Engellilerin Emekliliği / Dilek Ete

 Doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeni ile toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan korunma ,bakım, rehabilitasyon, destek ve     danışmanlık  hizmetlerine ihtiyaç duyan kişilere engelli diyoruz. Ülkemizde Türkiye İstatistik Kurumunun 2002 de yayınladığı verilerle yaklaşık 2.6 mio engelli var.Bunların yarıdan fazlası kadın ve çalışmıyor. Ülkemizde engelli sayısının yarısı bedensel engelli daha sonra zihinsel ve işitme engelli olarak devam ediyor. Engelli aileleri ile birlikte en az 10 mio kişi sorunlarla karşı karşıya kalıyor.  

Biliyorsunuz Birleşmiş Milletlerin Kararı ile 3 Aralık tüm dünyada Engelliler Günü olarak kutlanıyor. Bu günün amacı Engellilerin topluma çalışma hayatına kazandırılması diğer insanlara göre pozitif ayrımcılık sağlanmasıdır.

Son yıllarda Engellilerin sosyal medya ve iletişim kanalları ile sesi duyurması eğitimde daha çok yer alması ile çalışma hayatında bazı düzenlemeler yapılmaya başlandı.

Tamamen sağlıklı insanların bile zorlandığı yaşam koşullarını bir de engelli olarak yaşamak zorunda kalıncaya kadar çoğu insan engelli yaşamanın nasıl zor olduğunu bilmiyor.

Çalışma hayatında yer alan engellilerin emekliliğine kısaca değinmek istersek engelli olduğu doktor raporuyla belgelenen kişilerde emekli olmak için sadece prim ödeme gün sayısı ve sigortalılık süresi dikkate alınır. Engelli emekliliğinde yaş şartı yoktur.

İlk defa Sosyal Güvenlik Kurumuna prim ödemeye başladığınız tarih emeklilik hesabınızda ilk dikkate alınacak tarih olacaktır. Şöyle ki sigortalı olarak özel sektörde veya Kamuda Tüm Sigorta Kollarına prim ödenmeye başlandığında veya İşyeri sahibi ,ortağı iseniz ilk Bağkura adınıza prim yattığı tarih sizin için sigortalılığınızın başladığı tarih olacaktır.Ne yazık ki staj veya çıraklık başlangıcı kısa vadeli sigorta kolları olduğu için hala daha başlangıç olarak kabul edilmemektedir.Yine aynı şekilde isteğe bağlı ödemeye başladığınız tarihte sigorta başlangıç tarihinizdir.Yani artık son haliyle Bağkur ,SSK, Emekli Sandığı ,İsteğe bağlı fark etmez en az %40 raporunuz varsa prim gün ve sigortalılık sürenizde tamamsa engelli olarak emekli olabilirsiniz.

A- 5510 sayılı kanun ile 1.10.2008 den önce   sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce yaş şartı aranmaksızın engelli sıfatıyla emekli olabilirler. Kademeli olarak sigorta başlangıç tarihine göre emeklilik tarihi belirlenmektedir.

 

 

Rapor oranı ve derecesi
Sigortalılık Başlangıcı	I. Derece (Yüzde 80 +)	II. Derece (Yüzde 60-79)	III. Derece (Yüzde 40-59)
05.08.1991 ve daha önce	15 yıl- 3600 gün	15 yıl- 3600 gün	15 yıl- 3600 gün
06.08.1991-05.08.1994 arasında	15 yıl- 3600 gün	15 yıl, 8 ay-3680 gün	16 yıl, 3760 gün
06.08.1994-05.08.1997 arasında	15 yıl- 3600 gün	16 yıl, 4 ay-3760 gün	17 yıl, 3920 gün
06.08.1997-05.08.2000 arasında	15 yıl- 3600 gün	17 yıl, 3840 gün	18 yıl, 4080 gün
06.08.2000-05.08.2003 arasında	15 yıl- 3600 gün	17 yıl, 8 ay-3920	19 yıl, 4240 gün
05.08.2003-30.09.2008 arasında	15 yıl- 3600 gün	18 yıl-4000 gün	20 yıl-4400 gün

 

 

B- 1.10.2008 den sonra  sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce en az %40 engeli olan 15 yıl sigortalılık ve 3600 gün prim gün sayısı ile emekli olabilir. Sigorta başlangıç tarihinde 18 yaş öncesi tarih başlangıç olarak kabul edilmez.

 

İşe Başlama Tarihi	Çalışma Gücünde Kayıp Oranı
	%60 ve daha çok olanlar	%50 – %59 arası olanlar	%40 - %49 arası olanlar
01.10.2008 – 31.12.2008	15 yıl, 3 bin 700 gün	16 yıl, 3 bin 700 gün	18 yıl, 4 bin 100 gün
01.01.2009 – 31.12.2009	15 yıl, 3 bin 800 gün	16 yıl, 3 bin 800 gün	18 yıl, 4 bin 200 gün
01.01.2010 – 31.12.2010	15 yıl, 3 bin 900 gün	16 yıl, 3 bin 900 gün	18 yıl, 4 bin 300 gün
01.01.2011 – 31.12.2011	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin gün	18 yıl, 4 bin 400 gün
01.01.2012 – 31.12.2012	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 100 gün	18 yıl, 4 bin 500 gün
01.01.2013 – 31.12.2013	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 200 gün	18 yıl, 4 bin 600 gün
01.01.2014 – 31.12.2014	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 300 gün	18 yıl, 4 bin 680 gün
01.01.2015’den sonra	15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 320 gün	18 yıl, 4 bin 680 gün

 

C- 5434 sayılı kanun gereğince engelli kadrosunda göreve  başlayan memurlar veya memur olmadan önce en az

* % 40 engeli olan memurlar 15 yıl sigortalılık ve  5400 prim günü
* %50 ile % 59 arasında engeli olan memurlar 5760 prim günü ,
* % 40 ile % 49 arasında engeli olan memurlar  6480 prim günü, ile emekli olabilirler.

D-5510 sayılı kanun ile Bağkur lu olan sigortalılar  engelli en az %40 ise aşağıdaki prim günü şartını ve sigortalılık süresini yerine getirdiğinde emekli olabilirler.

Bağ-Kur’lular Çalışma Gücünde Kayıp Oranı
%60 ve daha çok olanlar	%50 – %59 arası olanlar	%40-%49 arası olanlar
15 yıl, 3 bin 960 gün	16 yıl, 4 bin 320 gün	18 yıl, 4 bin 680 gün

 

E-Yine 5510 sayılı Kanun ile engelli çocuğu olan anneler 1.10.2008 den sonra adına yatırılan prim gün sayısına her yıl için 90 gün prim günü kazanır.Yanı 360 gün adına prim yatarsa 450 gün gibi kabul edilir. Primleri ödenen her yıl için verilen 90 günlük yıpranma aynı zamanda annenin emeklilik yaş hesabında da dikkate alınır. Annenin emeklilik yaşından düşülür.

Malulen emeklilik ile engelli emekliliği birbirine karıştırılmamalıdır.Son yapılan Sağlık Uygulama Tebliğindeki değişiklikler ile bir çok hastalık rapor alınabilecek hastalıklar arasına eklenmiş olsa da rapor oranları düşürülmüştür. Bu nedenle engelli emekliliğinde yaşanabilecek rapor oranı farklılıklarında hukuki yollarda aranmalıdır.

Toplum içinde özellikle engelliler ve yakınlarına empati yaparak yardımcı olmaya çalışılmalı onlar için ayrılan yol, tuvalet, otopark gibi alanlar kullanılmamalıdır. Unutmayalım ki hepimiz aynı zamanda bir engelli adayıyız.

(Kaynak: Ali Tezel | 11.12.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.