Ziya PERVER - Aynı anda iki dul aylığı birden alınabilir

1- Evli olmayan iki kız kardeşim babamdan maaş alabilirler mi?

2- Annemin birinci eşinden aldığı maaş kesilir mi?

3- Kız kardeşlerimden biri isteğe bağlı tarım sigortası ödüyor, bu durum maaş almasına engel mi?

4- Annem babamdan dolayı maaş talebinde bulunmayabilir mi? M.Aydın

Müteveffa babanızın SSK günlerine baktım, 778 günü var. Şayet 900 güne tamamlayacak kadar (122 gün) askerlik borçlanması yaparsanız, evli olmayan iki kız kardeşinize çalışmadıkları, emekli olmadıkları sürece yetim aylığı verilir. Annenizin dul aylığı, evlenmediği sürece kesilmez. Ancak, şu an dul aylığı aldığı sigorta birimini (ilk eşi SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığı'ndan hangisine bağlıydı?) yazmamışsınız. Şayet, ilk eşinden dolayı aldığı aylık SSK dışı bir yerden ise sizin babanız üzerinden de ikinci kez dul aylığı alabilir. Şayet, annenizin iki eşi de SSK'lı ise sadece kendi tercih ettiği (daha yüksek rakamlı olan) aylığı alma hakkına sahip. Bu arada isteğe bağlı prim ödeyen kız kardeşiniz emekli oluncaya kadar yetim aylığını alır.

Yabancı uyruklu eşin dul aylığı alma şartları

Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı olarak çalışan 657'ye tabi bir öğretmenim. 4 yıldır görev yapmaktayım. Vefatım halinde yabancı uyruklu olan (Japonya) eşim ve çocuklarım maaşa bağlanır mı? (Eşim Türk vatandaşlığını tercih etmemiştir.) M. Bozuk

SSK ve Bağ-Kur'da vatandaşlık şartı yok. İster Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, ister başka ülke vatandaşı olsun, vefat edenin eşi ve çocuklarının emekli, dul-yetim aylığı alma hakları vardır. Ancak durum, memurlarda farklıdır. 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu'nun 92'nci maddesi şöyledir: "İştirakçilerden Türk vatandaşlığından çıkarılan, Türk vatandaşlığını bırakan, yabancı memleket uyruğuna girenlerin (Türk vatandaşlığını muhafaza edenler hariç) bu kanunla tanınan her çeşit hakları düşer. Aylık almakta iken veya aylık bağlama hakkı doğmadan önce, tanınan her çeşit hakları bu madde uyarınca düşenler, bu durumlarının ortadan kalkması halinde, Sandık'a yazılı olarak yapacakları müracaatları takip eden ay başından itibaren ve bu kanunda öngörülen diğer şartları da taşımaları kaydıyla bu haklardan yeniden yararlandırırlar. Yukarıdaki hükümler 88'inci madde kapsamına girenlerle, dul ve yetimleri hakkında da uygulanır." Dolayısıyla, Emekli Sandığı'ndan emekli aylığı ile dul-yetim aylığı alabilmek için TC vatandaşı olunması şarttır.

Öte yandan, aynı kanunun ek 59. maddesi gereğince, "Türk vatandaşlarıyla evlenmiş yabancı uyruklu karılara, Türkiye'de ikamet ettikleri sürece, mütekabiliyet esası da dikkate alınarak, değişik 68'inci maddedeki oranlara göre aylık bağlanır." denilmiştir. Yani, eşiniz burada ikamet ettiği sürece ve Japonya'nın da Türk vatandaşlarına aynı hakkı tanımış olması şartıyla dul aylığı alma hakkına sahiptir.

Adresi olmayan personelin iş akdi nasıl fesh edilir?

İş akdi feshinde, personelin verdiği ikametgah adresine fesh-i ihbar yapmamız gerekiyor. Şayet ikametgah belgesi yoksa, işveren olarak fesh-i ihbarı nasıl gerçekleştireceğiz? D. Kurnaz

İşçinin ikametgah adresi önemli bilgilerdendir. 4857 sayılı İş Kanunu gereğince işçinizle yazılı hizmet sözleşmesi yapmak zorundasınız. İşte bu sözleşmede, işçinin ikametgah veya tebligat adresinin yazılı olması şarttır. Üstelik yazılı olması yetmez, şu şekilde bir ibarenin de konulması yerinde olacaktır: "Sözleşmede yazılı olan tebligat-ikametgah adresinde değişiklik olduğunda en geç bir hafta içinde yazılı olarak işverene bildireceğimi taahhüt ederim. Tarafların bu sözleşmede yer alan adresleri olup, adres değişikliği yazılı şekilde bildirilmediği takdirde ilgili adreslere yapılacak tebligatlar geçerli olacaktır."

Şimdi, sizin işçinizle yaptığınız hizmet sözleşmesinde bu tür bir ibare veya yazılı bir adres yoksa, öncelikle kendisi işyerine geldiğinde tebliğ edilmelidir. Tebliğattan imtina ederse, birkaç işçinin şahitliğinde yazılı metni okuyup kendisine duyurmanız ve bunu da orada bulunanların imzalayacakları bir tutanakla tespit etmeniz yerinde olur. Hiçbirini yapamıyorsanız, yerel veya ulusal bir gazetede ilan etmeniz de bir yöntemdir.

Okur sorularına cevaplar

M. Ali Boyacı: Eşinizin aynı anda hem SSK hem de Bağ-Kur'a prim ödendiğinden iptal edilen Bağ-Kur emekli aylığı sebebiyle, Bağ-Kur'dan, yeni çıkarılan 2007/47 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu genelgesini uygulamasını isteyin. Yerine getirmezlerse iş mahkemesinde dava açın. Merak etmeyin, genelge gereğince aylığınızı alırsınız.

Harun Çelik: Ablanız, 1977 yılı SSK başlangıcıyla halen devam ettiği SSK tarım sigortasından 7 yılı, yani 1260 günü tamamlayacağı 23.1.2009 günü emekli olabilir. O yılı tam yatırması gerekir diye bir şey yok. Ama ayı (Ocak 2009) tam yatırması yerinde olur. Ancak, SSK tarımdan emekli olduğunda 350 YTL kadar aylık alabilir. Ayrıca ablanız SSK tarımda 1260 günü tamamlamadan ayrılıp normal SSK'ya geçer ve SSK, Bağ-Kur ve Tarım SSK toplamında 3600 günle 50 yaşında (2011 yılında) veya 5000 günle yaşı beklemeden emekli olursa, o zaman en az 540 YTL emekli maaşı alabilir.

Osman Saltan: 26.7.2007 günü 897 günü varken vefat eden eşinizin sigortasız çalıştırıldığı iş müfettişi tarafından tespit edildiği işyeri hakkında hizmet tespit davası açma hakkınız var. Davanızı açar ve kazanırsanız SSK size ve çocuklarınıza dul-yetim aylığı bağlar.

Metin Tanrıverdi: 4.10.2000 gününe kadar hiç Bağ-Kur kaydı yaptırmadığınızdan şimdi, 1978 yılındaki vergi kaydınızın başlangıcını Bağ-Kur'un başlangıcı yapma şansınız yok. Şayet, 2004 yılı Şubat ayına kadar müracaat etseydiniz 20.4.1982 ile 4.10.2000 arasındaki vergi kayıtlı sürelerinizi ödeme imkânınız olurdu. 2008 yılında yürürlüğe gireceği söylenen Sosyal Güvenlik Reformu belki bu hakkı size verebilir.

Rabia Demirsoy: 1971 yılı doğumunuz, 1994 yılı sigorta başlangıcınızla şayet 23.5.1994 öncesi işe girişliyseniz 50 yaşında en az 5675 günle, 24.5.1994 sonrası işe girmişseniz 51 yaşında en az 5750 günle emekli olursunuz. Veyahut da 3600 günle 58 yaşında da emekli olabilirsiniz.

S.A.: 16.12.1956 doğum tarihiniz ve 5.7.1986 sigorta başlangıcı ile normal şartlarda 5.7.2011 günü en az 5300 günle emekli olursunuz. 4 aylık askerlik sürenizi borçlanırsanız emeklilik süreniz 4 ay öne gelir.