Emeklilik Yazı Dizisi - 14: Engellilerin T.C. Emekli Sandığı’ndan ve Bağ-Kur’dan Emeklilik Koşulları / Şevket Tezel

 Bugünkü yazımız 01.10.2008 tarihinden önce Emekli Sandığı iştirakçisi olmuş sigortalıların engellilik statüsünden emekliliğiyle, sigortalılığa 01.05.2008’den önce başlamış sigortalıların Bağ-Kur’dan engelli statüsünden emeklilik haklarına ilişkin olacak.

Bilindiği üzere Emekli Sandığı mevzuatı bakımından da sakat kadrosuna %40 ve daha yüksek oranda rapora sahip olanlar alınmaktaydı.

Ancak, T.C. Emekli Sandığı engelli memurları arasında kanuni tabiriyle,

• Sakat kadrosunda çalışanlar ile
• Sakat kadrosunda çalışmayanlar,

      olarak ayrım yapmaktaydı.

5434 Sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’nun 39 uncu maddesine 13.11.1981 tarihinde eklenen (j) bendi gereğince,

“Sakatlıkları sebebiyle ilgili mevzuat uyarınca göreve alınanlardan en az 15 yıl fiili hizmeti bulunanların istekleri üzerine;”

emekli olabilmekteydi.

Yani T.C. Emekli Sandığı sadece kamuya sakat kadrosu ile memur olanları 15 yıl ile emekli etmekte ama normal kadrodayken sakat duruma gelenleri sakat kadrosuna kabul etmemekte dolayısıyla da özürlü de olsa hiç kimseyi özürlü kapsamında emekliliğe sevk etmemekteydi.

2005’te ilk genişleme

5335 sayılı Kanunla ise 27.04.2005 tarihinden itibaren sakat kadrosunda olmasa bile göreve girişlerinde, Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak alınmış ve raporda sakatlık oranı en az % 40 olanlardan fiili hizmeti 15 yıl olanların da isterlerse emekli olabilmelerinin önünü açılmıştı.

2008’de ikinci genişleme

            5510 sayılı Kanunla ise bu konuda bir yenilik daha getirilmiş bulunuyor. Yani hem sakat kadrosunda olmayan, hem göreve girişinde Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak alınmış sakatlık oranının en az yüzde 40 oranında olduğunu gösterir raporu olmayanların da,

Çalışmaya başladıktan sonra, SGK'ca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

• % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 5760 gün, (16 yıl)
• % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 6480 gün, (18 yıl)

olduğunun tespit edilmesi halinde emekli olabilmeleri mümkün bulunuyor. 

Yasadaki "Sakat" tabirinin de sonradan "Engelli" olarak değiştirilmiş bulunduğunu vurgulayalım. 

Bağ-Kur Sigortalılığında Engellilerin Emeklilik Koşulları

2008 öncesinde sigortalılığa başlamış Bağ-Kur sigortalılarının ise 01.10.2008 tarihine kadar engelli statüsünden emekli olamamakla birlikte bu tarihten sonra 5510 sayılı Kanunla getirilen hakla engellilik mazeretiyle yaşa tabi olmadan ve daha az günle emekli olmaları mümkün bulunuyor.  

Buna göre sigorta başlangıcından önce malûliyet gerektirir durumda olduğundan dolayı yüzde 60 ve üzeri çalışma gücü kaybı bulunan Bağ-Kur (4/1-b)  sigortalıları 15 yıl ve 3 bin 960 günle,

SGK'ca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularının sağlık kurullarınca usûlüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu, SGK Sağlık Kurulunca çalışma gücündeki kayıp oranının;

• % 50 ilâ % 59 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 16 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4320 gün,
• % 40 ilâ % 49 arasında olduğu anlaşılan sigortalılar, en az 18 yıldan beri sigortalı olmaları ve 4680 gün,

            prim bildirilmiş olmak şartıyla emeklilik hakkını kazanmaları mümkün bulunuyor.

Örneğin 1998 ila 2008 tarihleri arasında Bağ-Kur sigortalısı olan ve doğuştan %70 çalışma gücü kaybı olduğu Sağlık Kurulu’nca saptanan bir sigortalı çalışma hayatına başlamadan önce malul durumda bulunduğundan emekli olamamaktaydı. 5510 sayılı Kanun yürürlüğe girer girmez bu durumda olan Bağ-Kur sigortalılarına 15 yıl ve 3960 günle emeklilik hakkı tanıdığından bu sigortalı 2013 yılında emekli olma hakkına kavuşmuş bulunuyor. 

Keza %60 değil ama %40 çalışma gücü kaybı olan bir Bağ-Kur sigortalısı da şayet sigortalılık başlangıcı 1997 yılı ise 2015 yılında 4680 günle emekli olabilecek. 

(Kaynak: alitezel.com | 27.11.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.