İhtirazi Kayıt İşçiye Hak Kazandırır / Vedat İlki

 Hukuk dilinde çokça kullanılmasına rağmen ,çalışanların bilmediği bir kavramdır ''ihtirazi kayıt''.

Sözlük anlamı;

''çekince; önkoşul; belli hakları kullanma hakkının saklı tutulması''

İhtirazi kayıt, aslen Osmanlıca kayd-ı ihtirazi şeklindeki iki sözcüğün birleştirilmesinden oluşmakta; geri durma, çekinme, ön koşul, kabul etmeme ve yakın anlamlarda kullanılmaktadır.

İhtirazi kayıt ileri sürme hakkı, asıl borç ilişkisinden kaynaklanan ve ona bağlı olarak varlık kazanan bir haktır. Alacaklının borcun tam ifa edilip edilmediği konusundaki tereddütlerinin bir ürünüdür. Alacaklının kendi iç iradesi ile fiili uygulama arasındaki yorum farkını gidermek için başvurulan ve alacaklıya geleceğe ait güvence sağlayan bir hak niteliğindedir.

İhtirazi kayıt açık olarak; ifa sırasında sözlü olarak beyan edilmesi ya da yazılı olarak dilekçe verilmesi şeklinde ileri sürülebilir. Ancak uygulamada, ispat nedeniyle genellikle yazılı şekil kullanılmaktadır.

Hak sahibi ifadan önce veya ifa sırasında, “ihtirazen, ihtirazi kayıtla, alacağın kalan kısmına ilişkin haklarımı saklı tutuyorum, faiz hakkım saklıdır…vb” biçiminde ifa beklentisini gösteren sözcükler kullanmak suretiyle açıklayabilir. Hak sahibinin ihtirazi kayıt iradesini yazılı olarak ileri sürmesi de mümkündür. Hak sahibi ifadan önce veya ifa sırasında, ifa beklentisini gösterir iradesini açıklayan dilekçeyi muhataba vermek suretiyle bunu gerçekleştirebilir.

Çalışma hayatında ihtirazi kayıt;

ü  Ücret Bordrolarına(Maaş,Fazla Mesai ve diğer alacaklar)

ü  İhbar,

ü  Kıdem Tazminatı,

ü  İşten Çıkış sırasında kullanılmamış ve ödemesi yapılmamış yıllık izin alacaklarına,

ü  İbranamelere

çekincelerinizi yazılı olarak yazabilirsiniz.

İbranamede işçinin ihtirazi kaydı, açıkça belli bir hak ile ilgili olabileceği gibi, bir hakkının fazlasının saklı olduğu şeklinde bir ifade içerebilir. Bu tür bir çekince, herhangi bir hakka ilişkin çekincedir. Buna karşılık herhangi bir hak belirtmeden “fazlaya ilişkin haklarım saklıdır.” “her türlü kanuni haklar saklı…” şeklinde kayıtlar ibra belgesinin bütününe yönelik çekince sayılır. Bunun yanında, “kanuni haklar aranmak üzeredir ve arayacağım” ya da “kanuni haklarım bakidir.” şeklinde ifadeler de uygulamada ihtirazi kayıt olarak kabul edilmektedir

Özellikle yargı kararlarında;

İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün  değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille yapılabilir. Bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda, işçinin bordroda belirtilenden daha fazla çalışmayı yazılı belge ile kanıtlaması gerekir.

İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda, ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.

 İhtirazi kayıt beyanı ileri sürmek bağımlı taraf olan işçinin iş görmesi karşılığında hak ettiği ücreti ödemekle yükümlü taraf olan işvereni, işçiye olan borcunun gerçek miktarını ödemeye zorlamakta iken işçinin alacaklarını istenebilirliğini kolaylaştırmaktadır. 

Hak arayanın, hak kaybının önlenmesi bakımından ihtirazi kayıt çekincesi , İş Hukukunun amacı olan işçinin korunması için geliştirilen hukuki yollardan birisidir. İhtirazi kayıt ileri sürmenin amacı, öncelikle işvereni ücret borcunu zamanında ve tam yerine getirmeye, bir başka deyimle sözleşmeyi zamanında ifaya mecbur tutmaktadır. İşçinin çalışmasının karşılığı olan ücretinin eksiksiz olarak ödenmesi ve iş mahlemelerinde kendi lehine hak ileri sürme işlevi bakımından ihtirazi kayıt önem  arz etmektedir. İhtirazi kayıt, işçinin hak kaybını önleyen önemli bir hukuki güvence olarak İş Hukukundaki yerini korumaktadır.

 İşçilerin belgeleri imzalarken, belge içeriğini titizlikle incelemeli;uygun olmayan belgeleri  imzalamaktan kaçınmalıdır. İmzalamak zorunda kalırlarsa da mutlaka çekince kaydı(ihtirazi kayıt) koyarak imzalamalıdır.

İşin Özü çalışanlar bir iki cümleyle“her türlü hakkım saklıdır” gibi bir ihtirazı kayıt koyma ibaresi ,ileride açacağınız işçilik alacak davaların da bir iki adım sizi öne taşıyacaktır.

(Kaynak: Ali Tezel | 21.01.2016)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.