve eksik gün aranmaktadır.

Kanun geçici maddesine baktığınızda 16 yıl ve 18 yıl karşılığında eski memurda gün sayısını isterken,yeni memurda 16 yıl,18 yıl karşılığında süre değil 12 yıl ,13 yıl kadar çalışma günü yeterli oluyor.

Kanun hazırlanırken ;

Ekim 2008 öncesi Eski Memur sonradan engelli olmuşsa;

a) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760,
(5760/360=16 yıl)

b) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480,
(6480/360=18 yıl)

Zaten memur 16 yıl yada 18 yıl çalışma süresi ile bugünleri tamamlar,

15/10/2008 sonra Memur için,

a.)%60 ve üzerinde doğuştan engelli 3960 gün ve 15 yıl sigortalılık süresi(3690/360=11 yıl emekli aylığı bağlanmaz 15 yıl isteyecektir.)

b.) % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,(4320/360=12 yıl emekli olamaz 16 yıl aranır)

c) % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680(4680/360=13 yıl emekli olamaz 18 yıl aranır)

Eski memur geçici madde ile 16 yıl veya 18 yıl günü gelirken,yeni memura sigortalılık süresi eski memur kadar gelmiş günde ise 12 ila 13 yıl tespit edilmiş.Yeni memur engelli olup maaştan olmama adına sigortalılık süresini tamamlayacağı için 4320 ila 4680 esprisi olmayacaktır.

Bu düzenleme ile yukarıdaki örnekte olduğu gibi ilk defa Ekim 2008'den sonra 4/a sigortalı olarak ara verip kamuda çalışan 4/c statüsünde olanlara sigortalılık süresi doldurarak 4320 ile 4680 günü tamamlayanlara faydası olacak.

EKPSS ile göreve başlamadan önce 4/a sigortası olmayarak ilk defa 4/c olanlar günü erken tamamlayacak emekli maaşı için sigortalılık süresine takılacaktır.

EMEKLİ AYLIĞI BAĞLANMASINDA ESKİ MEMUR YENİ MEMURA GÖRE DAHA AVANTAJLIDIR

Eski memur koruma kalkanında olup,en az ek ödeme dahil 1.618,19 TL az emekli aylığı bağlanmaz.

Yeni memurda ise ortalama kazanç 2.000 TL. olursa 1.000 TL civarında emekli aylığı alacaktır.

(Kaynak: Ali Tezel | 17.03.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.