Vergi Usul Kanunu Tasarısı(8) Enflasyon Düzeltmesi Geliyor / Bumin Doğrusöz

 Hatırlandığı gibi ülkemizde enflasyon düzeltmesi müessesesi 2004 yılı için uygulanmış, sonraki yıllarda Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesinde yazılı, “fiyat endeksindeki artışın içinde bulunulan dönem dâhil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde %10’dan fazla olması” koşulları gerçekleşmediğinden, izleyen yıllarda, yani 11 yıldır uygulanamamıştır.

Oysa bu geçen sürede (son 10 yılda), Ziraat Bankası Kredi Politikaları Genel Müdür Yardımcısı Sayın M. Cengiz Göğebakan’ın gazetemizde yayımlanan bir çalışmasında da (DÜNYA, 30.1.2016) vurgulandığı üzere, 2005 yılı 100 kabul edilerekten, fiyat endeksindeki artış %205’e ulaşmıştır. Enflasyon düzeltmesi müessesesinin uygulanmasını sadece fiyat endeksine bağlamak yanlıştır. Kurdaki artışında uygulama koşulları içerisinde olması gerekir. Söz konusu çalışmaya göre aynı dönemde doların değerindeki artış da yaklaşık %230’dur.

Fiyat ve kur değişimleri bu seviyelere ulaşması, buna karşılık yasalarda bir tedbir öngörülmemiş olması neticesinde, işletme bilançolarının gerçek durumu yansıtmaması, duran varlıkların kayıtlı değerleri ile piyasa değerleri arasında önemli farklar oluşması, işletmelerin borçluluk oranlarının olduğundan fazla gözükmesi, öz kaynakların yanıltıcı görünmesi sonuçları ortaya çıkmıştır.

Bu gerçeği gören Maliye Bakanlığı hazırlamış olduğu Vergi Usul Kanunu Tasarı Taslağı'nda, enflasyon düzeltmesi müessesesine de yer vermiştir. Bu müessesenin uygulanma koşulları mevcut kanundaki ile aynı şekilde düzenlenmiş olmakla birlikte, koşullar oluşmasa bile enflasyon düzeltmesinin uygulandığı yılı izleyen her beşinci yılda tekrar uygulanması öngörülmüştür.

Taslakta ayrıca enflasyon düzeltmesi müessesinin 31.12.2016 bilançoları için uygulanmasına ilişkin bir geçici maddeye de yer verilmiştir. Taslağın geçici 7. maddesine göre; kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri 31.12.2016 tarihli bilançolarında yer alan parasal olmayan kıymetleri güncelleştirerek düzelteceklerdir. Ancak, münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal edenlerin bu geçici maddeye göre enflasyon düzeltmesi yapmaları ihtiyari bırakılmıştır.

Düzeltme işlemi, Türkiye geneli için hesaplanan Yİ-ÜFE göz önünde bulundurularak Maliye Bakanlığınca belirlenen düzeltme katsayıları kullanılarak yapılacaktır. Düzeltme, doğal olarak, enflasyon düzeltmesi müessesinin uygulanmış olduğu 31/12/2004 tarihi esas alınarak yapılacaktır. Maddî duran varlıklar maliyet bedeli, malî duran varlıklar ise alış bedeli üzerinden düzeltmeye tâbi tutulacaktır.

Taslakta hem asıl maddede hem de geçici maddede, serbest meslek erbabının da envanterine kayıtlı amortismana tabi iktisadi kıymetlerini enflasyonun tahribatından korumak amacıyla enflasyon düzeltmesi hükümlerini uygulayabileceği kabul edilmiştir. Böylece onların söz konusu kıymetlerini sattıklarında enflasyondan kaynaklanan kazanç kısmının da vergilenmemesi amaçlanarak kazanç unsurları arasında ayrım olmaması sağlanmıştır.

Ancak kazançların reel tutarları üzerinden vergilendirilmesinin sağlanabilmesi için sadece beş yılda bir enflasyon düzeltmesinin öngörülmüş olması yeterli değildir. Bu konuda amortismana tabi iktisadi kıymetlerle menkul kıymetlerin satışlarında uygulanmak üzere eski maliyet revizesi şeklindeki bir hükmün de gelir vergisi tasarısına eklenmesinde fayda vardır.

Öte yandan enflasyon düzeltmesine ilişkin olarak, müessesenin uygulanmasını gerektirecek yıllık fiyat artış oranlarının belirlenmesi konusunda bakanlar kuruluna tanınan yetkinin Anayasa'nın 73. maddesinde ifadesini bulan “vergilerin yasallığı ilkesi” ile bağdaştırmak mümkün değildir. Aynı şekilde; mükellef veya meslek gruplarına göre enflasyon düzeltmesinde uygulanacak yöntemi belirleme, enflasyon düzeltmesine tâbi olacak mali tabloları belirleme, geçici vergi dönemleri için düzeltme yapılıp yapılmayacağını belirleme gibi matrahı etkileyecek konularda Maliye Bakanlığı'na verilen yetkilerin de “vergilerin yasallığı ilkesi” ile bağdaştırması yine mümkün değildir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 09.02.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.