Kimler, Nasıl İşsizlik Maaşı Alır? / Mehmet Bulut

 Sosyal güvenlik sistemimizin en önemli kalemlerinden birisi işsizlik halinde ödenen işsizlik ödeneği. Peki, bu ödeneği kimler alabiliyor ve şartları neler?   
İşsizlik ülkemizin en önemli ekonomik problemi ve her geçen gün daha da vahim rakamlar karşımıza çıkmaya başladı. TÜİK her ayın ortasında üç ay öncesine ait hanehalkı işgücü istatistiklerini yayımlıyor. Bu ay da 2015 Mart ayının istatistikleri açıklandı. Söz konusu istatistiki verilerin en önemli ve en merak edilen kalemi ise işsizlik oranları.
Buna göre işsizlik oranı yine yüksek seviyelerde seyretti ve geçen yıl mart ayına göre yaklaşık bir puan yükselerek yüzde 10.6 olarak gerçekleşti. Söz konusu oran 2014 Mayıs ayında yüzde 8.8'di. Yani işsizlik oranında ciddi bir yükseliş söz konusu oldu. Asıl ciddi artış ise genç işsizlik oranında gerçekleşti ve geçen seneye göre yaklaşık 2 puanlık artışla yüzde 18.6'ya yükseldi.
Tablo bu şekilde olduğu zaman, ister istemez en önemli konulardan birisi de işsizlik halinde kişilerin sahip oldukları haklar oluyor. İşsiz kalan kişilere işsizlik sigortasından bazı haklar tanınmış. Bu haklardan en önemlisi ise halk arasında işsizlik maaşı olarak bilinen işsizlik ödeneği.
İstifa eden işçi işsizlik ödeneği alamıyor
İşsizlik maaşı ne yazık ki her işsiz kalana ödenmiyor. İşsizlik maaşı alınabilmesi için bazı şartlar var. Öncelikle işsizlik maaşı sadece 4/a kapsamında sigortalı sayılanlara yani işçilere verilmekte. Dolayısıyla memurların, çırakların ve stajyerlerin işsizlik sigortasından faydalanması mümkün değil.
Bunun yanı sıra bir işçinin işsizlik maaşı alabilmesi için işten kanunda belirtilen şekilde çıkmış olması gerekiyor. Buna göre işsizlik aylığı bağlanabilecek haller şöyle:
 İşçinin işveren tarafından önceden haber verilerek işten çıkartılması.
 İşçinin sağlık nedenleri, işvereninin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı hareketi veya zorunlu nedenlerle işten ayrılması.
 İşverenin işçisini ahlak veya iyi niyet kurallarına aykırı hareket haricinde diğer haklı nedenlerle işten çıkarması.
 İş sözleşmesi belirli süreli ise sürenin sona ermesi.
 İşyerinin kapanması veya el değiştirmesi nedeniyle işten çıkarılması.

Kesintisiz 120 gün çalışmak şart
İşsizlik ödeneği alabilmek için ayrıca çalışma süresine ilişkin bazı şartlar var. Öyle ki işçinin işten ayrılmadan önceki son 120 gün kesintisiz olarak çalışmış olması gerekiyor. Bunun yanı sıra işçinin işten ayrılmadan önce son 3 yıl içinde en az 600 gün çalışmış olması gerekli.
Eğer bu şartları taşıyorsa işçi işsizlik maaşı alabiliyor. Peki, işsizlik maaşını ne kadar süre alacak. Burada üç alternatif var:
1) Son 3 yıl içinde 600 gün çalışması olan işsizlere 180 gün,
2) Son 3 yıl içinde 900 gün çalışması olan işsizlere 240 gün,
3) Son 3 yıl içinde 1080 gün çalışması olan işsizlere 300 gün,
süre ile işsizlik maaşı veriliyor.
Çalışmaya başlarsanız işsizlik maaşı kesilir
İşsizlik maaşı aldığınız süre içinde bazı durumlarla karşı karşıya kalırsanız hakkınız sona eriyor ve maaşınız kesiliyor.  Bu durumları şöyle sıralayabiliriz:
  Gelir getirici bir işte çalışmaya başlanırsa.
  Emekli aylığı almaya başlanırsa.
  İş-Kur tarafından kendisine teklif edilen mesleklerine uygun ve son çalıştıkları işin ücret ve çalışma koşullarına yakın ve ikamet edilen yerin belediye mücavir alanı sınırları içinde bir işi haklı bir nedene dayanmaksızın reddederse.
  İş-Kur tarafından önerilen meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimini haklı bir neden göstermeden reddeder veya kabul etmesine karşın devam etmezse.
 Haklı bir nedene dayanmaksızın kurum tarafından yapılan çağrıları zamanında cevaplamaz, istenilen bilgi ve belgeleri öngörülen süre içinde vermezse.

Asgari ücretlinin işsizlik ödeneği 505 TL
Günlük işsizlik maaşı, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanıyor. Buna göre günlük işsizlik maaşı, günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’ıdır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik maaşı miktarı, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemiyor. Dolayısıyla temmuz ayından itibaren asgari ücretle çalışan işçinin alacağı işsizlik ödeneği aylık 505 TL olacak. Bir işçinin alabileceği en fazla işsizlik ödeneği ise aylık 1011 TL tutarında.  

(Kaynak: Meydan Gazetesi | 22.06.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.