Gece Çalışmalarında Fazla Mesai Olabilir Mi? İşverenlerin Kafası Karışık / Mehmet Bulut

 Geçtiğimiz günlerde TBMM hatalı çıkartılan yasalara bir yenisini daha ekledi. Gece çalışan işçilere fazla mesai yaptırmaya yönelik düzenleme önemli bir eksiklik içeriyor. Torba yasalarla yapılan değişikliğin alelacele ve acemice olduğu belli oluyor. 

Gece çalışması birçok sektörün vazgeçilmez unsurlarından. Turizm, sağlık, özel güvenlik, imalat sektörü gibi birçok alanda işçiler vardiyalı olarak çalıştırılmakta ve dolayısıyla da gece çalışması yapılmakta. Geçtiğimiz ay Resmi Gazete'de yayımlanan torba yasada gece çalışması ile ilgili bir madde yer aldı.

Maddeye göre bazı sektörlerde bundan böyle gece çalışanlara fazla mesai yaptırılabilecek. Ancak yapılan düzenlemede ilginç bir hata bulunmakta. Bu sebeple de işverenlerin kafası oldukça karışık ve ne yapacaklarını düşünüyorlar. Öyle ki bu konuyla alakalı son bir ay içinde hem işçilerden hem işverenlerden onlarca soru geldi.

Gece çalışması ne demek?

Yapılan düzenlemenin ne getirdiğini açıklamadan önce isterseniz mevcut uygulamayı kısaca açıklayayım sizlere…

Gece çalışması dendiği zaman, en geç saat 20.00'de başlayarak en erken saat 06.00'ya kadar geçen süredeki çalışma kastediliyor. İş Kanunu'na göre işçilerin gece çalışmaları 7 buçuk saati geçemiyor.

Sanayiye ait işlerde 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasak. Ayrıca kadın çalışanlar için gece çalışmaya yönelik bazı ayrıcalıklar var. Kadın çalışanlar, gebe olduklarının doktor raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar, emziren kadın çalışanlar ise doğum tarihinden başlamak üzere bir yıl süre ile gece postalarında çalıştırılamıyor.

 

Gece çalışanlar için fazla mesai mümkün mü?

 

Gece çalışmasında fazla mesai yaptırılmasına ilişkin düzenleme ile İş Kanunu'nun 69. maddesinde bir değişiklik yapıldı. Yasal değişiklik yapılmadan önceki maddeye göre işçilerin gece çalışmaları 7 buçuk saati geçemiyordu. Dolayısıyla fazla mesai yaptırılması da mümkün değildi.

Ayrıca İş Kanunu'nun 41. maddesine göre, gece çalışmasında fazla çalışma yaptırılmasının yasak olduğu açık olarak ifade edilmiş.

Torba yasa mantığıyla, tarafların ve uzmanların görüşleri alınmaksızın yapılan düzenlemelere ve kanunların hatalarına artık alışır olduk. Nitekim bir süre sonra yanlış yapıldığı anlaşılıyor ve yeni torba yasalarla hatalar düzeltilmeye çalışılıyor. Bu sebeple de kanunlarımız ne yazık ki yamalı bohça gibi delik deşik…

Gece çalışmalarında fazla mesai yasak 

 

Gece çalışmasına ilişkin yapılan değişiklik ile İş Kanunu'nun 69. maddesine bir cümle eklendi. Buna göre, gece çalışmalarının 7 buçuk saati geçemeyeceği kuralına bir istisna getirildi ve bazı sektörlerde yürütülen işlerde işçinin yazılı onayının alınması şartıyla 7 buçuk saatin üzerinde gece çalışması yaptırılmasına izin verildi. Buna göre gece çalışmalarında fazla mesai yapılabilecek sektörler şöyle belirlendi;

 

1-Turizm sektörü

2-Özel Güvenlik sektörü  
3-Sağlık Hizmeti Sektörü

Ancak söz konusu değişiklik teknik olarak hatalı ve eksik. Çünkü İş Kanunu'nda fazla çalışmaya ilişkin tek madde 69. madde değil. Ayrıca 41. maddede fazla çalışmaya ve fazla çalışma ücretine ilişkin hükümler var. Bu maddeye göre gece çalışmalarında fazla mesai yaptırılması yasaklanmış.Yani işçilerin geceleri fazla mesai yapması isteniyorsa mutlaka İş Kanunu'nun iki maddesinde birden değişiklik yapılması gerekliydi.

Ayrıca eklenmeye çalışılan cümlede yer alan “işçinin yazılı onayının alınması” şeklindeki şarta da gerek yoktu. Çünkü İş Kanunu 41. maddesinde, fazla çalışma halinde işçinin onayının alınması şartı zaten var…

 

Ödenmeye de bilir

 

Üstelik yapılan bu değişiklikle geceleri fazla çalışan işçilere fazla mesai ücreti ödenmemesi riski de bulunmakta. Çünkü fazla çalışma ücretini düzenleyen 41. maddede değişiklik yapılmadı. Yani yapılan düzenlemeyi neresinden tutsanız elinizde kalıyor… Bir kanun ancak bu kadar acemice hazırlanabilir.

İşçinin verimi de düşecek

Bu anlattıklarımız olayın teknik boyutuydu. Bir de uygulanabilirliği var. Mevcut durumda gece çalışmada fazla mesainin olmamasının sebebi gece dönümünde dikkat dağınıklığı ve verim düşüklüğünün gündüz çalışmalarına nazaran daha fazla olması. Bu durum sanayi sektörü dışındaki sektörler için de geçerli. Gece çalışan bir doktorun belli bir saatten sonra hastalara ne kadar faydalı olabileceği aşikâr… Aynı durum hizmet sektörü için de geçerli. İş sağlığı ve güvenliğinin bu denli gündemde olduğu bir zamanda böylesi bir düzenleme politikadaki samimiyetsizliği de göstermekte.

Yeniden düzenlenir

Mevcut durumda gece çalışmalarında işverenler belki fazla çalışma yaptırıyor olabilir. Bu durumda gece çalışan işçilere haklarının verilmesi ve fazla mesai ücreti almaları gerektiğini düşünmek elbette iyiniyetli bir yaklaşım. Nitekim kişileri mağdur etmemek adına yapılması gereken de bu. Ancak yapılan düzenlemelerin eksik ve hatalı yapılması amacı da sonuçsuz bırakıyor.

 

Dolayısıyla büyük ihtimalle bir sonraki torba yasada yapılan hata anlaşılacak ve yeniden bir düzenlemeye gidilecek. 

(Kaynak: Meydan Gazetesi | 03.06.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.