Ahmet YAVUZ - Elektronik beyanname veremeyen mükellefe para cezası yargıdan döndü

Günümüz teknolojisinin ulaştığı nokta hem idareler hem de vatandaşlar için büyük kolaylıklar getirdi.

Mesela yakın zamana kadar hantallığından şikâyet ettiğimiz Adalet Bakanlığı, yeni altyapı çalışmaları sayesinde dava müracaatlarını internet üzerinden alabiliyor, hatta dava süreci bile internet üzerinden takip edilebiliyor. Tıpkı bunun gibi SSK, sigortalıların bildirgelerini ve ödemeleri internet üzerinden kabul ediyor, altyapı hazırlıkları tamamlanan yerlerde 'borcu yoktur' yazısı dahi internet üzerinde alınabiliyor. Milli Eğitim'den sanayiye, savunmadan Hazine'ye kadar tüm kurumların bu tarz teknik altyapı çalışmaları ile işlemlerini yürüttükleri nazara alındığında gelinen nokta daha iyi anlaşılır.

Ancak bütün bu yenilikler, vatandaşla idare arasında kendine has yeni uyuşmazlıkların çıkmasına sebep oluyor. Bu uyuşmazlıklardan biri de elektronik beyanname verme mecburiyeti getirilen mükelleflerin, teknik arıza, mecburiyetin bilinmemesi, şifrenin kaybolması, hastalık, muhasebecinin unutkanlığı gibi muhtelif sebeplerle elektronik beyanname vermemeleri halinde elden beyanname verseler bile muhatap tutulacakları ceza ve bunun hakkaniyeti konusu.

Bilindiği gibi Maliye; 2004 yılında isteyen mükelleflerin beyannamelerini internet üzerinden verebileceklerine ilişkin düzenleme yapmıştı. Ertesi yıl ise aktif ve ciro toplamları belli sınırları aşan ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde vergilendirilen bir kısım Gelir ve Kurumlar Vergisi mükelleflerine beyannamelerini elektronik ortamdan verme mecburiyeti getirdi. Ayrıca elektronik ortamda gönderilme mecburiyeti getirilen beyannamelerin, elden veya posta ile gönderilmesi halinde 1.290 YTL özel usulsüzlük cezası uygulanacağı hükme bağlanmıştı. Halihazırda 31 Aralık 2006 tarihi itibarıyla aktif toplamı 50.000 YTL'yi veya 2006 takvim yılına ait ciroları toplamı 100.000 YTL'yi aşan ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde vergilendirilen Gelir Vergisi mükellefleri ile bütün Kurumlar Vergisi mükellefleri; yıllık Gelir Vergisi, Kurumlar Vergisi ve Geçici Vergi beyannamelerini, İstanbul'da özel olarak kurulan Büyük Mükellefler Vergi Dairesi mükellefleri bütün beyannamelerini ve BSMV mükellefleri de hiçbir hadle sınırlı olmaksızın BSMV beyannamelerini elektronik ortamda göndermek zorunda.

Elektronik beyanname düzenlenmesinin amacı, mükelleflerin vergilendirmeye ilişkin ödevlerini yerine getirmede, gelişen bilgi işlem teknolojilerinden faydalanmak. Böylece de vergi beyannameleri ile bildirim ve eklerinin kolay, hızlı, ekonomik ve güvenilir bir şekilde idareye intikali sağlanmış olacak. Ayrıca vergi beyannamelerinin doldurulmasındaki hatalar en aza indirilerek mükellef mağduriyeti önlenecek. İdare açısından da vergi dairesinin beyanname kabul, tarh, tahakkuk ve tahsilât işlemleri azalacak. İş ve işlemleri azalmış idare, diğer alanlarda mükellefe daha iyi hizmet verme imkânı bulacak.

Öte yandan, Vergi Usul Kanunu'nda öngörülen vergi cezalarının temel amacı, vergi kanunlarına aykırı davranışlar üzerinde caydırıcı etki yapmak suretiyle, vergi alacağının zamanında ve en az kayıpla tahsilinin sağlanmasıdır. İyi niyetli bir mükellefin kanun ve düzenlemelere uygun hareket ederek beyannamesini elektronik ortamdan göndermeye çalışması halinde bile; kendisinin veya Maliye'nin sistemindeki teknik arıza, muhasebecisinin ihmali, unutkanlık vs. sebeplerden dolayı elektronik ortamda beyanname gönderme mümkün olamamaktadır. Böyle bir durumda mükellefler veya temsilcileri son çare olarak beyannamelerini elden veya posta ile gönderiyorlar. Bu gibi hallerde 1.290 YTL gibi ağır bir ceza kesilmesi hakkaniyete uygun gelmiyor. Diğer yandan, beyanname ekinde birtakım belge ve evrakların yollanması mümkün olmuyor. Örneğin bir fatura, gümrük beyannamesi vb. belgelerin bilahare dilekçe ekinde vergi dairelerine verilmesi isteniyor. Bir kısım vergi dairelerinin ve mal müdürlüklerinin, otomasyona geçmemesi de ayrı bir problem olarak karşımıza çıkıyor.

Mahkemeler de kendilerine intikal eden uyuşmazlıklarda kararlarını bu yönde veriyor. (Ankara 4. Vergi Mahkemesi Kararı, E: 2005/712, K: 2005 / 1629; İzmir 4. Vergi Mahkemesi Kararı, E: 2005/1291, K:2006/411) Örneğin bir mahkeme bu görüşe paralel olarak verdiği kararında vergi uygulamalarında teknolojinin getirdiği yenilikleri kullanmanın avantaj ve gerekliliğini kabul etmekle beraber çeşitli zamanlarda, teknik sebepler yüzünden elektronik beyanname veremeyen mükelleflerin, elden veya posta yoluyla beyanname vermiş olmaları halinde, internet yolu ile beyanname vermediği gerekçesiyle cezalandırılmasını hukuka aykırı bulmuş. Mahkeme, kararında mükellef ile meslek mensubu arasında doğabilecek sorunların çözümüne katkı sağlaması bakımından internet ortamında verilen beyannamelerde sorumluluk konusu mükellef ile aracı olarak beyanname veren meslek mensuplarının sorumluluklarının daha açık bir biçimde ortaya konması gerektiğine de işaret etmiş.

Araç alım-satımına kolaylık getirildi

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu'na göre, motorlu taşıtların satış veya devri ve fenni muayenesi ancak Motorlu Taşıt Vergisi borcunun olmadığına ilişkin yazının ilgili kuruma ibrazı ile mümkündür. Bugüne kadar geçerli olan sisteme göre, 'İlişik kesme belgesi' şeklinde adlandırılan resmi yazının aracın kayıtlı bulunduğu vergi dairesinden alınması zorunluydu. Bu durum vatandaşlar açısından zaman ve emek kaybı anlamına geliyordu. Maliye Bakanlığı, bundan böyle, araçlarla ilgili ilişik kesme belgesi ve fenni muayene izin belgesinin Motorlu Taşıtlar Vergisi tahsiline yetkili otomasyona geçirilmiş herhangi bir vergi dairesinden de alınabileceğini açıkladı. Yapılan bu düzenleme ile araç alım-satımlarında yaşanan bir sıkıntı da ortadan kaldırılmış oldu.

 

(Kaynak: Zaman Gazetesi | 03.09.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.