Vergi İnceleme Usul ve Esaslarında Değişiklik / Recep Bıyık

 2010 yılında 6009 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemelerle, mükellef hakları konusunda önemli adımalar atıldı. Yapılan düzenlemelerle özetle;

- Vergi incelemelerinde uyulacak esaslar belirlendi,
- İnceleme elemanlarının kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülere uymaları öngörüldü,
- Vergi incelemelerinin belirli bir sürede tamamlanması hükme bağlandı,
- Özelge sistemi yeniden düzenlenerek, özelgelerin ceza yanında faiz açısından da koruma sağlaması sağlandı.

Daha sonra yapılan düzenlemelerle, vergi denetimi tek çatı altında toplandı, yayımlanan bir seri yönetmelikle de başta vergi incelemelerinde uyulacak usul ve esaslar belirlendi.

Bütün bu düzenlemelerin sonucunda, vergi incelemeleri daha kurallı bir hale gelmiş oldu.

Mükellef hukukunun korunması anlamında bir seri önemli düzenlemeler böylece mevzuata girdi. 6 Kasım 2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan bir yönetmelikle, Vergi İncelemelerinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”te (Yönetmelik) bazı değişiklikler yapıldı.

Değişikliklerin bir kısmı vergi denetim otoritesinin iç işleriyle ilgili, bir kısmı ise incelenen mükellefleri ilgilendiriyor.

Mükellefleri ilgilendiren değişikliklerden bir kısmı şunlar;

Başına neler geleceği konusunda mükellefin bilgilendirilmesi

Yönetmeliğin değişiklik yapılan 16. maddesinde, inceleme tutanaklarına ilişkin düzenlemeler var. Bu maddeye eklenen bir hükümle, imzalanacak tutanağa istinaden yapılması olası işlemlerin neler olduğuna dair mükellefe bilgi verilmesi öngörülmüş. Yönetmelik gereği inceleme elemanının tutanağın imzalanması aşamasında mükellefi bilgilendirmesi gerekiyor. Böylece, mükellef de imzaladığı tutanağın olası sonuçlarını bilerek daha bilinçli bir şekilde tutanağı imzalamış oluyor.

Bilgilendirme yapıldığının tutanağa yazılması

Yönetmeliğin değişiklik yapılan 17. maddesinde, inceleme tutanaklarında yer alacak unsurlara ilişkin düzenlemeler var. Bu maddede yapılan değişiklikle, yukarıda bahsedilen düzenlemeye pararlel bir düzenleme yapılmış. Yapılan düzenlemeye göre, vergi incelemesi sonucu düzenlenen tutanağa, yapılması olası işlemlerin neler olduğu konusunda mükellefin bilgilendirildiği husu da yazılacak.

İncelemede ibraz edilen özelgenin tutanağa bağlanması

Yönetmeliğin değişiklik yapılan 18. maddesinde, raporların mevzuata uygun olması öngörülmüş. Maddeye göre, inceleme elemanları, kararname, tüzük, yönetmelik, genel tebliğ ve sirkülere aykırı vergi inceleme raporu düzenleyemezler. Özelgeye aykırı rapor düzenlenmesine engel yok. Yazılırsa ne olur? Öngörülen prosedür devreye girer, çeşitli komisyonlarda konu tartışılır ve verilen karar doğrultusunda, özelge doğru sonucuna ulaşılırsa rapor değişir, rapor doğru sonucuna ulaşılırsa da özelge değişir.

Öte yandan Gelir İdaresinden alınmış özelgeye uygun işlem yapılmasına rağmen vergi tarhiyatı yapılırsa, özelge tarhiyatı önelemez ancak ceza ve faizden korur. Bu nedenle özelge de tebliğ veya sirküler kadar olmasa da önemli. Yönetmelikte yapılan değişiklikle, mükelleflerin inceleme konusuyla ilgili inceleme elemanına ibraz ettiği özelgenin tutanağa dahil edilmesi öngörülmüş. İbraz edilen özelgeler zaten inceleme elemanları tarafından dikkate alınıyordur. Ancak ibraz edilen özelgenin mükellefin durumuna tam olarak uyup uymadığının tespiti her zaman mümkün olmayabilir ve inceleme elemanı bu çerçevede özelgeyi dikkate almak istemeyebilir.

Yönetmelik değişikliğiyle muhtemelen bu tür durumlarda da inceleme elemanına kendisine ibraz edilen özelgeyi tutanağa dahil etmesi ve konuyu mutlaka incelemesi geretiği görevi verilmiş. Dolayısıyla artık inceleme elamanı kendisine ibraz edilen özelgeyi alıp tutanağa geçirecek, özelgenin mükellefin durumuna uyup uymadığını değerlendirecek ve bu değerlendirmeye raporunda yer verecektir.

Teşekkür mektubuna son

Yönetmeliğin değişiklik yapılan 19. maddesinde, inceleme raporlarına ilişkin düzenlemeler var.

Maddenin dördüncü fıkrası yeni yönetmelikle yürürlükten kaldırıldı. Yürürlükten kaldırılan fıkrada, yapılan incelemeler sonunda eleştiriyi gerektiren bir hususa rastlanmaması halinde bu durumun, incelemeyi yapan tarafından düzenlenecek bir raporla nezdinde inceleme yapılana bildirileceği hükmüne yer almaktaydı.
Yani yönetmelik diyordu ki, vergi incelemesi yaptınız ve vergi kanunlarına aykırı bir durum tespit etmediyseniz, düzenlediğiniz raporu incelenen mükellefe verin. Verin ki mükellef de incelemenin tamamlandığını ve vergi düzenlemelerine aykırı bir işleminin olmadığının vergi inceleme elemanı tarafından kabul edildiğini bilsin. İsterse de verilen tek sayfalık bu raporu çerçeveletip gururla iş yerine asabilsin.

Yönetmelikte şimdi yapılan düzenlemeyle, özetlenen dördüncü fıkra yürürlükten kaldırıldı.

Yapılan düzenlemenin amacını bilmiyorum. Tahmin de edemiyorum doğrusu. Mutlaka kabul edilebilir bir açıklaması vardır. Rapor nezdinde inceleme yapılana verilmeyecekse de mutlaka bir yazıyla durum kendisine bildirilecektir diye düşünüyorum. Aksi halde incelenen mükellef hiçbir zaman incelemenin bittiğinden ve hakkında bir işlem yapılmayacağından resmi olarak haberdar olamayacaktır. Teşekkür beklemese de bu ihtiyacı giderilmelidir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 27.11.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.