İşçi Sebepsiz Yere İşten Çıkarılabilir Mi? / Mehmet Bulut

 İşveren bir işçisini işten çıkarmak isterse bazı durumlarda mutlaka geçerli bir sebebinin olması gerekiyor. Aksi durumda işçi işe iadesini isteyebilir.    

Çalışma hayatının en önemli sorunlarından birisi iş ilişkisinin sona erdirilmesi. Bu konuyla ilgili gerek işçilerden gerekse işverenlerden sürekli sorular gelmekte. Okurlarımızdan Süleyman Bey de gönderdiği e-postasında, işvereninin ortada herhangi bir sebep yokken kendisini ve arkadaşlarını sürekli işten çıkarmakla tehdit ettiğini söylüyor ve işverenin böyle bir hakkı olup olmadığını soruyor.
İşveren çalışmak istemediği bir işçisini canı istediğinde işten çıkarabilir mi? Ya da bir işçi işvereni tarafından işten çıkartıldığında ne yapmalı? Bugün bu sorulara cevap vermeye çalışalım.
 
29’dan fazla işçi varsa sebepsiz işçi çıkartılamaz
Kural olarak işveren bir işçisini işten çıkarmak isterse ihbar sürelerine de uymak şartıyla geçerli bir sebebe dayanması gerekmiyor. Yani işveren önceden haber vererek ve sebep göstermeden işçisini işten çıkarabilir.
Ancak bunun istisnası var… Bazı durumlarda işveren işçisini çıkarmak istiyorsa mutlaka geçerli bir sebep göstermeli.
Eğer işyerinde 29’dan fazla işçi çalışıyorsa, belirsiz süreli bir iş sözleşmesi varsa ve işçinin de en az altı aylık kıdemi varsa işveren işçisini çıkarırken geçerli bir sebep göstermeli. Yani işveren işten çıkarmayı, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayandırmak zorunda.
Örneğin, işyerinde 30 işçi çalışıyorsa ve işten çıkartılacak işçi de 7 aydır bu işyerinde çalışıyorsa işverenin sebep göstermeden işçisine kapıyı göstermesi mümkün değil. Hemen belirtelim ki 6 aylık kıdem şartı maden işlerinde çalışan işçilerde aranmıyor. Yani 29’dan fazla işçi çalışan bir maden işyerinde yeni işe başlayan bir işçi bir gün bile çalışmış olsa işten çıkartılırken geçerli bir sebep gösterilmeli.

Geçerli sebep yoksa işe iade mümkün
İşten çıkartılan işçinin, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası varsa fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde dava açabilir. Taraflar anlaşırlarsa uyuşmazlık aynı sürede özel hakeme de götürülebilir.
İşverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece veya özel hakem tarafından tespit edilirse, işveren işçiyi bir ay içinde işe başlatmak zorunda.
İşveren işçiyi başvurusu üzerine bir ay içinde işe başlatmaz ise, işçiye en az 4 aylık ve en çok 8 aylık ücreti tutarında tazminat ödemekle yükümlü olur. Ayrıca kararın kesinleşmesine kadar çalıştırılmadığı süre için işçiye 4 aya kadar doğmuş bulunan ücret ve diğer hakları da ödenir.

Sebep kabul edilebilir olmalı
İşveren işçisini işten çıkarırken belirttiğimiz durumlarda geçerli bir sebebe dayanması gerekli. Ancak işveren tarafından öne sürülen her sebep geçerli olmayabilir. Yani sebebin kabul edilebilir olması gerekli.
Kanuna göre özellikle aşağıdaki hususlar fesih için geçerli bir sebep oluşturmaz:
 Sendika üyeliği ya da çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası ile çalışma saatleri içinde sendikal faaliyetlere katılmak.
 İşyeri sendika temsilciliği yapmak.
 Mevzuattan veya sözleşmeden doğan haklarını takip veya yükümlülüklerini yerine getirmek için işveren aleyhine idari veya adli makamlara başvurmak ya da bu hususta başlatılmış sürece katılmak.
 Irk, renk, cinsiyet, medeni hal, aile yükümlülükleri, hamilelik, doğum, din, siyasi görüş ve benzeri nedenler.
 Hamilelikte öngörülen ve kadın işçilerin çalıştırılmasının yasak olduğu sürelerde işe gelmemek.
 Hastalık veya kaza nedeniyle kanunda öngörülen bekleme süresinde işe geçici devamsızlık.

(Kaynak: Meydan Gazetesi | 08.07.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.