Takdir Komisyonuna Sevk Zamanaşımını Durdurur Mu? / Yusuf Keleş

2015 yılı içerisinde iki seçim yapıldığı için yıl boyunca -istisnalar hariç- vergi inceleme emirleri vergi müfettişlerine gönderilmedi.

Denetim birimlerine intikal eden incelemelerin üzerinin örtülmesi de mümkün olmadığından 1 Kasım seçimlerinden sonra çok yoğun bir inceleme dönemi başlamış oldu. Özellikle 2010 yılına ilişkin incelemelerin zamanaşımına uğramadan bitirilmesi için yoğun bir tempoda çalışılıyor. Vergi müfettişleri bir yandan kendilerine gönderilen inceleme emirlerini tamamlamak için gece gündüz çalışıyor, bir yandan da bu incelemelerin zamanaşımına uğramaması için mükellefleri takdir komisyonlarına sevk ediyor.

Bilindiği gibi vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından başlayarak beş yıl içinde tarh ve mükellefe tebliğ edilmeyen vergiler zamanaşımına uğrar. Yani bu yıl sonu itibarıyla 2010 yılında yapılan iş ve işlemler zamanaşımına uğramış olacak. Zamanaşımı, mükellefin bu hususta bir müracaatı olup olmadığına bakılmaksızın hüküm ifade eder. Takdir komisyonuna sevk edilen mükelleflerin zamanaşımı durur. Daha önceleri takdir komisyonlarına sevk ile zamanaşımı sınırsız olarak dururken, Anayasa Mahkemesi'nin verdiği karar sonrasında bu süre bir yıl ile sınırlandırıldı. Yani takdir komisyonuna sevk edilen 2010 yılı incelemelerinin 2016 yılı içerisinde bitirilmesi gerekecek. Aksi takdirde bu yıllarla ilgili tarh edilecek vergi ve cezalar zamanaşımına uğrayacak, yani bu vergiler mükelleflerden talep edilemeyecek.

Kanuni düzenleme böyle olmakla beraber, zamanaşımı durdurmak için yapılan bu yöntem mahkemeler tarafından kabul görmüyor. Özellikle sahte fatura kullanma gerekçeli vergi incelemelerinde, vergi müfettişleri tarafından önerilen vergi ve cezaların takdir komisyonu tarafından işleme konulması mahkemeler tarafından iptal ediliyor. Mahkemeler kararlarında şu hükümlere yer veriyor: “Takdir komisyonlarının görevi yetkili makamlar tarafından istenilen matrah ve servet takdirlerini yapmak ile vergi kanunlarında yazılı fiyat, ücret veya sair matrah ve kıymetleri takdir etmek. 3065 sayılı yasada öngörülen indirim mekanizması vergilendirme tekniği açısından matrah takdirinden farklı bir müessese. Bu yüzden mükelleflerin gerek sahte fatura kullanımı, gerekse defter ve belgelerini ibraz etmemeleri gibi durumlarda matrah takdirini gerektiren bir husus bulunmuyor. Bu tür fiillerin, KDV Kanunu'nun 29. ve 34. maddelerinde düzenlenen, indirim mekanizması içinde değerlendirilmesi ve indirim konusu yapılan KDV'lerin reddi suretiyle bir sonuca bağlanması gerekiyor. Bu gibi hallerde mükelleflerin matrah takdiri için takdir komisyonlarına sevk edilmesi; kendisine matrah, servet ve kıymet takdiri görevi verilmiş olan, fakat katma değer vergisi indirim reddi yetkisi bulunmayan takdir komisyonlarınca takdir edilen matrah üzerinden cezalı tarhiyat yapılması mümkün değil.”

Ayrıca başka gerekçelerle de olsa incelemeye alınan mükelleflerin sırf zamanaşımını durdurmak amacıyla takdir komisyonuna sevk edilmesi de mahkemeler tarafından kabul görmüyor. Bu tür işlemler kanuna karşı hile olarak görülüyor ve bu takdir komisyonu müessesesinin getiriliş amacıyla bağdaşmadığının altı çiziliyor. 2010 yılına ilişkin incelemeleri önümüzdeki yıl devam eden mükellefler bu çerçevede haklarını mahkemelerde arayabilir.

İncelemede mükellefin hakları

Mükellefin işyerinde yapılan vergi incelemesinin çalışma saatleri içinde yapılmasını ve incelemenin işyeri faaliyetini engellememesini istemek.

Vergi incelemesinin her safhasında inceleme süreci hakkında inceleme elemanından bilgi almak.

İnceleme elemanlarına teslim edilen ve onların denetim ve gözetimi altında bulunan defter, belge ve diğer vesikalar ile eşyalar üzerinde inceleme yapmak, bunlardan örnekler almak, kayıtlar çıkarmak. Mükellefler bu defter ve belgelerdeki bilgilerden beyan veya bilgi verecekse, inceleme elemanından müsaade isteyerek defterlere bakabilir, bilgilerini alabilir.

Aramalı incelemelerde hakim tarafından verilen arama kararını görmeyi istemek.

İhbara dayanan incelemelerde ihbarın asılsız çıkması halinde ihbarcıyla ilgili bilgi istemek.

Vergi incelemeleri ile ilgili görüşmelere, defter ve kayıtlarla ilgili olan yetkili müşavirlerin kendisiyle birlikte katılmasını sağlamak veya kendisini temsilen yetkili bir temsilcisini göndermek.

İnceleme sırasında gerekli görülen hallerde tutulan tutanaklara inceleme ile ilgili her türlü itiraz, şerh ve görüşlerinin yazılmasını istemek. Mükellefler isterlerse kanuna aykırı olarak düzenlendiğini iddia ettikleri tutanakları imzalamayabilirler. Ama bu hem defter belgeleri geri alamamaya sebep olur hem de neticeyi pek değiştirmez. Bu yüzden itirazları da kayıt altına aldırarak tutanağı imzalamakta fayda var.

İnceleme cari dönemi ilgilendiriyorsa ve yeni kayıtların yapılması gerekiyorsa özellikle aramada el konan defterleri yerine yeni defter tasdik ettirilebilir. Defterler iade alındıktan sonra bu kayıtlar asıl defterlere aktarılır.

İncelemenin sona ermesinden sonra inceleme yapıldığına dair bir yazı istemek.

Vergi incelemesi sırasında veya sonrasında vergi mahremiyetinin ihlal edildiğinin belirlenmesi halinde şikayette bulunmak.

 

İncelemenin makul sürede bitirilmesini istemek.

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 15.12.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.