Prof. Dr. Tuğrul ANSAY - Ticaret Kanunu Tasarısı, sil baştan?

Arkada bıraktığımız erken seçimden en çok memnun olanlar arasında bir kısım borçlar ve ticaret hukukçularının bulunduğunu sanıyorum. Çünkü yeni Meclis'in kurulması sayesinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde bekleyen Borçlar ve Ticaret Kanunu tasarıları, eski terimle söylersek, kadük oldular. Ticaret Kanunu tasarısı çeşitli aşamalarda o kadar çok eleştirildi ve tasarıda büyük, küçük o kadar çok değişiklikler yapıldı ki, onu hazırlayanlar dahi bu gelişme sayesinde, yıllar boyu sürecek bir eleştiri hücumundan kurtulmuş olmalarından dolayı mutluluk duyacaklardır. Binlerce, on binlerce hukuk uygulamacıları da, kanunlaştığı takdirde tasarıyı doğru anlayıp uygulayabilmeleri için sarf edecekleri kıymetli zamanlarını daha önemli konulara ayırabilecekler. Gerçi içtüzükte yapılan bir değişiklik eski Meclis'te erişilen aşamalardan yararlanılması olanağını tanımaktadır. Fakat bu konuda acele edilmemesinin, Tasarının uzmanlarca bir kez daha gözden geçirilmesine imkan tanınmasının yararlı olabileceğini düşünüyorum. Konuların, araya giren sakinleşme devresinden sonra yeniden ele alınmasının Tasarı'nın başarısına katkıda bulunacağı şüphesizdir.

Nasıl ki bir yargılama ekonomisinden söz ediliyor ve Anayasa'da ifadesini bulan bu ilkeye göre davaların taraflar için en çabuk ve en az masrafla sonuçlandırılması gerekiyorsa (m. 141 IV), kanun hazırlamanın da bir ekonomisi olmalıdır. Kırk beş kişilik geniş heyetlerde kanun yapmanın ne denli sakıncalı olduğu Medeni Kanun yeniden düzenlenirken belirginleşmişti. Buna rağmen ayni yöntemle bir Ticaret Kanunu Tasarısı hazırlandı; haftalar ve aylar boyu komisyon üyeleri toplandılar. Ellerini kaldırarak maddeler hakkında kararlar verdiler. Bu oylama yöntemi Adalet Komisyonu toplantılarında da sürüp gitti. Bunun sonucunda da tutarsızlıklar ortaya çıktı. Oysa kanunlardaki memleket ekonomisine büyük zararlar veriyorlar. Öğretim üyeleri olarak bizler çelişkileri, belirsiz ifadeleri anlayıp öğrencilere anlatabilmek için zaman harcıyoruz. Avukatlar ve yargıçlar da maddelerin içinden çıkabilmek için kim bilir ne kadar çaba sarf ediyorlardır? Gereksiz yere geçip giden saatler, günler, haftalar mahkemelerin iş yükünü artırıyor ve metinlerdeki aksaklıklar adaletin düzenini zedeliyor.

Büyük komisyonlarda kanun yapmanın tutarlı bir bütün yaratmayı engellediği bilincinde olan Borçlar Kanunu Tasarısı Komisyonu çözümü İsviçre Borçlar Kanunu'nu izlemekte buldu. Bundan dolayı da en çok eleştiri, tasarıya bütün halinde eklenen Kira Hukuku veya İş Hukuku gibi alanlarda veya dünyadaki gelişmelerin (satış akdi vs.) tasarıya yansımamasında oldu. Oysa Ticaret Kanunu Tasarısı, belki de bütünü ile belli bir dış kaynağa dayanmadığı için, kendi içinde bir tutarlılık sağlayamamıştır. Bir yandan tarihsel nedenlerle hâlâ tek bir Ticaret Kanunu çatçısı altında bir araya getirilen müesseseleri, atılım yaparak ayrı kanunlarda düzenlemek gereği duyulmamış ve ufak tefek değişikliklerle eskiler sürdürülmüştür, diğer taraftan ise özellikle sermaye şirketleri ve şirketlerin birleşmeleri ya da devir alınmaları konularında ayrıntılı ve yepyeni hükümler getirilmiştir.

Daha önce de başka bir vesile ile dile getirdiğim gibi, birbirleri ile doğrudan ilişkileri bulunmayan sigorta hukuku, deniz hukuku, ticari senetler hukuku, şirketler hukuku, ya da cari hesap gibi konuların tek bir kanunda muhafazasında diretilmesini, ve fakat leasing, franchising gibi iki tarafını da tacirlerin oluşturduğu pek çok akit türünün Ticaret Kanunu Tasarısı'na alınmamasını yadırgamaktayım.

Tasarı çalışmalarının sonuçları ilk kez 2005'te yayınlanmıştır. O zamandan beri tasarıya çeşitli kişi ve kuruluşlar tarafından esasa ve şekle yönelik pek çok eleştiri getirilmiştir. Gerçekleştirilen değişikliklerle Tasarı'nın esasen kırılgan olan insicamı daha da zedelenmiştir.

Bu durumda kısa ve uzun vadeli önerim şunlardır:

Kısa vadede, TÜSİAD Başkanı'nın bundan bir süre önce verdiği beyanatında ifade ettiği acil konular ve diğer iş adamları ve kadınları kuruluşları ile bilimcilerin belirteceği diğer acil konularda ve sadece bunlarla sınırlı kalmak üzere, yürürlükteki Ticaret Kanunu'nun çeşitli kitaplarındaki gerekli düzeltmeler, mevcut madde numaralarına el sürülmeden, bir an önce yapılmalıdır.

Uzun vadede ise Ticaret Kanunu'nun her kitabı için uzmanlardan oluşturulacak küçük kurullar, bugüne kadar yapılan eleştirilerin ışığında, Borçlar Kanunu Tasarısı ile ahengi de sağlayarak, Taslak uzman hukukçularca yeniden değerlendirmelidir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 02.10.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.