Dr. Veysi SEVİĞ - Vergi hataları ve düzeltme hakkı

Vergi Usul Yasası’nın “Vergilendirme” başlıklı birinci kitabının altıncı kısmının “Vergi Hatalarını Düzeltme ve Reddiyat” ile ilgili konularını düzenleyen üçüncü bölümünde (Madde: 116-126) yer alan tanımlamadan da anlaşılacağı üzere “Vergi hatası, vergiye müteallik hesaplarda veya vergilendirmede yapılan hatalar yüzünden haksız yere fazla veya eksik vergi istenmesi veya alınmasıdır.”

Yasal düzenleme gereği olarak vergi hataları düzeltme yolu ile giderilebilmektedir. Bu bağlamda söz konusu yasanın 122'nci maddesi uyarınca “mükellefler, vergi muamelelerindeki hataların düzeltilmesini vergi dairesinden yazı ile isteyebilirler.”

Gerçekte “düzeltme talebinde bulunma hakkı mükelleflere tanınmıştır.” Mükellef ise “vergi kanunlarına göre kendilerine vergi borcu terettüp eden gerçek veya tüzelkişidir.” Dolayısıyla düzeltme isteminde ancak mükellef konumunda olanlar bulunabilmektedir.

Oluşan bir yargı kararına göre “Nihai tüketici Katma Değer Vergisi mükellefi olmadığından düzeltme ve şikâyet başvurularında bulunamaz.” (Danıştay 7. Dairesi E. No: 2003/910, K. No: 2005/3399)

Vergi hataları kendi içerisinde “hesap hataları” ve “vergilendirme hataları” olarak iki gruba ayrılmış bulunmaktadır.

Vergi hatalarının düzeltme yöntemi ile giderilmesi aşamasında, kendisinden düzeltme isteminde bulunan idari makamın veya uyuşmazlık halinde yargı yerinden, Vergi Usul Yasası’nın üçüncü maddesinde öngörülen yorum tekniklerine başvurmadan, ilk bakışta anlaşılabilecek açıklıkta olması gerekmektedir. Bu nedenle vergi hatalarının yasal nitelikteki ayırım ve tanımlamalarla birebir örtüşür olması gerekmektedir.

Vergi Usul Yasası’nın 117'nci maddesinde belirlendiği üzere “hesap hataları”

* Matrah hataları

* Vergi miktarında hatalar

* Verginin mükerrer olmasıdır.

Vergilendirme hataları ise

* Mükellefin şahsında hata (yanılma)

* Mükellefiyette hata

* Mevzuuda hata

* Vergilendirme ve muafiyette hata,

olarak belirlenmiştir. (Md: 118)

Bu nedenle vergi hatalarının varlığından bahis edilirken yukarıda belirtilen ve ilgili yasa maddelerinde yapılan tanımlamalarla tamamen örtüşebilen idari işlemlerin (bir olayın) gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

Vergilendirme ile ilgili olarak yapılan bir işlemin vergi hatası olarak kabul edilmesi için öncelikle hata niteliğinin belirlenmesi ve bundan sonra düzeltme isteminde bulunulması, mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde zorunlu olmaktadır.

Örneğin herhangi bir mükellefin imalatçı sayılıp sayılmayacağı konusunu düzeltme yolu belirlemek mümkün değildir. (Danıştay 7. Daire E. No: 2002/415, K. No: 2005/2524)

Vergi mahkemesinde dava açma süresi geçtikten sonra yaptıkları düzeltme istemleri reddolunanlar şikâyet yolu ile Maliye Bakanlığı'na başvurabilirler. (Madde: 124) Ancak “Vergi dairesine yapılan düzeltme başvurusunun Maliye Bakanlığı’nın görüşünün alınmasından sonra reddedilmesi halinde ayrıca şikâyet başvurusuna gerek olmaksızın idari dava açılabilir.” (Danıştay 7. Daire E. No: 2003/244, E. No: 2005 1491)

Düzeltme konusu yapılabilecek vergi hataları

* İlgili memurun hatayı bulması veya görmesi ile

* Üst memurların yaptıkları incelemeler sonucunda hataların görülmesi ile

* Hatanın denetim sırasında meydana çıkarılması ile

* Hatanın vergi inceleme sırasında meydana çıkarılması,

* Mükellefin yazılı başvurusu üzerine,

ortaya çıkmaktadır. (Madde: 119)

Vergi mahkemesi, bölge idare mahkemesi ve Danıştay’dan geçmiş olan muamelerde vergi hataları bulunduğu takdirde, bu hatalar, yargı kararları kesinleşmiş olsa bile düzeltilebilir. (Madde: 125)

Vergi hatalarının düzeltilmesine ilgili vergi dairesi müdürü karar verir.(Madde: 120)

Vergi hataları düzeltme fişine dayanılarak düzeltilir. Hatanın mükellef aleyhine yapılmış olması halinde, fazla vergi aynı fişe dayanılarak terkin ve tahsil olunmuş ise mükellefe reddolunur. Düzeltme fişinin bir örneği, reddedilecek miktarla müracaat edeceği muhasebe ve müracaat süresi belirtilerek mükellefe tebliğ olunur. Mükellef tebliğ tarihinden başlayarak bir yıl içinde parasını geri almak üzere başvuruda bulunmadığı takdirde söz konusu hakkı sakıt olur, yani düşer.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 19.10.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.