Çalışana Üst Araması Yapan Patron Tazminat Ödeyebilir / Okan Güray Bülbül

 Özellikle perakendede işçilerin üstlerinin aranması sık kullanılan bir yöntem. Amaç hırsızlığın önlenmesi.

Ancak kanun buna izin vermiyor. Bunu rutine bağlayan patron da tazminat yüküyle karşı karşıya kalır... 

Anayasa'nın 10. maddesi, özel hayatın gizliliği ilkesi uyarınca kimsenin üstü ve özel eşyaları aranamaz. İşçinin üstünün aranması ancak üstün nitelikte özel veya kamusal yarar ya da kanunların tanıdığı bir yetki ile mümkün. Bu yüzden, işyerine girerken çalışana üst araması bu konuda bir sözleşme veya hüküm olmadan yapılamaz. İşverenin işyerine girişte işçinin üstünü arayabilmesi işçinin yani üst araması nedeniyle kişilik hakları zedelenen kişinin rızasıyla mümkün. İşçinin bu konudaki rızasının iş sözleşmesi veya işyerinde imzalanmış toplu iş sözleşmesiyle alınması gerekir. Diğer yandan iş sözleşmesinde hüküm bulunmamasına rağmen işçinin çalıştığı işkolunda örf, âdet ya da dürüstlük kurallarıyla üst aranması söz konusu ise yapılabilir. Ancak böyle bir örf veya adet yoksa işçinin rızası alınmadan üstü aranamaz. 

ARAMANIN SEBEBİ OLMALI

İşyerinde işçilerin üstlerinin aranabilmesi için işverenin bir nedeninin olması gerek. İşyerinde hırsızlık olaylarının yaşanması, işyerinde üretilen ürünlerin ve imal edilen malzemelerin güvenliğinin sağlanması gibi nedenlerle işçilerin üstleri aranabilir. İşyerinde işçilere üst araması yapılacaksa bu uygulamanın işverenin işçilere eşit davranma borcu kapsamında bütün işçilere uygulanması gerek. Yani bazı işçilerin üstleri aranırken bazılarının aranmaması söz konusu olamaz. Eğer işçi sayısının fazlalığı dolayısıyla bazı işçilerin üstlerinin aranması ancak sağlanabiliyorsa bu işçilerin seçiminde objektif kriterlerin olması gerekmektedir. 

Mobbing davası açılır

Keyfi olarak sürekli olarak bir işçinin üstünün aranması mümkün değildir. Bu tip uygulamalar işyerinde mobbing olarak değerlendirilecek ve bu tarz bir uygulamaya maruz kalan işçi bu nedenle işinden ayrılarak tazminat elde eder. 

Üst aramasını kim yapacak? 

İşyerinde işçilerin üst aramasını gerçekleştirecek bir güvenlik personeli var ise aramanın bu personel tarafından yapılması şart. Bu konuda cinsiyet ayrımına dikkat edilmeli. İşyerinde güvenlik hizmeti alınmıyorsa görevi üst araması olan bir personel belirlenmeli. Ayrıca bu personele de üst aramasıyla ilgili özel bir eğitim verilmesi gerekiyor. 

Prosedür oluşturulmalı

Diğer yandan üst aramasıyla ilgili bir prosedür oluşturulmalı. Herhangi bir prosedürün belirlenmemesi halinde bu durum işverenin art niyetli bir uygulaması olarak değerlendirilir. İşveren bu sebepten dolayı tazminat yüküyle karşı karşıya kalır. 

3 SORU 3 CEVAP

Rapora göre aylık alınabilir

SORU: 2008’de Burkitt Lenfoma Karaciğer kanseri tanısıyla 4 kür kemoterapi aldım. Eylül 2014 'te askerlikten muaf edildim. Elektrik-Elektronik Mühendisliği mezunuyum. Bir firmada iki ay çalışsam da şartların ağır gelmesi sağlık durumumu etkilediği için işten ayrıldım. Hastalık nedeniyle herhangi bir rapor alabilir miyim veya böyle özel durumlar için öncelik sağlayan herhangi bir kurum var mı? (Ali Çivili) 
CEVAP: Durumunuzu tespit ettirmelisiniz. Kanser hastalarına teşhisten sonra 18 ay maluliyet hakkı var. Ancak sigortalılık süreniz ve prim sayınız buna yetmiyor. Bu nedenle sağlık raporu almanız, sonuca göre İŞKUR’a kayıt engelli kontenjanından iş bulmanız veya yine rapora göre engellilik aylığı almanız mümkün olabilir.

Belgeniz varsa dava açabilirsiniz

SORU: Özel şoförüm. Sigortam asgari ücretten gösteriliyor. Ama ben daha fazla maaş alıyorum. Çıkmak istesem tazminatımı asgariden mi verir yoksa aldığım maaş üzerinden mi? Mahkemeye versem bunu nasıl ispatlarım? Bir de benim toplam 3 bin 800 küsur gün sayım var. Kendim ayrılsam tazminat alabilir miyim? (İsimsiz) 
CEVAP: Elden para aldığınızı ispatlayacağınız bir belgeniz varsa dava açabilirsiniz. Ayrıca 'ALO 170' hattı üzerinden şikâyetinizi bildirebilirsiniz. Ancak bütün bu durumlar işinizden olmanıza neden olabilir. Bu nedenle işvereninizden tazminat istemeniz halinde alamayacağınızı ve mahkemeye gitmeniz halinde işinizden olabileceğinizi düşünerek hareket etmenizde fayda var. 

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 19.02.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.