Dr. Veysi SEVİĞ - Belgelerin yanması ve kaybolması halinde çözüm yolu

Katma Değer Vergisi Yasası’nın 29'uncu maddesi uyarınca mükellefler yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan Katma Değer Vergisi'nden, söz konusu yasa aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi'ni indirebilirler.

Yasal düzenleme gereği olarak “İndirim hakkı vergiyi doğuran olayın vuku bulduğu takvim yılı aşılmamak şartıyla ilgili vesikaların kanuni defterlere kaydedildiği vergilendirme döneminde kullanılabilir.”

“İndirimin belgelendirildiği fatura ve belgeler asıl nüsha olmalıdır. Faturanın veya diğer belgelerin kazaen kaybı veya tahrip olması halinde, faturanın ya da diğer belgelerin ikinci nüshalarına, bu da yoksa satıcılardan temin edilecek fatura fotokopilerine dayanılarak vergi indirimi yapılabilir." (Kızılot, Şükrü “Katma Değer Vergisi Uygulaması” Cilt: IV, Sf: 1463. Danıştay 11 Daire E.No: 1996/1703, K. No: 1997/487)

Ancak uygulamada bazı hallerde defter ve belgelerin yangın veya herhangi bir nedenle yok olması dolayısıyla inceleme elemanlarına ibraz edilemeyen defter ve belgeler nedeniyle mükellefler hakkında Katma Değer Vergisi tarhına gidilmektedir.

Bu bağlamda mükellefin iradesi dışında elinden çıkan defter ve belgelerin inceleme aşamasında ibraz edilememesi halinde, Katma Değer Vergisi'ne ilişkin belge örneklerinin edinilmesi suretiyle ibrazı ve dolayısıyla söz konusu mükelleflerin indirim hakkından yararlanmaları mümkün bulunmaktadır.

Dolayısıyla “Katma Değer Vergisi indiriminin kabul edilmemesi için fatura düzenleyen firmalarla ilgili olarak açık ve somut tespitlerin bulunması gerekmektedir.” (Danıştay 9. Daire E.No: 2006/63, K. No: 2006/283)

Gerçekte Türk Vergi Hukuku, maddi ve somut delillere dayalı, böylece vergi adeletini sağlamayı amaçlayan kuralları içermektedir. Bu nedenle vergilemeye ilişkin kurallar, varsayım veya kanaate dayalı, vergi adaletini tesis yönünden gerçeğe aykırı tespitlere dayanan vergileme yapılmasını önlemeye yönelik olarak düzenlenmiştir. Bu nedenle gerçek durmun vergilemeye esas alınacağı ve incelemenin de bu amaca yönelik olmasının gerekeceği öngörülmüştür.

“Katma Değer Vergisi indirimlerinin kabul edilmemesi için fatura düzenleyen firmalarla ilgili tespitlerin yeterli olması gerekmektedir.” (Danıştay 4. Daire E. No: 2006/159, K. No: 2006/211)

Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu’nun vermiş bulunduğu bir karara göre “Defter ve belgelerinin kendisinde değil, işleri fiilen yürüten kişide olduğunu söyleyerek incelemeye ibraz etmeyen mükellefin indirim hakkından yararlandırılması” mümkün değildir. (Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu E. No: 2002/590, K. No: 2003/331)

Asliye hukuk mahkemesi tarafından tespit zaptı ile yandığı belirlenen defter ve belgelerin ibraz edilememesi nedeniyle vergi matrahının tamamen veya maddi delillere dayanılarak saptanması olanağı ortadan kalkmış olur. Bu durumda konuya ilişkin olarak re’sen takdir sebebinin varlığını kabul etmek zorunlu olmaktadır. Ancak bu durumda dahi mükellefin konuya ilişkin ispat ve ibraz yükümlülüğü devam eder. Bir başka anlatımla, bu durumda dahi mükellefin konuya yönelik olarak ispat ve ibraz yükümlülüğü vardır.

Böyle bir durumda gerek inceleme elemanı tarafından ve gerekse mahkemece mükelleften fatura ve gider belgelerinin istenilmesi, ibraz edilecek olan fatura ve gider belgelerinden vergi dairesi müdürlüğünün de haberdar edilmesi suretiyle söz konusu belgelerin gerçekten alımı yapılan emtialara ait faturalar olup olmadığının araştırılması ve gerçek alış faturaları göz önüne alınarak ödenecek verginin de tespiti mümkündür. Ayrıca gerek görülürse bu belgeler üzerinde bilirkişi incelemesi de yaptırılabilir.

Bu nedenle de “Defter ve belgelerin yanması nedeniyle incelemeye ibraz edemeyen mükelleflerin emtia alımına ilişkin belgelerin varlığını ispat yükümlülüğünün ortadan kalkmadığı ve ibraz edilebilen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi'nin indirim konusu yapılabileceğini” belirtmek gerekir. (Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu E. No: 2005/272, K. No: 2005/281)

Vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken vergilerin doğruluğunu araştırmak, tespit etmek ve sağlamaktır. Bu nedenle herhangi bir nedenle inceleme elemanına ibraz edilemeyen defter ve belgelerin var olup olmadığının araştırılması eğer söz konusu defter ve belgelerden özellikle alış belgesi eksikliği varsa, bu eksikliği, belgeleri düzenleyenlerle temas kurmak ve söz konusu belgelerin örneklerini (ikinci nüshalarını) temin etmek suretiyle gidermek mümkündür.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 18.09.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.