YMM Zeki GÜNDÜZ - Yurtdışından gelen hizmet faturaları

Bu hafta yurtdışından gelecek hizmet faturaları konusunda başlıklar itibariyle hatırlatmalar yapacağım.

1. Stopaj yapılacak mı?

Yurtdışından alınacak danışmanlık vb. serbest meslek mahiyetindeki hizmetler kural olarak Türkiye de sorumlu sıfatıyla (SS) stopaj uygulamasına tabidir.

Yurtdışına bu kabil ödemeleri yapanların bu ödemelerin brüt tutarları üzerinden KVK'nın 30. maddesi çerçevesinde BKK ile belirlenmiş oranlarda stopaj yapmaları ve ertesi ay muhtasar beyanname ile beyan etmeleri gerekmektedir.

Ancak ödeme yapılan şirket Türkiye'nin Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşması (ÇVÖA) akdettiği (şu an 64 anlaşma var) bir ülke mukimi ise, anlaşma şartları dikkate alınarak stopaj yapılmayabilir.

Genel olarak anlaşmalarda,

a. Hizmet yurtdışından Türkiye ye gelinmeksizin verilmişse stopaj yapılmayacağı,

b. Hizmet Türkiye'ye de gelinerek yapılıyorsa bir yılda (veya bazı anlaşmalardaki ifade ile birbirini izleyen 12 aylık dönemde) Türkiye de hizmet için geçen zamanların 183 günü aşması gerektiği ifade edilmektedir.

Başlangıçta Mali İdare verdiği yazılı görüşlerde Türkiye'deki şirketlerin ÇVÖA'ları bir yana bırakarak, yurtdışındaki şirketlere bu türden ödemeler yaparken stopaj yapmaları gerektiğini, daha sonra yurtdışında mukim şirketin ikili anlaşma hükümlerine uygun durumda olduğunu belgeleyerek kendisinden kesilen tutarı iade alabileceğini belirtti.

Daha sonra idare yine yazılı görüşlerinde eğer ödeme Türkiye'nin ÇVÖA'sı olan bir ülke mukimine yapılıyor ve baştan ÇVÇA'da belirtilen şartlara uyulacağı belli ise stopaj yapılmayabileceği noktasına geldi.

Geçen sene verilen bir görüşte tekrar ilk verilen görüşteki gibi bir pozisyon alındığını gördük (Gelin de çift kollu müşavir olmayın).

Uygulama eğer baştan ÇVÖA anlaşmasının şartları varsa stopaj yapmama şeklinde genellik kazanmış vaziyette. Ki biz de aşağıdaki konulara da dikkat edilmesi kaydıyla başlangıçta stopaj yapılmamasını tavsiye ediyoruz.

2. Mukimlik belgesi almalı mıyım?

Ödeme yaptığınız taraf ÇVÖA yapılan bir ülke mukimi olduğunu iddia ediyor ve anlaşma şartlarının varlığından hareketle stopaj yapmayacaksanız, karşı taraftan ilgili vergi idaresinden alınmış bir mukimlik belgesi isteyin. Bazen fatura adresleri yanıltıcı olabiliyor. Düşük vergili (Türkiye ile ÇVÖA'sı olmayan) ülkelerde kurulu kimi şirketler diğer ülkelerdeki irtibat adreslerini faturaları üzerine yazarak farklı algılamalara yol açabiliyorlar.

3. Taahhüt belgesi almalı mıyım?

Şayet yabancı şirket şirketinize veya başka şirketlere Türkiye'ye gelerek iş yapmadığı veya gelse bile bir yılda 183 günü aşmadığı, dolayısıyla ÇVÖA şartlarını taşıdığı ve kendisinden stopaj yapılmaması gerektiği iddiasında ise, stopaj uygulamayacağınız yabancı şirketten bu durumu teyit eden bir taahhütname almanızı tavsiye ederiz.

Çünkü aksi bir tespitte vergi idaresi sizi sorumlu tutacaktır.

Bu taahhütte her ne sebeple olursa olsun, yapılacak ödeme nedeniyle stopaja dönük bir sorun çıkarsa vergi, ceza ve faiziyle rücu edileceği, gerekli her türlü dökümanın yabancı şirketçe sağlanacağı belirtilmelidir.

4. Stopajı brüt mü netten mi hesaplayacağız?

Stopaj hesaplanması gerekiyor ve ödeme net tutar üzerinden yapılıyorsa, stopajın brütleştirme sonrası hesaplanması gerekmektedir.

5. Anlaşmalarda nelere dikkat etmeliyiz?

Yabancılar hizmet anlaşmalarında genel olarak, şayet yapılan ödeme vergiye tabi ise vergilerin Türkiye'de ödemeyi yapan şirketçe karşılanacağını belirtirler. Sözleşmelerdeki bu tür hükümlere karşı çıkın.

Ödemeyi brüt olarak tarif ettirme gayreti içinde olun. Normalde Türkiye'de ödenen vergi diğer ülkede hesaplanan vergiden indirilebilmektedir.

6. 183 gün hesabı nasıl yapılıyor?

183 gün hesabı Mali İdare'nin verdiği bir kısım yazılı görüşlerde adam/gün hesabıyla yapılıyor. Diğer bir ifade ile bir günde yabancı şirketten Türkiye'de kaç kişi varsa hepsi ayrı ayrı gün hesabında dikkate alınıyor. İki kişi varsa iki gün sayılıyor.

Bu görüşe katılabilmek mümkün değil. Tüzel kişilik tektir. Tüzel kişiliği temsilen kaç kişi Türkiye'ye gelirse gelsin hepsi aynı tek (tüzel) kişiyi temsil etmektedir.

Sizin dışınızda aynı şirketin başka projeleri de varsa hepsi 183 gün hesabında dikkate alınmaktadır.

Gelen gidenleri, tarihlerini, pasaport kopyalarını dosyalamakta fayda var.

7. Fatura dışında ne gibi belgeler olmalı?

Yurtdışından alınan hizmet, ilişkisiz şirketten ise sorun yok. Ancak ilişkili şirketlerden ise fatura yanında verilen hizmeti, hizmetin değerini ortaya koyacak her türlü belgenin muhafazası yararlı olacaktır.

Rakam arttıkça belgeleme hacminin de artmasında fayda vardır.

Her türlü yazışma, rapor, öneri, tenkit vb. her şeyi saklamak gerekir.

8. KDV matrahı ne olacak?

Stopajın matrahı (brüt tutar) aynı zamanda sorumlu sıfatıyla yapılacak KDV beyanının da matrahı olacaktır. SS, KDV, ÇVÖA olsun olmasın, stopaj yapılsın yapılmasın her halükarda uygulanacaktır.

9. Örtülü sermaye ile ilişkisi nedir?

Hizmetle ilgili de olsa şayet ilişkili şirketden aldığınız hizmetin bedelini ödemezseniz veya ticari teamüllerin ötesinde bu borcu taşırsanız, bu borcunuz örtülü sermaye hesabında dikkate alınabilir. Varsa kur farkları ve vade farkı/faiz vb. ilave ödemeler gider olarak dikkate alınamaz.

10. Transfer fiyatlaması açısından ne yapmalı?

Yurtdışından hizmet aldığınız şirket ilişkili şirketse transfer fiyatlaması (eski adı ile; nam-ı diğer örtülü kazanç dağıtımı) hükümlerinin de dikkate alınması gerekmektedir.

Hizmetin bedelinin piyasa fiyatlarına uygun olduğunu ortaya koyabilecek her türlü belgenin muhafazası ve piyasaya uygunluğunun araştırılması ve alınan hizmetin varlığını ortaya koyacak belgelerin saklanması gerekmektedir.

11. İşin gümrük boyutu ne olacak?

Yurtdışından gelen fatura daha önce ithal edilen bir malla ilgili ve bu malın maliyetini artırıcı mahiyette ise, ithalat sırasında beyan edilip edilmediği, bu tutarın da ithalat değerinin tespitinde dahil edilip edilmediği sorgulanabilecektir.

12. Ödeme serbest bölgeden yapılıyorsa ne olacak?

Ödemenin serbest bölgeden yapılıyor olması stopaj yükümlülüğünü kaldırmamaktadır.

13. Kur farkları (stopaj ve KDV için) ne olacak?

Mali İdare verdiği bazı görüşlerde (ki aksi görüşler ve incelemelerde yapılan tenkitler de var/gelin de tek kollu kalın) ÇVÖA olan ülke mukimlerine yapılan ödemelerde kayıt ile ödeme dönemi arasında oluşan kur farkları için ayrıca SS stopaj beyan edilmeyeceğine ilişkin görüşler vermiştir. Bu konuda biz de aynı görüşte olmakla birlikte görüş alınarak işlem tesisini tavsiye ediyoruz.

Ancak Mali İdare KDV konusunda herhalde SS KDV uygulanacağı görüşündedir.

14. Ödeme ithalat veya ihracat komisyonu ise ne olacak?

Yurtdışına ihracat komisyonu ödemesi yapılıyorsa SS KDV hesaplanması ve SS stopaj yapılması gerekmemektedir.

15. Türkçe'ye tercüme gerekiyor mu?

Yurtdışından gelen faturanın Türkçe'ye tercümesi gerekmiyor.

Ancak incelemeler sırasında gerek görüldüğünde tercüme zorunluluğu doğabilecektir.

16. Debit/credit note kabul edebilir miyiz?

Alacaklandırma notu (credit note) sizin yurtdışına olan borcunuzu azaltması, ilave bir indirim almanız anlamına gelecektir.

Mali İdare verdiği bir kısım yazılı görüşlerde credit note kabulünün mümkün olacağını ifade etmiştir.

Borçlandırma notu (debit note) sizin yurtdışına olan borcunuzu artıran ilave fatura anlamına gelen bir belgedir. Şayet gerekli, faturada olması gereken tüm bilgileri taşıyorsa, yabancı bir ülkede Vergi Usul Kanunu'na uyma zorunluluğu getirilemeyeceğinden, kendi ülke mevzuatına uygun olarak düzenlenmiş bu tür belgelerin kabulü gerekmektedir.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 26.09.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.