YMM Vedat ÖZDAN - Dahilde işleme veya geçiçi kabul izin belgesi kapsamındaki teslimlerde ...

Dahilde işleme ve geçici kabul rejimi, ihracatı teşvik amacıyla ihdas edilmiş birbirine benzer, ancak iki ayrı müessesedir. DİİB veya GKİB (belge) sahibi mükellefler dahilde işleme ve geçici kabul rejimi kapsamında ihraç edecekleri malların üretiminde kullanacakları "maddeleri", KDV Kanunu'nun 11/1-c maddesinde hükme bağlanan tecil-terkin sisteminden yararlanarak yurtiçinden KDV ödemeksizin satın alabilirler. Buna olanak veren KDV Kanunu'nun geçici 17. maddesinde geçen "madde" tabiri, konuyla ilgili ilk KDV tebliğlerinde "hammadde" ve "yardımcı madde" olarak yorumlanmıştır. Ancak DİİB sahipleri için, ihraç edecekleri malların üretiminde kullanılacak maddeleri KDV ödemeksizin ithal etmek de mümkündür. Şartlı muafiyet kapsamında ithal edilebilecek bu "maddeler", "Dahilde İşleme Rejimi Kararında" KDV tebliğlerine kıyasla daha geniş yorumlanmıştır. Rejim çerçevesinde DİİB ile ithal edilebilecek maddeler, "hammadde", "yardımcı madde", "yarı mamul", "mamul" ve "ambalaj malzemeleri" olarak tanımlanmıştır. GKİB'de kapsam, DİİB'e göre daha dardır.

83 seri numaralı KDV tebliğinde "belgelerde gösterilen maddeler" ifadesi geçmesine rağmen, 71 seri numaralı KDV tebliğinin halen yürürlükte olan 1. kısmında yer alan "hammadde ve yardımcı madde" şartının uygulamada kafa karışıklığına neden olduğunu görmekteyiz. Bu nedenle, kanunun geçici 17'nci maddesindeki "madde" tabirinin KDV tebliğlerinde de "Dahilde İşleme Rejimi Kararı"na paralel şekilde kaleme alınmasında fayda görüyoruz.

"YMM Dahilde İşleme İzin Belgesi Tasdik Raporu" ve KDV İadesi

KDV Tebliğleri'nde ister belge sahibi tarafından, isterse aracı ihracatçı yoluyla ihracat yapılmış olsun, "tecil-terkin kapsamında satın alınan 'maddeler' ile imal edilen 'malların' süresi içinde ihraç edildiğinin yeminli mali müşavirlerce (YMM) düzenlenecek bir raporla tespit edilmesi" hükme bağlanmıştır. Mevzuatta "YMM Dahilde İşleme İzin Belgesi Tasdik Raporu" adı verilen bu raporun, ihracatı kim yapmış olursa olsun "belge sahibi" adına düzenlenmesi gerekiyor. Bu raporun düzenlenmesi için belge sahibi ile YMM arasında bir tam tasdik sözleşmesi imzalanması gerektiğine dair bir açıklamaya mevzuatta yer verilmemiş. Raporun, ihracatın yapıldığı her dönem için ayrı ayrı düzenlenmesi ve ikişer örneğinin ihracatın yapıldığı ayı takibeden ay başından itibaren 3 ay içinde ilgili satıcılara verilmesi gerekiyor. Satıcılar, sözü edilen raporu bağlı oldukları vergi dairesine ibraz etmek suretiyle tecil edilen verginin terkinini sağlıyorlar. Belge sahibi, tecil-terkin kapsamında ihraç kayıtlı teslim yapmışsa hem ilk satıcının, hem de belge sahibinin tecil edilen vergileri aynı rapor ile terkin edilebiliyor. İlginçtir ki konuyla ilgili KDV tebliğleri, "İlk satıcı bu teslimle ilgili olarak iade edilecek KDV beyan etmişse iade, ihracatla ilgili KDV iadelerinin tabi olduğu usul ve esaslara göre bu raporla yerine getirilecektir", diyor. Yani mevzuat, karşıt inceleme vesaire aramaksızın ve belge sahibi adına düzenlenmiş bir raporla ilk satıcıya iadeye izin veriyor! Ancak belge sahibi aynı zamanda ihracatçı ve KDV iadesi alabilecek durumda ise satıcıya tanınan bu kolaylık belge sahibine tanımıyor ve iade için ayrıca "YMM KDV İadesi Tasdik Raporu" düzenlenmesi gerekir, diyor. Bunun nedeni, ilk durumda satıcı ile YMM arasında imzalanmış bir "Tam Tasdik Sözleşmesi'nin" bulunmamasıdır.

Dahilde işleme rejimi tebliğinde değişiklik yapılmasına dair ihracat tebliği ve ihracat taahhüdünün kapatılması

Bilindiği üzere bu yılın nisan ayında "ihracat beyannamelerinin kapatılmasına" ilişkin olarak 2007/19 sayılı Gümrük Genelgesi yımlandı. Bu genelge üzerine "bundan böyle, ihracatçılar birliği tarafından DİİB'nin taahhüt kapatma yazısı ile YMM raporuna gerek kalmadan işlemlerin tamamlanacağı" şeklinde yorumlar yapıldı. Ancak 25 Temmuz 2007 tarihli Resmi Gazete'de "Dahilde İşleme Rejimi Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair İhracat Tebliği" yayımlandı. Söz konusu tebliğ ekinde, DİİB'lerin kapatılması için gerekli bilgi ve belgeler tek tek sayılıyor. Buna göre, tecil-terkin sistemi çerçevesinde belge kapsamındaki yurtiçi alımlarda ihracat taahhüdünün kapatılması için YMM'lerce tasdik edilmiş "İhracata İlişkin Gümrük Beyannamesi Listesi" ve "YMM raporu" ibrazı gerekiyor. İhracatçı birliklerine ibraz edilmesi gereken söz konusu rapor "YMM Dahilde İşleme İzin Belgesi Tasdik Raporu'dur". 25 Temmuz 2007 tarihinden itibaren ihraç taahhüdünün kapatılması için bu raporun aranmasını çok olumlu bulduğumuzu belirtmek isteriz.

Geçici kabul izin belgesi sahipleri için YMM raporu gerekmiyor

Bilindiği üzere KDV tebliğlerinde tecil-terkin kapsamında teslim imkanından yararlanabilmek için "DİİB" ya da Gümrük Müsteşarlığı tarafından verilen "GKİB" gerekiyor. Oysa sözü edilen "İhracat Tebliği" ile sadece Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından verilen "DİİB" kapsamında yapılan yurtiçi teslimlerle ilgili yeni bir şart ihdas edilmiştir. Tecil-terkin kapsamında GKİB sahiplerine teslim edilen maddeler için satıcı vergi dairesine ibraz edilmek üzere "YMM raporu" düzenlenmesi gerekirken, GKİB'nin kapatılması için Gümrük Müsteşarlığı tarafından şu aşamada bu rapora ihtiyaç duyulmadığı anlaşılıyor.

İhracatta olduğu gibi ithalatta da YMM'lere ihtiyaç doğdu

Dış Ticaret Müsteşarlığı'nca yayınlanan 2007/12 sayılı "İthalatta Gözetim Uygulamasına İlişkin Tebliği"den yeni bir tasdik konusu ve rapor türünün ihdas edildiği anlaşılmaktadır. "YMM Gözetim Kapsamı Ürünler Faaliyet Tasdik Raporu" adı verilen bu raporun dispozisyonu da anılan tebliğ ekinde açıklanmış durumda. Bu rapor için de YMM ile "tam tasdik sözleşmesi" imzalama şartı aranmıyor. Tebliğde, söz konusu raporun gözetim belgesi almak üzere yapılan ilk başvuruda ve bu çerçevede yapılan ithalatta, gözetim belgesi düzenlenme tarihinden itibaren, gözetim belgesi kapsamında ithal edilen eşyanın tümünün stokları bitene kadar her 6 ayda bir İthalat Genel Müdürlüğü'ne iletilmesi zorunlu tutulmuş. Bu düzenlemeyi, emsalleri gibi, 3568 sayılı kanunun gerekçesine ve amacına uygun bulduğumuzu ifade etmek isteriz.

İthal girdiler için de bizce YMM raporu aranmalı

Yukarıda sözünü ettiğimiz gibi, Gümrük Kanunu ve ilgili mevzuat DİİB sahiplerine taahhüt ettikleri ihracat için KDV ödemeksizin ithalat yapma izni vermektedir. Ancak ithal girdilerle imal edilen malların ihracında, ihraç taahhüdünün kapatılması için henüz YMM raporu şartı aranmıyor! DİİB çerçevesinde KDV ödenmeksizin yurtiçinden tedarik edilen "maddeler" ile imal edilen "malların" ihracında belge kapatılması için YMM raporu aranmasının ana nedeni, ihracatın belgede belirtilen süre içinde yapılıp yapılmadığını ve ihraç edilen malların üretiminde kullanılan maddelerin satıcılar itibariyle ayrı ayrı olmak üzere cins, miktar ve tutarına ilişkin bilgilerin, üretim analizi ve randıman hesabı da yapılmak suretiyle tevsik etmektir.

3568 sayılı kanunun 1. maddesinde, "işletmelerde faaliyetlerin ve işlemlerin sağlıklı ve güvenilir bir şekilde işleyişini sağlamak, faaliyet sonuçlarını ilgili mevzuat çerçevesinde denetlemeye, değerlendirmeye tabi tutarak gerçek durumu ilgililerin ve resmi mercilerin istifadesine tarafsız bir şekilde sunmak", kanunun amacı olarak tanımlanmıştır. YMM mesleğinin amacının tüm resmi kurumlar için işletmelerin gerçek durumunu ortaya koymak olduğu gerçeğinden hareketle, ithal girdiler için de "YMM Dahilde İşleme İzin Belgesi Tasdik Raporu" düzenlenmesi gerektiği kanaatimizi paylaşmakta fayda görüyoruz. Nitekim "YMM Gözetim Kapsamı Ürünler Faaliyet Tasdik Raporunu" da, bu ihtiyaç ve anlayışın bir sonucu olarak değerlendirmek icap eder.

Önem kazanan YMM mesleği-tasdik yönetmeliği ve SM, SMM ve YMM taslağı için öneriler

Tasdik Yönetmeliği'nin 7'nci maddesi şunu söylüyor: "Tasdik işlemi yapılırken aranacak asgari bilgi, şekil şartları ile tasdike ilişkin diğer usul ve esaslar bakanlıkça (Maliye Bakanlığı) çıkartılacak tebliğlerle belirlenir. Yukarıda belirtilen konuların ve belgelerin tasdikine ilişkin olarak bakanlıkça tebliğ çıkartılmadıkça, YMM'ler bu konu ve belgelerle ilgili olarak tasdik işlemi yapamazlar." Bize göre 3568 sayılı kanunun amacını ve gerekçesini daraltıcı hükümler ihtiva eden bu yönetmeliğin, diğer kamu kurumlarına da ihtiyaç duydukları konularla ilgili olarak "YMM tasdik işlemi ve rapor dispozisyonu belirleme imkanı verecek şekilde" revize edilmesi gerekiyor. Nitekim, Tasdik Yönetmeliği'nin 7'nci maddesine rağmen diğer kamu kurumlarının da kendi mevzuatlarıyla bu tür düzenlemeler yaptığı bilinmektedir. Örnek: Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve 05.12.2000 tarih ve 24251 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Hampetrol ve Petrol Ürünleri İthalinde Uygulanacak Esaslar Hakkında Tebliğ". Arzumuz, Tasdik Yönetmeliği'nin "uygulamaya" intibak etmesidir.

Malum, Maliye Bakanlığı'nca bir süredir tüm SM, SMM ve YMM tebliğlerini tek tebliğe dönüştürme çalışması yapılıyor. Söz konusu tebliğ için ilk taslak 30.07.2007 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı internet sitesinde tartışmaya açıldı. Bakanlığın trend uygulaması olarak "tek tebliğ" çalışmalarını takdirle karşılıyoruz. Ancak bize göre bakanlık, sadece vergi mevzuatıyla ilgili olarak tasdik konularını ve rapor dispozisyonlarını bu tebliğde düzenlemeli; diğer kamu kurumları içinse sadece yol gösterici olmalı ve mesleğin icrasında kullanılacak yetkiler, uyulacak kural ve kaidelerle ilgili olarak diğer kamu kurumlarının da düzenleme yapma hakkı tanıyan, daha genel bir çerçeve çizen bir Tasdik Yönetmeliği hazırlama yoluna gitmelidir. Zira YMM mesleğinin standartlarının yükseltilmesinde ve devletin tüm kurumlarına hizmet etmek üzere genişlemesinde ülke lehine sayısız yararlar görmekteyiz.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 17.08.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.