Katma Değer Vergisi'nde İstisnadan Vazgeçme / Recep Bıyık

 Geçtiğimiz hafta bu sütunlarda yayınlanan iki makalede, yatırım yapan işletmelerde yatırım indirimi ve indirimli kurumlar vergisi teşvikiyle ilgili bazı konulara değinmiştim.

Bu makalelerde, yararlanılmayan istisna ve indirimli oran uygulamalarının sonuçları, yatırım indiriminden vazgeçip indirimli oran uygulamasının mümkün olup olmadığı hakkında düşüncelerimi özetlemiştim.Zaman zaman vergi teşviklerinden yararlanmamak veya aynı zamanda yararlanılabilir birden fazla teşvik varsa bunlardan uygun olanını seçmek, bazı avantajları yok ederken bazı avantajlar da yaratabiliyor.Bugün, böyle bir konuyu, Katma Değer Vergisi'nde istisnasından vazgeçilmesine ilişkin düzenlemeyi özetlemek istiyorum.

Yasal düzenleme ve amacı

İstisnalar özü itibariyle işletmelere sağlanmış ayrıcalıklardır. İşletmeler elbette kendi tercihleriyle bu ayrıcalıklardan yararlanmamayı tercih edebilirler.

Katma Değer Vergisi'nde de yaygın olarak kullanlan istisnalar vardır. Bu istisnalardan yararlanılması konusunda işletmelere tercih hakkı verilmesi doğaldır.

Ancak diğer vergilerdeki istisnalardan farklı olarak, Katma Değer Vergisi'nde istisnadan vazgeçme yasal düzenlemeye bağlanmıştır. İstisnadan vazgeçme düzenlemesinin varlık nedeni esas olarak, istisna vergi indirim olanağını ortadan kaldırdığı için mükellefe her zaman yarar sağlamayacağı içindir.

Bu durum, başka nedenler yanında, özellikle kısmi istisna kapsamında mal teslim edenler ve sürekli olarak devreden Katma Değer Vergisi olanlar için söz konusu olabilir. Piyasa koşulları da istisnadan vazgeçmeye uygunsa, işlemde vergi hesaplamak alıcı için önemli değilse bu nedenle ve kolaylıkla yansıtılabiliyorsa, işletme için istisnadan vazgeçmek daha avantajlı olabilir.

İstisnadan vazgeçme başvuruyla mümkün

İstisnadan, bağlı olunan vergi dairesine yazılı başvuru yapılarak vazgeçilebilir.Yapılacak başvuruda, hangi işlem türleri için istisnadan vazgeçildiğinin açıkça belirtilmesi ve bu işlemlerle sınırlı olarak vergili işlem yapılması gerekir. İstisnadan vazgeçme işlem türünün tamamını kapsayacak şekilde mümkündür. İstisnadan kısmen vazgeçmek mümkün değildir, ancak bir işlem türü itibariyle istisnadan vazgeçilmesi, diğer istisnalardan vazgeçilmesini de gerektirmez.

İşlem türü itibariyle ve bütün olarak istisnadan vazgeçilebilir

İstisnadan vazgeçme talebinin, Katma Değer Vergisi Kanunu’nun istisnaları düzenleyen maddelerinin tamamında, bir fıkrasında veya bir bendinde sayılan işlemlerin tamamını kapsaması gerekmez.

İstisna kapsamına giren işlemlerin bir veya birkaçının tesliminde istisnadan vazgeçmek mümkündür.

Bu kapsamda örneğin, Kanun’un 17. maddesinin 4-g bendinde yer alan malların sadece birisi için istisnadan vazgeçilmesine bir engel yoktur.

İstisnadan vazgeçme hakkı sadece satıcıya tanınmıştır

İstisnadan vazgeçme hakkı sadece vergiden istisna işlemleri yapanlara yani satıcılara tanınmıştır.

Alıcının böyle bir hakkı yoktur. Alıcı, satıcının kararına uymak durumundadır.

İstisnadan vazgeçenler indirim hakkını kullanabilirler

İstisnadan vazgeçenler, ilgili işlem türü için yüklendikleri vergiyi, genel düzenlemeler çerçevesinde, hesapladıkları vergiden indiribilirler.

İstisnadan vazgeçme diğer vergilerle ilgili sonuç doğurmaz

Katma Değer Vergisi'nde bir veya birden fazla işlem için istisnadan vazgeçilmesi, diğer vergi kanunları uygulamalarını etkilemez. Bu çerçevede örneğin, bir taşınmaz veya iştirak hissesi satışında katma değer vergisi istisnasından vazgeçilmesi, bu satıştan elde edilen kazancın yüzde 75’inin kurumlar vergisinden istisna tutulmasına engel değildir.

İstisnadan vazgeçme en az üç yıl için geçerlidir

İstisnadan vazgeçenler, üç yıl geçmedikçe taleplerinden dönemezler. Dolayısıyla, ilgili işlem türü itibariyle en az üç yıl süreyle teslimler vergili olmak zorundadır.

İstisnadan birden fazla işlem türü itibariyle vazgeçilmişse, üçüncü yılın sonunda, her bir işlem türü için farklı bir tercih yapılabilir.

Süre bitiminden önce yeni bir talepte bulunmayanlar için süre üç yıl daha uzar. Dolayısıyla üçüncü yıldan sonra istisnadan yararlanmak isteyenlerin, bunu yazılı olarak talep etmeleri gerekir.

Bazı işlemler için istisnadan vazgeçilemez

Kanunda sayılan bazı işlemler için istisnadan vazgeçme olanağı yoktur.

Bu kapsamda örneğin, banka ve sigorta muameleleri kapsamına giren işlemler ile sigorta aracılarının sigorta şirketlerine yaptığı sigorta muamelelerine ilişkin işlemleri için istisnadan vazgeçilemez.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 30.09.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.