Prim Borçlarında Reddi Mirasın Yeri / Şevket Tezel

 Borçlu vatandaş sayımızın giderek arttığı günümüzde "Reddi Miras" artık sık rastlanan, çokça merak edilen konulardan biri oldu. Aile bireylerinden genellikle de anne-baba vefat ettiğinde onun bir mirası bir de borçları kalmışsa mirasçılarını bir telaş alıyor ister istemez. Mirası eğer borçlarını karşılamaya yetmiyorsa mirasçılar çaresiz "Reddi Miras" yapıyorlar. Reddi Miras işleminin sosyal güvenlik hakları ile ilgisi bu durumda merak edilen ikinci önemli husus oluyor. Hemen belirtelim reddi miras işlemi yaptırmak muristen dolayı hak sahiplerine dul veya yetim aylığı bağlanmasına engel olmuyor. Bu konunun da önemli incelikleri var tabii ve bu yazımızda da bu önemli konuya el atalım istedik.

Reddi mirasın yasadaki yeri

 

Türk Medeni Kanunu’nun 599 uncu maddesinde, “Mirasçıların, miras bırakanın ölümü ile mirası bir bütün olarak, kanun gereğince kazanırlar. Kanun’da öngörülen ayrık durumlar saklı kalmak üzere mirasçıların, miras bırakanın ayni haklarını, alacaklarını, diğer malvarlığı haklarını, taşınır ve taşınmazlar üzerindeki zilyetliklerini doğrudan doğruya kazanırlar ve miras bırakanın borçlarından kişisel olarak sorumlu olurlar. Atanmış mirasçıların da mirası, miras bırakanın ölümü ile kazanırlar. Yasal mirasçılar, atanmış mirasçılara düşen mirası onlara zilyetlik hükümleri uyarınca teslim etmekle yükümlüdürler.

 

605. maddesinde “Yasal ve atanmış mirasçılar mirası reddedebilirler. Ölümü tarihinde miras bırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır.”

 

606. maddesinde “Miras, üç ay içinde reddolunabilir. Bu süre, yasal mirasçılar için mirasçı olduklarını daha sonra öğrendikleri ispat edilmedikçe mirasbırakanın ölümünü öğrendikleri; vasiyetname ile atanmış mirasçılar için mirasbırakanın tasarrufunun kendilerine resmen bildirildiği tarihten işlemeye başlar. ”

 

610. maddesinde ise “Yasal süre içinde mirası reddetmeyen mirasçı, mirası kayıtsız şartsız kazanmış olur. Ret süresi sona ermeden mirasçı olarak tereke işlemlerine karışan, terekenin olağan yönetimi niteliğinde olmayan veya miras bırakanın işlerinin yürütülmesi için gerekli olanın dışında işler yapan ya da tereke mallarını gizleyen veya mal eden mirasçı, mirası reddedemez.”

 

hükümleri yer alıyor.

 

Reddi Miras başvurusu

 

Hak sahiplerinin söz konusu reddi mirasa ilişkin haklardan yararlanabilmeleri amacıyla reddi miras kararı vefat eden sigortalının en son ikamet ettiği yer sulh hukuk mahkemesine başvurmak suretiyle çıkartılabiliyor. Mirasın reddi, mirasçılar tarafından sulh mahkemesine sözlü veya yazılı beyanla yapılır.

 

Reddin kayıtsız ve şartsız olması gerekiyor. Sulh hâkimi, sözlü veya yazılı ret beyanını bir tutanakla tespit eder. Süresi içinde yapılmış olan ret beyanı, mirasın açıldığı yerin sulh mahkemesince özel kütüğüne yazılır ve reddeden mirasçı isterse kendisine reddi gösteren bir belge veriliyor.

 

SGDP Borçları

 

5510 sayılı Kanun’a göre; yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra, Kanun’un 4/1-b statüsüne göre sigortalı olmalarını gerektirecek bir işte (tarımsal faaliyeti nedeniyle 4/1-b’li olanlar hariç) çalışmaya başlayanlardan, almakta oldukları aylıklarının yüzde 15’i oranında sosyal güvenlik destek primi kesilir. Bu sigortalılardan ayrıca kısa vadeli sigorta kolları primi alınmaz. Sosyal güvenlik destek primine tabi olanların primleri, aylıklarından kesilmek suretiyle tahsil edilir. Ancak SGK emeklilerin bu kapsamdaki çalışmalarını zamanında saptayamazsa bunlardan süresinde ödemedikleri sosyal güvenlik destek primlerini yasal faiziyle birlikte geri alabiliyor.

 

SGK tahakkuk ettirdiği SGDP borçlarının sigortalı tarafından ödenmemesi halinde sigortalıya ödediği yaşlılık aylığının dörtte biri oranında kesinti yapabiliyor.

 

SGDP Borçları Miras Kalıyor

 

Keza, bu tutarlar sigortalının ölümü halinde hak sahiplerinden isteniyor. Bahse konu bedellerin hak sahiplerinden tahsil edilemediği durumlarda ise SGK, ölenden dolayı doğan borç tutarlarını bu defa hak sahiplerine bağladığı aylıklardan kesmeye başlıyor.

 

Oysa hak sahiplerinin reddi miras yapması halinde Normalde sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmakta iken ölen sigortalıların birikmiş sosyal güvenlik destek primi borçları gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle hak sahiplerinin aylıklarından dörtte bir oranında kesilecek iken reddi miras halinde söz konusu borçların hak sahiplerine bağlanan dul ve yetim aylıklarından kesilmemesi gerekiyor. (Bkz.SGK’nın 2011/58 sayılı Genelgesi)

 

Normal Primlerde Durum Başka

 

Vefat eden 4/1-b sigortalısının aylık bağlanmadan önce tahakkuk eden prim ve prime ilişkin her türlü borçlarının mirasın reddedilmesi yoluyla terkin edilerek aylık talebinde bulunmaları mümkün bulunmuyor. Yani emekli olmadan ölen ve sabit prim borçları ödenmeyen kişiden dolayı kalan prim ödenmeden hak sahiplerine aylık bağlanamıyor.

 

 

 

Soru: 15.05.1954 doğumluyum. 15.10.1989 sigorta başlangıçlı toplam 1600 SSK günüm var. 09.06.1969 -19.09.1973 tarihleri arasında Almanya'da dört yıl çalışmışlığım var. Almanya'dan almış olduğum resmi hizmet listemle yurt dışı borçlanması yapmak istedim. Bana 18 yaşından küçük olduğum günleri borçlanamayacağımı bildirdiler. 1969 -1973 yıllarında Almanya'da 15 yaşında çalışmaya başlanabilirdi. Türkiye'de de 15 yaşını doldurmuş olmak yetiyor. Yurtdışı borçlanmamda niçin 18 yaşını doldurduğum günleri borçlanabiliyorum? Bilal E.

 

Cevap: Yurtdışında çalıştığınız sürelerden sadece 18 yaşından büyük iken geçen süreleri borçlanabileceğiniz doğrudur. Bu kısıtlamanın nedeni Yasa Koyucunun dünyanın hiçbir ülkesinde olmayan yurtdışı borçlanması hakkını düzenlerken 18 yaş şartını yasaya kural olarak koymasıdır. Bu konuda yapacağınız bir şey bulunmuyor. Yine de varsa askerlik sürenizin yanında 15.05.1982-19.09.1973 tarihleri arasını borçlanarak 3 bin 600 günden eksik günlerinizi bir an önce tamamlayıp emekli olabilirsiniz.

(Kaynak: Alitezel.com | 26.05.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.