Yurtdışı Borçlanmaya Kolaylık / Sadettin Orhan

 Türk vatandaşlığından izinle çıkan ve mavi kart alan gurbetçilerimiz, yeni Torba Kanun'la artık dava açmaya gerek kalmadan yurtdışı hizmet borçlanması yapabilecek

Tür­ki­ye 1950’li yıl­lar­dan be­ri yurt­dı­şı­na iş­çi gön­de­ri­yor. Pek çok ül­ke­de dört mil­yon­dan faz­la va­tan­da­şı­mız bu­lu­nu­yor. Yıl­lar­ca yurt­dı­şın­da ça­lı­şan ve­ya ya­şa­yan gur­bet­çi­le­ri­miz, emek­li­lik yö­nün­den ki­mi mağ­du­ri­yet­ler­le kar­şı kar­şı­ya ka­la­bi­li­yor. Bun­la­rın bir kıs­mı geç­miş yıl­lar­da çö­zül­dü, bir kıs­mı da şim­di Tor­ba Ka­nun'la çö­zü­lü­yor.

Va­tan­daş­lı­ğı teş­vik et­tik

Tür­ki­ye yurt­dı­şın­da­ki va­tan­daş­la­rı­nın, bu­lun­duk­la­rı ül­ke­le­rin va­tan­daş­lı­ğı­na geç­me­si­ni teş­vik et­ti. Hat­ta ya­ban­cı ül­ke va­tan­daş­lı­ğı­na geç­me­le­ri ha­lin­de, Türk va­tan­daş­lı­ğı hak­la­rı­nın ço­ğu­nun ko­run­du­ğu­nu gös­te­ren ‘ma­vi kar­t’ ver­dik. Bu kart sa­ye­sin­de gur­bet­çi­le­ri­miz, Tür­ki­ye­’de­ki pek çok hak­tan ya­rar­la­na­bi­le­cek­ti.

An­cak en te­mel hak­lar­dan olan sos­yal gü­ven­lik hak­kı kap­sam dı­şın­da kal­dı. Ör­ne­ğin bir gur­bet­çi­miz ma­vi kart­la Al­man va­tan­daş­lı­ğı­na geç­ti­ği tak­tir­de, Tür­ki­ye­’ye ke­sin dö­nüş yap­sa bi­le borç­lan­ma ya­pa­mı­yor ve do­la­yı­sıy­la emek­li ola­mı­yor­du. SGK’­yı da­va eden­ler ka­za­nı­yor ve mah­ke­me ka­ra­rıy­la borç­la­nıp emek­li olu­yor­lar­dı. Fa­kat yok ye­re za­man ve emek kay­bı ya­şa­nı­yor­du.

Ma­vi kart ezi­ye­ti bi­ti­yor

Ni­ha­yet Tor­ba Ka­nu’­na ko­nu­lan bir mad­de ile Türk va­tan­daş­lı­ğın­dan izin­le çı­kan ya­ni ma­vi kart­lı gur­bet­çi­le­ri­miz, da­va aç­ma­ya ge­rek kal­ma­dan yurt­dı­şı hiz­met borç­lan­ma­sı ya­pa­bi­le­cek­ler. Da­va açan­lar da­va­la­rın­dan vaz­ge­çer­ler­se, mah­ke­me mas­ra­fı öde­mek zo­run­da da kal­ma­ya­cak­lar.

İşe girişte tarih sorunu bitecek

Gur­bet­çi­le­ri­mi­zin so­run ya­şa­dı­ğı ve SGK ile kar­şı kar­şı­ya gel­di­ği ko­nu­lar­dan bi­ri de yurt­dı­şın­da­ki si­gor­ta gi­riş­le­riy­di. Nor­mal­de gur­bet­çi­le­rin, Tür­ki­ye ile söz­leş­me im­za­la­mış ül­ke­ler­de­ki ilk işe gi­riş ta­ri­hi­nin, ül­ke­miz­de de baş­lan­gıç ola­rak ka­bul edil­me­si ge­re­ki­yor­du.

SGK kay­be­di­yor­du

Fa­kat SGK, yurt­dı­şı borç­lan­ma­lar­da bu ta­rih­le­ri ka­bul et­mi­yor­du. Bu du­rum ba­zı hal­ler­de ki­şi­le­rin 10-15 yıl da­ha geç emek­li ol­ma­sı­na se­bep olu­yor­du. Hal böy­le olun­ca va­tan­daş da­va açı­yor, ge­nel­de de da­va­yı ka­za­nı­yor ve yurt­dı­şı işe gi­riş ta­ri­hi­ne gö­re emek­li ola­bi­li­yor­du. Bu ko­nu da Tor­ba Ka­nun'a gir­di. Bun­dan son­ra iki­li söz­leş­me im­za­lan­mış ül­ke­ler­de ça­lı­şan­la­rın yurt­dı­şı işe gi­riş ta­rih­le­ri baş­lan­gıç ka­bul edi­le­cek.

‘Tarih seçmek’ için acele edin!

Tor­ba Ka­nun'dan gur­bet­çi­le­ri­mi­ze iyi ha­ber­le­rin ya­nın­da bir de kö­tü ha­be­ri­miz var; Bun­dan son­ra yurt­dı­şı borç­lan­ma ya­pan gur­bet­çi­ler, borç­la­na­cak­la­rı ta­rih ara­lı­ğı­nı ken­di­le­ri se­çe­me­ye­cek. Gur­bet­çi­nin ta­rih seç­me­si, ki­mi du­rum­lar­da emek­li ay­lı­ğı­nı iki kat ar­tı­ra­bi­li­yor. Fa­kat Tor­ba yü­rür­lü­ğe gir­dik­ten son­ra gur­bet­çi­le­rin ta­rih se­çe­rek borç­lan­ma im­ka­nı da so­na er­miş ola­cak. Bu yüz­den şu­an borç­lan­ma ni­ye­ti ve im­ka­nı olan gur­bet­çi­le­ri­mi­zin ace­le ede­rek SGK’­ya baş­vur­ma­la­rı­nı ve ta­rih seç­me hak­kı­nı kul­lan­ma­la­rı­nı tav­si­ye edi­yo­ruz.

1300 li­ra ye­ri­ne 600 li­ra

Ta­rih seç­me­nin ne an­la­ma gel­di­ği­ni bir ör­nek­le açık­la­ya­lım. Di­ye­lim ki 1985'Ten be­ri Fran­sa­’da ça­lı­şı­yor­su­nuz ve bu sü­re­nin 15 yı­lı­nı Tür­ki­ye­’de borç­lan­mak is­ti­yor­su­nuz. Borç­lan­ma­yı da as­ga­ri tu­tar­dan öde­ye­ce­ği­ni­zi var­sa­ya­lım. Şu­an SGK’­ya baş­vu­rur da 1985-2000 ara­sı­nı se­çe­rek borç­lan­ma ya­par­sa­nız yak­la­şık 1300 li­ra ay­lık alır­sı­nız. Ya­sa çıktık­tan son­ra borç­la­nır­sa­nız ta­rih se­çe­me­ye­ce­ği­niz için SGK oto­ma­tik ola­rak 1999-2014 dö­ne­min­de­ki 15 yı­lı borç­lan­dı­ra­cak. Bu du­rum­da yi­ne as­ga­ri öde­me ha­lin­de 600 li­ra ay­lık ala­cak­sı­nız. SGK’­ya öde­ye­ce­ği­ni borç­lan­ma tu­ta­rı ay­nı ol­du­ğu hal­de, sırf ta­rih ara­lı­ğın­dan do­la­yı ay­lı­ğı­nız ya­rı ya­rı­ya düş­müş ola­cak.

Yeni yasayı bekleyin

So­ru: Sa­det­tin Bey, Al­man­ya­’da 1989'da ça­lış­ma­ya baş­la­dım. Tür­ki­ye­’de hiç ça­lış­mam bu­lun­mu­yor. SGK’­ya yurt­dı­şı borç­lan­ma­sı için baş­vur­du­ğu­muz­da Al­man­ya­’da­ki işe gi­ri­şi­mi ka­bul et­me­ye­ce­ği­ni, şim­di­ki baş­vu­ru ta­ri­hi­mi esas ala­ca­ğı­nı öğ­ren­dim. Ya­ni 15 yıl­lık borç­lan­ma ya­par­sam 2014 yı­lın­dan ge­ri­ye doğ­ru 15 yıl gi­de­cek ve 1999 yı­lın­da işe gir­mi­şim gi­bi sa­yı­la­cak­mı­şım. 1989 ye­ri­ne 1999 yı­lı baş­lan­gıç sa­yıl­dı­ğım­da yaş açı­sın­dan 10 yıl­lık kay­bım olu­yor. Bu ko­nu­da da­va açan­la­rın ka­zan­dı­ğı­nı duy­dum. Ba­na da­va aç­ma­mı tav­si­ye eder mi­si­niz? Se­mih K.

Ce­vap: De­ğer­li oku­rum da­va açan­lar ka­za­nı­yor ve da­ha er­ken emek­li ola­bi­li­yor. An­cak Mec­li­s’­te­ki Tor­ba ile bu so­run tü­müy­le çö­zü­lü­yor. Bun­dan son­ra yurt­dı­şı işe gi­riş ta­ri­hi­niz Tür­ki­ye­’de­ki gi­riş ta­ri­hi­niz gi­bi de­ğer­len­di­ri­le­cek. Ekim ayın­da ya­sa­nın çık­ma­sı bek­len­di­ğin­den da­va aç­ma­nı­zı pek tav­si­ye et­mem.

Dava etmeye son

So­ru: Sa­det­tin Bey, 02.02.1972 do­ğum­lu ba­ya­nım. 18.10.1990’da Al­man­ya­’da ça­lış­ma­ya baş­la­dım. 21.02.2003'te ma­vi kart al­dım. Bu dö­ne­mi borç­la­na­bi­lir mi­yim? Se­rap T.

Ce­vap: De­ğer­li oku­rum, nor­mal­de ma­vi kart ala­rak va­tan­daş­lık­tan çık­tık­tan son­ra­ki sü­re­le­ri borç­la­na­mı­yor­su­nuz. SGK’­yı da­va edip, mah­ke­me ka­ra­rı al­ma­nız ge­re­ki­yor. Fa­kat Mec­li­s’­te­ki Tor­ba Ka­nun'a siz­ler için hü­küm ko­nul­du ve ma­vi kart­la ça­lış­tı­ğı­nız sü­re­le­ri da­va aç­ma­dan SGK’­ya borç­la­na­bi­le­cek­si­niz. Tor­ba Ka­nun'un ya­sa­laş­ma­sı son­ra­sı SGK’­ya baş­vu­run.

Not: Yazı dizimiz, TBMM’de kabul edilen Torba Kanun maddeleriyle ilgilidir. Çalışma hayatıyla ilgisi olmayan maddelerin görülmesi Meclis açılınca devam edecektir.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 22.08.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.