Asgari Ücrette Büyüyen Vergi Sorunu / Şevket Tezel

 Aslında yeni bir sorun değil bu. Yeni olan bu yıl muhalefet ve iktidarın ikili seçimler sonunda muhalefetin vaatlerine iktidarın ayak uydurma zorunluluğu duymasından kaynaklanan farklı artış ile asgari ücret rakamının her yıla göre daha fazla öne çıkması ve maalesef gelir vergisi dilimlerinin yetersiz artış trendinin sürdürülmesinden doğuyor olması.

Kanun gereği vergi dilimleri her yıl yeniden değerleme oranı kadar artıyor. Ancak Hükümet isterse bu oranı değiştirebiliyor. TÜİK verilerine göre, 2015'dan 2016'ya geçiş döneminde yeniden değerleme oranı yüzde 5,58 oldu. Dolayısıyla 2015 yılında 12 bin lira olan yüzde 15'lik vergi dilimi 2016 yılında 12 bin 600 TL'ye çıktı.

Zaten vergi dilimlerinin verilen zam oranlarına göre daha az artıyor oluşu ücretlinin her yıl biraz daha fazla vergi vermesine neden oluyordu. En altta bulunan asgari ücretli bile son 3-4 yıldır yılın son ayında yüzde 20'lik vergi dilimine giriyordu.

Asgari ücret ve vergi dilimleri arasındaki ilişkiden kaynaklanan bu anomali durumu somut olarak görmek son yıllardaki rakamsal verilerin ışığında daha net olarak görülebilir.

Zira bir sorunu anlamak için önce nereden kaynaklandığını görmek gerekiyor. Asgari ücretin SSK işçi payı ve işsizlik sigortası primi işçi payını dışladığımızda önemli kısmı gelir vergisi matrahını oluşturur.

 

	Asgari Ücret Toplamı	Asgari Ücretin GV'ne Tabi Kısmı	Asgari ücretteki toplam artış	%15'lik Dilim	Vergi dilimindeki artış	Asgari Ücretin %20'lik dilime giren kısmı
2009	8.154,00	6.930,90		8.700		0
2010	8.937,00	7.596,45	9,60	8.800	1,15	0
2011	9.801,00	8.330,85	9,67	9.400	6,82	0
2012	10.962,00	9.317,70	11,85	10.000	6,38	0
2013	12.000,60	10.200,51	9,47	10.700	7,00	0
2014	13.230,00	11.245,50	10,24	11.000	2,80	245,5
2015	14.850,00	12.622,50	12,24	12.000	9,09	622,5
2016	19.764,00	16.799,40	33,09	12.600	5,00	4199,4

Yukarıdaki tablodan görüleceği üzere asgari ücretin yüzde 20'lik gelir vergisi dilimine girme sorunu 2014 yılından bu yana ortaya çıkan bir sorundur. 2014-2015 yıllarında Aralık ayında yüzde 20'lik vergi dilimine girilmiş, nihayet 2016 yılındaki sıra dışı artış nedeniyle Ağustos değil Ekim ayında yüzde 20'lik vergi dilimine girmiş olacaktır. Ekim-Aralık 2016 ayları arasında asgari ücretliden yüzde 20 gelir vergisi tahsil edilmiş olacaktır.

2016 yılındaki asgari ücret artışı sıra dışı olsa da özellikle 2009 yılından beri çok az artırılan gelir vergisi dilimleri bu çarpık tablonun ortaya çıkışının ana sebebidir.

Bu konuda 2016 yılı için bir şey yapılabileceğini öngörmemekle birlikte 2017 yılında gelir vergisi dilimlerinin tespitinde daha olumlu bir rakamın ortaya çıkartılabileceğini beklemelidir. Bu da %15'lik vergi diliminin asgari ücretlinin yıllık ücret toplamını ücret dilimini içine alacak biçimde belirlenmesiyle olabilir.

Zira asgari ücretliyi diğer çalışanlardan ayırmak sistem içinde hiç de kolay olmayacaktır. 

Yapılması gereken

Ayrıca gerçek asgari ücret alan sayısı çalışanlarımız arasında yaklaşık olarak yüzde 25 seviyesinde olmakla birlikte, asgari ücret seviyesinde ücret almadığı halde kayıtdışı biçimde o rakamlardan gösterilen yaklaşık yüzde 20'lik bir kitle daha bulunmaktadır.

Asgari ücret olmasa bile asgari ücrete çok yakın örneğin 1700, 1750 TL gibi brüt rakamlardan ücret alan onbinlerce çalışan vardır. 

Yapılması gereken çalışan grubunun tabanında kalan asgari ücretliden alınacak verginin azaltılması hatta sıfırlanması olmalıdır. 

(Kaynak: Ali Tezel | 05.03.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.