Torba Yasada Ne Var Ne Yok? – 2 / Şevket Tezel

 Dünkü yazımızda beklentilerden hangilerinin olup hangilerinin olmadığına dair ele aldığımız yazı ile Torba Yasa Tasarısına ilişkin görüşlerimizi bugün de sunmaya devam ediyoruz. Bugünkü bölümde genel sağlık sigortası prim borçları ile taşeron ve maden işleri hakkında tasarı ile getirilen yeniliklere yer veriyoruz.

Madencilere bazı pansuman haklar geliyor

 

Maden çalışamalrı bakımından 20 yılı doldurmuş maden işçilerinin FHZ nedeniyle indirilmemiş emeklilik yaş hadleri 55'ten 50'ye indiriliyor. Ayrıca madencilerin yer altındaki çalışma süresi "Yer altı işlerinde" çalışan işçiler için çalışma süresi haftalık 36 saat ile günlük çalışma süresi ise 6 saatle sınırlandırılıyor. Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri diğer işçilere nazaran dörder gün arttırılarak uygulanacak.

 

Zorunlu nedenler veya olağanüstü haller dışında maden işçisine fazla çalışma yaptırılamayacak.

 

Ancak rödovans gibi özel sektör işverenlerinin para kazanma hırsı ile çalışma şartlarını mütemadiyen zorlaştırıcı bir "Taşerondan beter" sistem kaldırılmayınca bu getirilenler yaraya merhem olacak hususlar olmaktan uzak kalacaklar.

 

Madenciler Yıpranmadan Yararlanma bakımından milletvekillerinin düzeyine çıkarıldı

 

Madencilerin, yıpranma hakkı da denilen fiili hizmet süresi zammından (FHZ) yararlandırılacakları dönem içerisinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim ve kurs sürelerinde fiilen çalışma ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalmadıkları dönemlerde Fiili Hizmet Zammından yararlanmaları 5510 sayılı Kanunla engellenmişti. Oysa örneğin Milletvekilleri TBMM'ye gitse gitmese de evinde uyuduğu zaman diliminde de yıpranma hakkından yararlanabiliyordu. Torba Yasa madencinin dinlendiği dönemde de "Tıpkı milletvekilleri gibi" FHZ'den yararlanabilmesinin önünü açıyor. Kısaca madenciler de bu yönüyle tıpkı milletvekilleri ile aynı Fiili Hizmet Zammı hakkına sahip oldular. Ayrıca 5510 sayılı Kanuna göre sadece madencilerle milletvekilleri FHZ sürelerinin tamamını emeklilik yaşından indirebilirken, askerler, polisler ve diğer yıpranmaya tabi çalışanlar FHZ sürelerinin yarısını emeklilik yaşından indiribiliyorlar.

 

Soma iş kazası mağdurlarına hak

 

İş kazası sonucunda ölüm geliri bağlanmasında bir süre şartı bulunmamakla birlikte dul ve yetimlerine aylık bağlanmasında 5 yıl sigortalılık ve en az 900 gün prim ödemiş olma şartın bulunuyordu. Soma'daki korkunç ihmal ve olumsuz çalışma koşulları sonucu meydana gelen "Görünür" ve “Gelişi Çarşambadan belli olan” kazada hayatlarını kaybedenlerin ailelerine dul ve yetim aylığı bağlanması için de gün sayısı ve sigortalılık süresi şartı aranmayacak.

 

Ayrıca İşsizlik Fonundan da Soma'da iş kazası meydana gelen Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.'ye ait Karanlıkdere mevkii Eynez Maden Ocağı işletmesinde 13/5/2014 itibarıyla sigortalı olanlara veya bunların hak sahiplerine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek sürede ödeme yapılacak.

 

Yapılan meydana gelen sosyal ve parasal zararın sorumlularınca değil de halkın genelince, parası olandan da olmayandan da karşılanarak giderilmesi yoluna gidildiği.

 

Maden işçisinin iş güvencesi artırılıyor

 

Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorunda bulunuyor. Eğer bu işyeri bir maden işyeri ise işçi 6 aylık kıdemde olmasa bile işveren akdini feshetmek istediğinde yine 4857 sayılı Kanuna göre geçerli bir neden göstermesi gerekecek, işçi işe iade davası açabilecek.

 

Kamuda çalışan Taşeron işçisinin hakları davasız verilecek

 

Her yıl farklı taşeron tarafından ama aynı kamu kurumunda çalıştırılan taşeron işçilerinin hakları onları çalıştıran kamu kurumunca direkt ödenecek. Zaten bu durumdaki işçiler dava ile bu haklarını taşerondan değilse bile çalıştıran kamu kurumundan alabiliyorlardı. Şimdi davasız alacaklar, kamu kurumu da üste bir de dava masrafı üstlenmemiş olacak.

 

Taşeron işçisinin ücret güvencesi

 

İşverenler, alt işverene iş vermeleri halinde, bunların işçilerinin ücretlerinin ödenip ödenmediğini işçinin başvurusu üzerine veya aylık olarak resen kontrol etmekle ve varsa ödenmeyen ücretleri hak edişlerinden keserek işçilerin banka hesabına yatırmakla yükümlü olacak. Yani taşeron uygulamasını kaldırmaya yanaşmayan Hükümet işçinin ücret güvencesi bakımından asıl işverene ödev yükleyerek bir olumsuzluğu savuşturmak istiyor.

 

Mevcut Taşeronlar korunuyor

 

"Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihaleleri çerçevesinde çalıştırılan personelin, ihale ve sözleşme konusu iş dışında başka bir işte çalıştırılması veya görevlendirilmesi veya 4857 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin yedinci fıkrası hükmüne aykırılık teşkil edecek şekilde (Yani muzavaalı işlem ile asıl işverenin işçisini alt işverenin işçisi gibi gösterecek biçimde. Ş.T.) işlem ve eylemler yapılması gibi sebeplerle mahkeme tarafından işçi lehine ücret farkına hükmedilmesi veya personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalesine çıkılmaması gerektiği halde ihaleye çıkılması hallerinde sözleşme iptal edilerek alt işveren-asıl işveren ilişkisi sonlandırılır" denmiş ama bu maddenin yürürlüğü 01.01.2015 tarihine atılmış. Yani şu an bu yanlışları yapanların sözleşmeleri feshedilmekten kurtarılmış.

 

GSS prim borçlarında realizasyon fırsatı

 

Bir getiri de 01.01.2012 tarihinde başlayan zorunlu Genel Sağlık Sigortasında çalışan, emekli veya bunların bakmakla yükümlü olduğu kişi veya yeşil kartlı da olmayan, bununla birlikte gelir testine muhtelif nedenlerle zamanında müracaatta bulunmamış ve bu nedenle de zorunlu GSS primleri en yüksek düzeyden kabul edilmiş vatandaşlarımızla ilgili bulunuyor. Bu konuda Torba Kanunun ilgili maddesinin yürürlüğe girdiği tarihi izleyen aybaşından itibaren en geç üç ay içinde gelir testine başvurulması sonucu tespit edilecek gelir seviyesine göre belirlenecek genel sağlık sigortası primlerinin faizsiz olarak yapılandırılması sağlanacak. Söz konusu sürenin üç ay daha uzatılması hususunda Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Düzenleme borçları silme değil kişinin gerçek gelir düzeyine ve yaşam standardına uygun olarak realize etme amacını taşıyor. 

-Devam edecek-

(Kaynak: Alitezel.com | 03.06.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.