Yurtdışı Borçlanmasında Ödeme ve Değerlendirme Süreci Nasıl İşler? / Şevket Tezel

 Yurtdışı borçlanması hem memurlar hem SSK’lılar hem de Bağ-Kur’lular için emeklilik yönünde önemli kazanımlar içeriyor. Bu haktan faydalanmak için başvuru ve gerekli belgeler konusunu daha önce değerlendirmiştik. Bugün de yurtdışı borçlanmasının tahakkukundan sonra ödeme ve bu sürelerin bağlanacak aylıkta değerlendirilmesi konusuna değineceğiz.

08.05.2008 tarihinden önce yurtdışı borçlanması talebinde bulunanlar için ABD doları üzerinden borç çıkartılıp süresiz ödeme müddeti tanınmasına karşın bu tarihten bu yana yurtdışı borçlanma başvurusunda bulunanlar için ödeme TL üzerinden hesaplanıp azami üç ay süre tanınıyor.

Ödeme Süreci ve Koşullar

Borçlanma talebinin geçerli olabilmesi için müracaatçıya tahakkuk ettirilen borç tutarının tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenmesi gerekiyor, bu süre içerisinde ödeme yapmayanların yeniden başvuru yapması gerekiyor.

1) Tahakkuk ettirilen prim borcunun tamamının tebliğ tarihinden itibaren Türkiye’de ödenmesi halinde Türk Lirası cinsinden üç ay içinde ödenmesi gerekiyor. Örneğin; ilgiliye 46.137,60 Türk Lirası borç tahakkuk ettirilmiş ve 30.03.2015 tarihinde bu borç tebliğ edilmiş olsun. Bu borcun tamamının 30.06.2015 tarihine kadar ödenmesi halinde süresinde ödenmiş sayılıyor.

2) Borçlarını yurt dışından ödeyecek olanlar, TL olarak bildirilen bedelin karşılığını TCMB tarafından konvertibl sayılan döviz türünden ödeyebiliyorlar. Ödemelerin, borcun ödeneceği tarihteki TCMB döviz alış kuru üzerinden yapılması gerekiyor.

3) Üç aylık süre zarfında ödeme yapmayanların borçlanma müracaatları geçersiz sayılıyor. Bunların belgelendirilen yurtdışı hizmet sürelerinin tekrardan  borçlandırılarak değerlendirilmesi,  yeniden müracaat yapmalarına bağlı bulunuyor.

4) Söz konusu üç aylık süre içerisinde borcun bir bölümünün ödenmesi halinde, ödenen miktar ile orantılı sürenin geçerli sayılması, kalan sürenin geçerli sayılması için yeni bir borçlanma talebi gerekiyor. Örneğin; 5000 günlük yurtdışı süresini 02.04.2015 tarihli dilekçesi ile prime esas kazancın alt sınırı üzerinden borçlanma talebinde bulunan ve tahakkuk eden  (40,05 x 5000 x % 32) = 64.080 Türk Lirası tutarındaki borcun 38.448 Türk Lirasını süresinde ödeyen sigortalının ödediği miktarla orantılı bölümü 5000 x (38.448 / 64.080) = 3000 gün borçlanma için geçerli sayılacak, ödemesi yapılmayan 2000 günün geçerli sayılması, yapılacak olan yeni müracaata göre tahakkuk edecek borç miktarının SGK’ya ödenmesine bağlı olacak.

5) Ödemenin üç aylık ödeme süresi dışında yapılması ve iade işlemi de gerçekleştirilmemiş ise müracaatçılara bilgi verilerek, emanet hesaba alınan miktarın yeni borçlanma istemlerine göre tahakkuk ettirilecek borçlarına karşılık mahsup edilebileceği SGK’ca bildiriliyor. Bu durumda olanlardan yeniden borçlanma talebinde bulunanların borçlanma işlemlerinin cari usûllere göre sonuçlandırılması ve SGK hesabında bekleyen tutarların tahakkuk ettirilecek borçlara mahsup edilmesi, mahsup işleminin gerçekleştirildiği tarihin borç ödeme tarihi olarak bilgisayar kayıtlarına işlenmesi, varsa bakiye borcun üç aylık süre içinde ödenmesinin istenmesi gerekiyor.

Memurların Yurtdışı Borçlanması Hesabı

5434 sayılı Kanuna tabi iştirakçi olanların 08.05.2008 tarihinden önce veya sonra yurtdışında geçen hizmetlerinin borçlandırılmasında, borç tutarı ilgililerin Türkiye’den ayrılmadan önce Sandığa tabi hizmetlerinden en son bıraktıkları derece ve kademelerine yurtdışında geçirdikleri ve borçlanmak istedikleri sürenin her üç yılına bir derece ve her yılına bir kademe verilmek ve öğrenim durumları itibariyle 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesindeki yükselebilecekleri dereceleri geçmemek üzere tespit edilecek derece, kademe ve ek göstergeleri ile emekli keseneğine esas aylığın hesabına ait tüm unsurların toplamının başvuru tarihinde yürürlükte olan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarlar esas alınarak, yine o tarihteki kesenek ve karşılık oranlarına göre hesap edilmesi gerekiyor.

Dolarla Ödemek Hala Mümkün

08.05.2008 tarihinden önce yurtdışı borçlanma başvurusunda bulunanlardan; borç tahakkuku ile ilgili işlemleri devam edenler, borç tahakkuku yapılmış olanlar ve tahakkuk ettirilen borçlarının tamamını ödemeyenlerin borçlarını 3201 sayılı Kanunun geçici 7 nci maddesi kapsamında günlüğü 3,5 ABD Doları üzerinden ödemeleri mümkün bulunuyor.

Bu borçlanmaların ödenmesinde süre şartı bulunmadığından 08.05.2008 tarihinden sonra yapılan ödemeler geçerli sayılıyor.

Geçerli sayılıyor ama dolar borçlanmasının hangi dönem için yararlı hangi dönem için zararlı olduğunu göz önüne alarak aylık bağlama hesabını bilen bir uzmandan destek almak suretiyle önceden bağlanacak aylığın öğrenilmesinde fayda bulunuyor.  

Ayrıca, 08.05.2008 tarihinden önce borçlanma talebinde bulunanlardan, borç tahakkuku yapılmış ancak borcunu henüz ödememiş olanlar ile borç tahakkuku yapılacak olanların döviz bozdurma ve döviz alım bordrosunu ibraz etme zorunlulukları bulunmuyor.

Ancak bu hakkın kullanımı için SGK uygulamasında, 08.05.2008 tarihinden önce yurtdışı borçlanması talebinde bulunanlardan, gerek görerek yapmış olduğu davete icabet etmeyenler ile istenilen belgeleri SGK’ya vermeyen ya da yollamayanlar ve istenilen bilgileri bildirmeyenlerin böyle bir kazanılmış haklarının bulunmadığı kabul ediliyor.

Borçlanma Sürelerinin Değerlendirilmesi

Başvuru sahibince “Yurtdışı Borçlanma Talep Dilekçesinde” borçlanılmak istenilen süre belirtilmişse belirtilen süre, belirtilmemiş ise kanıtlayıcı belgelerde kayıtlı bulunan tarihler arasındaki son tarihten geriye doğru olmak üzere borçlanmak istediği gün sayısı esas alınması gerekmekte olup, bu tespitte 1 yılın 360 gün, 1 ayın 30 gün üzerinden hesaplanması gerekiyor.

Sigortalı veya iştirakçi olanların, borçlandıkları gün sayısı, prim  ödeme  gün  sayıları veya  hizmetlerine ekleniyor. Sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki süreler borçlanılmış ise sigortalılığın başlangıç tarihinin borçlanılan gün sayısı kadar geriye götürülmesi gerekiyor.

(Kaynak: alitezel.com | 30.03.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.