İş Güvenliği Paketi: Yetmez Ama Evet! / Sadettin Orhan

 İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası Haziran 2012’de yayımlandığında yasayla ilgili iki temel soruna dikkat çekmiştim. (Çalışma Dünyası Dergisi, 2013/II.) Birincisi, iş sağlığı ve güvenliği profesyonelleri dediğimiz iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve yardımcı sağlık personelinin işverenin emrinde çalışmasıydı. Yani kanun, işverenden ücretini alan kişiye yine aynı işvereni denetleme görevi veriyordu. Buradaki mantıksal çelişki sahaya da yansıdı ve yaşanan kazalarda kör nokta olarak karşımıza çıktı.

İSG Yasası’yla ilgili bir diğer eleştirim de cezaların işyeri büyüklüğüne göre kademelendirilmemiş olmasıydı. Bir kasabadaki marangoz atölyesi ile İstanbul’un göbeğindeki rezidans inşaatına aynı yaptırım öngörülüyordu. 5000 liralık ceza marangozu batırırken, rezidans inşaatı için devede kulak kalıyordu. Nitekim geride kalan iki yıllık uygulama döneminde, büyük işyerleri için cezaların caydırıcı olmadığı görüldü.

Yeni pakette düzeliyor

İSG Yasası’ndaki her iki eksiklik, bugünlerde hazırlanan iş güvenliği paketiyle giderilecek gibi görünüyor. Detayları Meclis’te netleşecek çalışmada, İSG profesyonellerinin doğrudan işverenle ücret ilişkisine girmesi yerine bir fondan ücret almaları öngörülüyor. Teoride kulağa hoş gelen bu sistem, iyi kurgulanamazsa ‘piyasa aklı’ tarafından fiilen geçersiz kılınabilir. Nitekim yapı denetim sistemi bu konuda kötü bir tecrübe olarak orada duruyor. Dolayısıyla konunun tartışılmasına ve sosyal tarafların alternatif önerilerine imkan tanımak gerekiyor. Yine iş güvenliği paketi kapsamında idari para cezalarının işçi sayısına göre artırılması da sağlanıyor. Kaza yaşanmayan işyerine %1 prim teşviki de olumlu bir adım.

Fesih konusu iyi düşünülmeli

Pakette yer alan başlıklardan birisi de iş güvenliği ikazlarına uymayan işçiyi tazminatsız çıkarma yetkisi. İşçilerin İSG konusunu ciddiye almalarını sağlamaya dönük olarak düşünülen bu madde, uygulamada suistimal edilebilir. İşverene böyle bir yetki tanınacaksa, çerçevesi net belirlenmeli ve sadece iş güvencesi kapsamında (30 ve üzeri işçi çalıştıran) işyerlerinde geçerli olmalı. Bu anlamda işçinin İSG ihmalinin tazminatsız çıkarma yerine ‘geçerli nedenle fesih’ sebebi sayılması daha yerinde olacaktır.

Sağlık hizmeti için prim şart

Soru: Sadettin Bey, ben 4/a’lı olarak çalışıyorum. SGK gün sayım 5900 olunca emekli ikramiyesi alacak mıyım? Bir de günüm dolunca çalışmasam da sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek miyim? Berktuğ E.

Cevap: Değerli okurum, emekli ikramiyesinden kastınız kıdem tazminatı ise yaş dışındaki emeklilik şartlarını (prim ve sigortalılık süresi) tamamlayarak kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Bunun için emekli olmanız gerekmez. Yaşı beklemek üzere işten ayrıldıktan sonra sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeniz için gelir testi yaptırmanız ve çıkan sonuca göre GSS primi ödemeniz gerekiyor.

Torbada geriye dönük ödeme yok

Soru: Sadettin Bey, ilk işe giriş tarihim 01.08.1994’tür. 245 gün primim var. Başka bir sigortam olmadı. Acaba son çıkan torba kanundan yararlanarak, geriye dönük ödeme yapabilir miyim? Yani eksik günlerimi tamamlayıp emekli olabilir miyim? Özlem B.

Cevap: Değerli okurum, torba kanunda çok sayıda düzenleme yer almakla birlikte geriye dönük borçlanma hakkı bulunmuyor. Yani eksik prim günlerinizi geriye dönük ödeyerek emekli olamazsınız. Sadece ilk sigorta girişinizden sonra varsa doğumlarınızı borçlanabilirsiniz.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 18.10.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.