İşçinin Ölümü Halinde Aylık Bağlama Oranları Nedir? / Vedat İlki

Yazımızda Bin gün primi olan tabandan SPEK ödeyen sigortalı ile Sekiz Bin Beşyüz gün prime sahip olan  tavandan SPEK ödeyen iki sigortalının vefatı halinde hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanmasında esas alınan ABO nereden bulunduğunu siz okurlarımıza açıklayacağız.

 

2000 Yılı Öncesi Kısmi Aylığın (A1) Hesabı (506 SK  GM 82/1-a)

 

A1 aylığı: Gösterge x katsayı x Aylık Bağlama Oranı formülüne göre hesaplanır.

Gösterge;  sigortalının  2000 yılından önce çalıştığı sektör (kamu/özel) için geçerli olan ve ortalama yıllık kazanç hesabına giren takvim yılı sayısı esas alınmak suretiyle hazırlanan olan gösterge ve üst gösterge tespit tablolarında ortalama yıllık kazanca  eşit sayının, tabloda eşit sayı yoksa en yakın sayının karşılığı olarak alınır.

 

 

8/9/1999 ÖNCESİ SSK ÇALIŞANLAR

ÖLÜM	- Gösterge Tablosu: % 60. Fakat kadın 50 erkek 55 yaşından fazla her yaş ve 5000 günden fazla her 240 gün için 1 puan artırım ve de en fazla % 70 üst sınır.- Üst Gösterge Tablosu:% 50 ila % 59,9.Üst Sınır: % 85.

 

Aylık bağlama oranı (ABO):

Ø  Gösterge Tablosu’ndan bağlanan ölüm aylığının oranı % 60’tır.

Ø   Üst Gösterge Tablosu’ndan bağlanan aylıkların oranı ise her derecenin her kademesi için ayrı ayrı belirlenmiş olup, % 50 ile % 59,9 arasında değişmektedir.

Ø   Bu oranlar, sigortalılık süresindeki prim ödeme gün sayısı ve ölüm tarihindeki yaşı dikkate alınarak, sigortalının kadın ise 50, erkek ise 55 yaşından sonra doldurduğu her tam yaş için ve 5000 günden fazla her 240 gün için (1)’er artırılır.

Ø  5000 günden eksik her 240 gün için indirim uygulanmaz.

Ø  Gösterge Tablosu’ndan bağlanan ölüm aylığının oranı % 70,

Ø   Üst Gösterge Tablosu’ndan bağlanan aylığın oranı ise % 50’den az olamaz.

Ø  Her iki gösterge tablosundan bağlanan aylıkların oranı, hiçbir şekilde % 85’i geçemez.

 

 

Örnek 1:

 1000 prim ödeme gün sayısı olan erkek sigortalı 57 yaşında çalışmakta iken ölmüştür. Gösterge tablosundan aylığa hak kazanmıştır. Sigortalıya 5510 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesine göre aylık bağlanırken ABO 1;

Sigortalı gösterge sisteminden aylığa hak kazandığından taban aylık bağlama oranı olan % 60’a ;

57-55= 2 puan yaştan artırım verilerek aylık bağlama oranı % 60 + %2 = %62 olarak tespit edilecektir. Ancak mülga 506 sayılı Kanunun 66 ncı maddesine göre % 70’in altında aylık bağlanamayacağından aylık bağlama oranı % 70 olarak dikkate alınacaktır.

 

Örnek 2:

 8500 prim ödeme gün sayısı olan kadın sigortalı  53 yaşında çalışırken ölmüştür. Üst gösterge tablosunun en yüksek göstergesi üzerinden aylığa hak kazanmıştır. Bu göstergenin taban aylık bağlama oranı % 50’dir. Buna göre ölüm aylığında dikkate alınacak ABO 1 ;

Yaştan artırım: 53-50 = 3 puan

Günden artırım: 8500-5000= 3500/240 = 14,58

Taban aylık bağlama oranına ilave edilecek puan:  %3 +% 14 = % 17 (artık günler dikkate alınmamaktadır.)

ABO 1: % 50 + %17 = % 67

2000-2008/Ekim (Hariç) Arası Kısmi Aylığın (A2) Hesabı (506 SK GM 82/1-b)

- Ortalama Yıllık Kazanç (OYK): 2000 (dahil) yılından 2008 yılına kadar geçen her takvim yılına ait prime esas kazanç, kazancın ait olduğu takvim yılından itibaren 2008 yılına kadar geçen her takvim yılı için önce Aralık ayına göre açıklanan TÜFE’deki artış oranı daha sonra GH kadar arttırılarak güncellenir. 2007 ve 2008/Ocak-Eylül (dahil) arası kazançlar güncellenmeden olduğu gibi alınır. Güncellenen kazançlar toplamının, 2000 (dahil) ila 2008/Eylül (dahil) arasındaki prim ödeme gün sayısına bölümünün 360 katı ortalama yıllık kazancı  verir.

 

01/01/2000-30/09/2008 SSK ÇALIŞANLAR

ÖLÜM	- 8100 güne kadar prim ödemesi olanlar % 60. – 8100 ila 9000 gün arası günü olanlara her yıl için % 2, 9000’den fazla günü olanlara her yıl için 1,5 artırım.- Üst Sınır: Yok (Aylık bağlama oranı % 100’ü geçebilir)

 

 

Aylık Bağlama Oranı (ABO) :

Ø  % 60 olarak esas alınır.  Ancak, bu oran sigortalının ölüm tarihindeki toplam prim ödeme gün sayısı üzerinden;

Ø  8100 ila 9000 gün arasında prim ödenen her 360 gün için % 2,

Ø  9000 günden sonra ödenen her 360 gün için de % 1.5,

artırılarak belirlenir. Bu şekilde bulunan oran % 100’ü geçebilir.

                Örnek 1:

1000 prim ödeme gün sayısı olan ve çalışırken vefat eden sigortalının ABO 2 si;

4447 sayılı Kanunla getirilen sistemde, ölüm aylığı bağlama oranı prim ödeme gün sayısı 8100 güne kadar % 60 olarak belirlendiğinden, 1000 prim ödeme gün sayısına % 60 oranında aylık bağlanacaktır.

Örnek: 2:

8500 prim ödeme gün sayısı olan ve çalışırken vefat eden sigortalının ABO 2 si;

Prim ödeme gün sayısı 8100 ila 9000 gün arasında olanlara prim ödenen her 360 gün için % 2 oranı  % 60 oranına ilave edileceğinden;

8500-8100 = 400/360= 1,11 puan ==) 1 x % 2 = % 2 (Artık gün sayısı dikkate alınmamaktadır.)

ABO 2:  % 60 + % 2 = % 62 olarak tespit edilir.

2008/Ekim (Dahil) Sonrası Kısmi Aylığın (B) Hesabı (5510 Sk M 29 - Gm 2/B)

    - Ortalama Aylık Kazanç (OAK) : 2008/Ekim (dahil) ve sonraki her yıla ait prime esas kazancın, ait olduğu yıldan itibaren ölüm tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşecek güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, 2008/Ekim (dahil) daha sonraki prim ödeme gün sayısına bölünmek suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın 30 katıdır.

 

1/10/2008 SONRASI 5510/4-1(a)

ÖLÜM	- % 40- 7200 günden her fazla 360 gün için % 2 artırım.- Üst Sınır: % 90.

 

 

Aylık Bağlama Oranı (ABO):

Ø  4(a) sigortalıları için % 40’dır. (7200 günden az prim ödeme gün sayısı olanlar için)  Gün sayısının 7200 günden  fazla olması durumunda  her 360 gün  için bu oran %2  olarak hesaplanır.

Ø   Bu hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınır. Ancak aylık bağlama oranı % 90'ı geçemez.

Örnek 1:

 

1000 prim ödeme gün sayısı olan ve çalışırken vefat eden  4 (a) sigortalısının ABO 3 ü;

5510 sayılı Kanunla getirilen sistemde, ölüm aylığı bağlama oranı prim ödeme gün sayısı 7200 güne kadar  olanlar için % 40 olarak belirlendiğinden, 1000 prim ödeme gün sayısına % 40 oranında aylık bağlanır.

 

Örnek: 2:

 

8500 prim ödeme gün sayısı olan ve çalışırken vefat eden 4 (a) sigortalısının ABO 3 ü;

Prim ödeme gün sayısının 7200 günden  fazla olması durumunda  her 360 gün  için bu oran %2  olarak hesaplanacağından, aylık bağlama oranı;

8500/360= 23,61 puan ==) 23,61 x % 2 = % 47,22 olarak tespit edilir. Bu hesaplamada artık gün sayısı dikkate alınır.

 

Ölüm Aylığında dönemlerine göre  ,alt sınır aylık kontrolleri yapılmaktadır.

 

Ölüm Aylığı, Hak sahiplerine hisselleri oranın da paylaştırılmaktadır.

(Kaynak: alitezel.com | 25.11.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.