Emekli İkramiyesine Çözümde Ombudsmanı Kim Yanıltıyor? / Şevket Tezel

 Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), "SGK tarafından Türk lirasından altı sıfır atılması nedeniyle düşük miktarlarda emekli ikramiyesi ödemesi ile ilgili şikâyeti çözüme kavuşturmak için ilgili idare kurumlarıyla bir araya gelmiş. Toplantıda konuşan Ombudsman Abdullah Cengiz Makas, yargı kararıyla ödenmesi kesinleşen ikramiyelerin, Türk lirasından altı sıfır atıldığı gerekçesi ile altı basamağın silinerek ‘ikramiye’ adı ile ödeme yapılmasının, ‘sosyal adalet duygusunu’ zedelediğini söylemiş. Bu ifadeler KDK'nın web sitesinde aynen yer alıyor.

Hemen belirtelim "Sosyal adalet duygusunu" zedelediği gerçeği dışında baştan aşağıya yanlış bir çıkarım ve ifade. Birileri Ombudsmana bu ifadeyi verdirip KDK web sitesine de koydurarak onu çok fena açık düşürmüş.

Neden mi? Anlatalım. Bilindiği üzere eski ikramiyelerle ilgili Anayasa Mahkemesinin iki iptal kararı sonucu 6270 sayılı Kanunla son hali verilen 5434 sayılı Kanunun 89 uncu maddesine göre hükmediliyor.

Konunun etkilediği kesim 2011 yılından önce bir süre memuriyet yaptıktan sonra SSK'lı veya Bağ-Kur'lu olarak çalışıp ondan sonra emekli ikramiyelerini alamadan emekli olanlar.

Yanlışı Somut Örnekler Gösteriyor

1475 sayılı İş Kanununun 14 üncü maddesindeki şartlara bağlanan emekli ikramiyesi hakkında bu şartları geçmişe dönük olarak sağlayanlara ödenecek emekli ikramiyesi, "5434 sayılı Kanun veya 5510 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesi kapsamına giren görevlerde geçen her tam fiili hizmet yılı ile sınırlı olarak bu görevlerden ayrıldıkları tarihteki emeklilik keseneğine esas aylık tutarı üzerinden ve aylığın başlangıç tarihindeki katsayılar dikkate alınarak ödenir"hükmü çerçevesinde sağlanıyor.

Sorun da buradan çıkıyor. Örneğin;

• 1990 Ocak ayında emekli olan 255 memur maaş katsayısı ve 280 taban aylık katsayısı ile,
• 2000 Ocak ayında emekli olan 13810 memur maaş katsayısı ve 88500 taban aylık katsayısı ile,
• 2003 Ocak ayında emekli olan  34300 memur maaş katsayısı ve 329250 taban aylık katsayısı ile,
• 2004 Ocak ayında emekli olan  36420 memur maaş katsayısı ve 429250 taban aylık katsayısı ile,
• 2005 Ocak ayında emekli olan 0,0401 memur maaş katsayısı ve 0,486 taban aylık katsayısı ile,
• 2010 Ocak ayında emekli olan 0,057383 memur maaş katsayısı ve 0,76293 taban aylık katsayısı

ile işlem görüyor.

Bu durumda GİH sınıfında ve 4/1 derecede iken ve 15 yıl memurluk hizmeti var iken memuriyetten ayrılan ve daha sonra SSK'lı veya Bağ-Kur'lu olarak çalışıp emekli olan düz bir memur prototipinin çeşitli yıllarda emekli olması halinde alacağı ikramiyeyi görelim. Bu memurun göstergesi 915, ek göstergesi 800, kıdem göstergesi 300'dür.

Bu durumda bu memur;

1990'da emekli olmuşsa 1.762.825x15=26.442.375 TL altı sıfır atılınca da  26,44 TL

2000'de emekli olmuşsa 165.805.150x15=2.532.077.250 TL altı sıfır atılınca da  2.532,08 TL

2003'te emekli olmuşsa 528.704.500x15=7.930.567.500 TL altı sıfır atılınca da  7.930,57 TL

2004'te emekli olmuşsa 567.684.840 x 15 = 8.515.272.600 TL altı sıfır atılınca da 8.515,27 TL

2005'te emekli olmuşsa 719,18x15=10.787.70 TL 

2010'da emekli olmuşsa 1.096,61x15=16.449,15 TL

2014'te emekli olmuşsa 1.646,97x15= 24.704,55 TL 

emekli ikramiyesine hak kazanmaktadır.

Görüleceği üzere 01.01.2005 tarihinden yani TL’den altı sıfır atılmadan iki yıl önce 2003'te emekli olan kişi altı sıfır atılmamış katsayılarla hesaplama yapıldığından sonuçtan altı sıfır atılsa dahi 7.930,57 TL ikramiyeye hak kazanabilmektedir. Bu kişiye "Altı sıfır atılmamalı" diyerek yeni para ile 7 milyar 930 milyon 567 bin 500 TL ikramiye mi ödenecektir? İşte teşhis bu kadar komiktir. 

Sorun nerede?

Yani sorun paradan sıfır atılmasından kaynaklanan bir sorun değildir. Sorun paradan altı sıfır atılmasına neden olacak derecede enflasyonist geçmişe sahip bir ekonomi yapısında zaman farkı gözetmeksizin çıkartılan yasadadır. 6270 sayılı Yasa ile 2012 yılında değiştirilen ikramiye kanunundaki (5434/89) "Emekli aylığının başlangıç tarihindeki katsayılar dikkate alınarak ödenir" ifadesidir. Eski emeklilere zulmün kaynağı bu maddedir.

Çözüm ne olmalı?

"Altı sıfır atmayarak çözüme ulaşırız" diyenler 2003'te emekli olan birine bugünkü parayla 7 milyar 930 milyon 567 bin 500 TL ödenmesini savunacak kadar komik olurlar. Çözüm 1989'da emekli olan birine 15 yıla karşılık 26,44 TL değil, ödeme bugün olmuşsa 24.704,55 TL ödenmesini sağlayacak düzenlemeyi getirmek olacaktır. 

Bu bakımdan Ombudsman bahse konu sosyal sorunda Hükümete bir tavsiyede bulunacaksa "Ödeme yaparken paradan altı sıfır atılmamasını" değil 5434 sayılı Kanunun 89  uncu maddesindeki "aylığın başlangıç tarihindeki katsayılar" ifadesini "İkramiyenin ödendiği yılın katsayıları dikkate alınarak ödenir" ifadesiyle değiştirilmesini önermelidir.

Aksi halde yapılacak çalışmalar ve toplantılar tabiri caizse "Kumsalda oynamış olmaktan" ileri gidemeyecektir.  

(Kaynak: Alitezel.com | 05.09.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.