SGK Emeklinin Yurtdışında Çalışmasında Artık Hukuka Uyacakmış / Şevket Tezel

 Torbaya Benziyor

Halen TBMM’de görüşülmekte olan Torba Kanuna benzer bir değişikliği de doğrudan SGK yaparak yargı önünde sürekli dava kaybetmesine neden olan bir hukuksuzluktan vazgeçiyor. Türk vatandaşlarının kimi sözleşmeli ülkelerdeki sigortalılık başlangıçlarının Türkiye’den emeklilik hesaplarında dikkate alınması ve vatandaşlıktan izinle çıkanlara uygulanan yurtdışı borçlanma yasağının kaldırılıyor olması gibi vatandaşın lehinde çıkartılmak üzere Torbada bekleyen hükümler gibi bu da yargı zoruyla, haklarını hukuk nezdinde aramaktan çekinmeyen yurttaşların sayesinde kazanılan haklara benziyor. 

1 Mayıs 2008 tarihinden önce Türkiye’de çalışmaya başlayan ve yurtiçi hizmet borçlanmaları dahil olmak üzere sadece bu çalışmalarına istinaden sosyal güvenlik kurumlarından gerek malûllük, gerekse yaşlılık aylığı bağlanan kişilerin, yabancı ülkelerde çalışmaya başlamaları halinde aylıkları kesiliyordu.

Oysa 3201 sayılı Kanundan yararlanarak borçlanma yapmış ve o şekilde emekli olmuş emekliler dışında bu aylık kesme uygulamasının yasal bir dayanağı da bulunmamaktaydı.  İlk defa 5510 sayılı Kanun kapsamında olanların ise zaten emekli iken ne yurtdışında ne de yurt içinde çalışma imkânları bulunmadığını da özellikle belirtelim.

SGK bu konuda rasyonel ve adil bir düzleme geldiğini gösteren 2014/22 sayılı Genelgesini yayınlamış bulunuyor.  

Yeni Genelge Ne diyor?

SGK’nın söz konusu 2014/33 sayılı Genelgesine göre;

1- 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce aylık bağlananlar için;

“5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önceki sosyal güvenlik kanunlarının mülga hükümlerine göre aylık bağlandıktan sonra ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi bulunan ülkelerde çalışılmaya başlanması halinde, bağlanan aylıkların doğrudan kesileceğine ilişkin anılan kanunlarda açık hüküm bulunmadığından; 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önceki sosyal güvenlik kanunlarının mülga hükümlerine göre malullük veya yaşlılık aylığı bağlananların sözleşmeli bir ülkede çalışılmaya başlamaları halinde aylıklarının kesilmeyeceği” (O halde sormak gerekmiyor mu? Madem dayanağının olmadığını biliyordunuz da bugüne kadar aylıkları neden kestiniz? Ş.T.)

2- 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden sonra aylık bağlananlar için;

“5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce sigortalı olup, 2008/Ekim ayından sonra tarafına 5510 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesine göre malullük veya yaşlılık aylığı bağlananların ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi olan ülkelerde çalışmaya başlamaları halinde aylıklarının ödenmeye devam edileceği”,

3- Sözleşmesiz ülkelerde çalışmaya başlayanlar için;

“5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önceki sosyal güvenlik kanunlarının mülga hükümlerine ya da 2008/Ekim ayından sonra 5510 sayılı Kanunun geçici 2 nci maddesine göre malullük veya yaşlılık aylığı bağlananların ülkemizle sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış olan ülkelerde çalışmaya başlamaları halinde eskiden olduğu gibi aylıkları kesilmeyeceği”,

belirtiliyor.  

Değişikliğin Amacı ne?

2014/22 sayılı Genelgenin çıkarılışının başka bir amacı var. SGK tabiri caizse daha esaslı hamle için bu konuda mütemadiyen kaybettiği davaların da etkisiyle şimdilik geri çekiliyor. Zira Genelgenin geri kalanı bu amacı açık ediyor.

Yani bahse konu Genelgedeki;

“Sözleşmelerde aylık bağlandıktan sonra diğer ülkelerde çalışmaya başlanılması halinde aylıkların kesileceğine ilişkin hüküm bulunması” başlıklı bir bölüm dercedilerek eski ve mesnetsiz uygulamaya hukuki bir taban hazırlandığı intibaını doğruluyor.  

Buna göre sözleşmeli ülkede çalışılmaya başlanması halinde aylıkların kesileceğine ilişkin mevcut sosyal güvenlik sözleşmelerinde hüküm bulunmamakla birlikte, bu konuda bir hüküm konulması halinde değiştirilmiş sözleşmesinin yürürlüğe girdiği tarihten sonra, yeni imzalanacak sosyal güvenlik sözleşmelerinde bu hükmün bulunması halinde ise sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra o yabancı ülkelerde çalışmaya başlayanların aylıklarının kesileceğini belirtmeyi de ihmal etmiyor.  

Bundan sonra ne olacak?

Son tahlilde Genelgeden ortaya çıkan sonuç şudur ki SGK yurtdışı borçlanması yapmadan sadece Türkiye’deki hizmetleriyle emekli olanların yurtdışında sözleşmeli çalışmaya başlaması halinde kestiği aylıklarını artık kesmeyeceğini, kesilmişse de müracaat halinde bağlayacağını deklâre ediyor, ancak sözleşmelere madde eklenmesi veya yeni bir ülke ile sözleşme imzalanması halinde sözleşmede emeklilerin sözleşme imzalanan ülkede çalışmaya başlaması halinde aylığın kesileceğine yönelik madde konulabileceğini ve bu yolla aylığın bu defa mesnetli olarak kesileceğini belirtiyor.

Bu aynı zamanda bundan sonraki süreçte Türkiye ile sözleşme imzalamış yabancı ülkelerle olan sözleşmelerin değiştirilme girişimlerinin de işareti oluyor. 

(Kaynak: Alitezel.com | 04.08.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.