Muhasebat Kontrolörü Mustafa İNAL - Damga vergisinde matrah ikilemi

Gerek yargı kararları ve gerekse Maliye Bakanlığı'nın değişen görüşü damga vergisi hesaplamasında, düzenlenen kağıt (gerek ödemeye esas ve gerekse sözleşme) bedeline dahil olan katma değer vergisinin dikkate alınmaması yönündedir. Biz bu yöndeki düşünceye katılmamaktayız. Bu konuda ki görüşlerimizi de paylaşmakta fayda görüyoruz.

Damga vergisinin konusunu, kağıtlar oluşturur. Ve bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisine tabidir. Bu kanundaki kağıtlar terimi, yazılıp imzalamak veya imza yerine geçen bir işaret konmak suretiyle düzenlenen ve herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilebilecek olan belgeler ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeleri ifade eder.

488 sayılı Damga Vergisi Kanunu'na ekli (1) sayılı tabloda yer alan kağıtların vergilendirilmesinde aranması gereken zorunlu unsurlar şunlardır:

. Yazılıp imzalanmak veya imza yerine geçen bir işaret konulmak suretiyle düzenlenmiş olması,

. Herhangi bir hususu ispat veya belli etmesi (burada dikkat edilmesi gereken nokta, yürürlükteki mevzuata göre sonuç doğurabilecek nitelikte olması gerekir.)

. İbraz edilebilecek nitelikte olması gerekir (burada dikkat edilmesi gereken nokta ise söz konusu kağıdın ibraz edilmesi şart olmayıp ibraz edilebilir nitelikte olması damga vergisi açısından yeterlidir).

Damga Vergisi Kanunu açısından vergilendirilmesi istenen bir kağıdın, yukarıda belirtilen zorunlu unsurları bünyesinde taşıması gerekir.

Türkiye'de yapılan ve aşağıda belirtilen işlemler ise 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun konusunu oluşturur:

1. Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,

2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı,

3. Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:

a) Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler ile radyo ve televizyon hizmetleri,

b) Her türlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması,

c) Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi, gösterilmesi,

d) Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar,

e) Boru hattı ile hampetrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,

f) Gelir Vergisi Kanunu'nun 70'inci maddesinde belirtilen mal ve hakların kiralanması işlemleri,

g) Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetleri,

h) Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve hizmetler.

Ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsamı ve niteliği Gelir Vergisi Kanunu hükümlerine göre; Gelir Vergisi Kanunu'nda açıklık bulunmadığı hallerde, Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edilir.

Bu faaliyetlerin kanunların veya resmi makamların gösterdiği gerek üzerine yapılması, bunları yapanların hukuki statü ve kişilikleri, Türk tabiyetinde bulunup bulunmamaları, ikametgah veya işyerlerinin yahut kanuni merkez veya iş merkezlerinin Türkiye'de olup olmaması işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve vergilendirmeye mani teşkil etmez.

İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması veya herhangi bir şekil ve surette gerçekleştirilmesi, özellik taşıması vergilendirmeye tesir etmez.

Damga vergisinin konusu kağıt olup damga vergisi de kağıtta yazılan tutar/bedel üzerinden hesaplanır. Söz konusu kağıtta yazılan tutarın türü de (katma değer vergisi vb.) önemli değildir. Bir başka ifade ile katma değer vergisi dahil olarak düzenlenen kağıtlarda damga vergisi, bu tutar üzerinden hesaplanması gerekir. Bu uygulamada iddia edildiği gibi, vergiden vergi alınması söz konusu değildir. Böyle bir iddia, ancak ve ancak konuları aynı olan vergiler için geçerli olabilir (213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nda verginin mükerrer olması: Aynı Vergi Kanunu'nun uygulanmasında belli bir vergilendirme dönemi için aynı matrah üzerinden bir defadan fazla vergi istenmesi veya alınması şeklinde tanımlanmıştır). Oysa, damga vergisinin konusunu kağıtlar, katma değer vergisinin konusunu ise ilgili kanunda belirtilen mal ve hizmet teslimi/teslim sayılan haller oluşturmaktadır.

KAYNAK:

1- Mustafa İNAL, Maliye Bakanlığı, Muhasebat Kontrolörü; "101 SORUDA DAMGA VERGİSİ KANUNU EL KİTABI", Muhasebat Kontrolörleri Derneği Yayını, Ankara 2006.

2- www.mustafainal.net

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 23.08.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.