Madenci 1 Gün Çalışmış Olsa Bile Yakınları Ölüm Geliri Alır / Okan Güray Bülbül

 Maden şehitlerinin yakınları bazı sosyal haklara sahip. Bunlardan ölüm gelirini iş kazasında vefat edenlerin yakınları alabiliyor. Ölüm aylığı ise 3.5 yıl yer altında çalışan şehit madencinin yakınlarına veriliyor.

Dün sağ kurtulan madencilerimizin hakları hakkında bilgi vermeye çalıştık. Bugünse ne yazık ki, şehit yakınlarının yararlanabileceği hak ve tazminatlardan bahsedeceğiz. Yiten canları geri getirme şansımız maalesef yok, ancak geride kalanların hayatlarını sürdürmelerini sağlayabilmek için toplumun her bir bireyi ve bütün kurumlar üzerine düşen görevi yapmak zorunda.   

KIDEM TAZMİNATINI GERİDE KALAN ALIR 

Madende hayatlarını kaybeden işçilerin yakınları, vefat edenin tazminatını işverenden isteyebilirler. Veraset ilamındaki hisse uyarınca işveren işçinin geride kalan yakınlarına kıdem tazminatını ödemek zorunda. Yani geride kalan yakınlar, madencinin bu işverene bağlı olarak çalıştığı her yıl için bir aylık brüt ücreti tutarındaki kıdem tazminatını işverenden talep edebilirler. İşverenin bu talebe olumsuz cevap vermesi halinde dava açılabilir. Kıdem tazminatı alacağında zamanaşımı süresi 10 yıl.  
 
CENAZE ÖDENEĞİ İÇİN 415 TL VERİLİYOR

Madende hayatını kaybeden işçilerimizin aileleri SGK’dan 415 lira cenaze ödeneği alabilecekler. İş kazası sonrası ölümlerde cenaze ödeneği alabilmek için herhangi bir sigortalılık süresi gerekmiyor. Yani madende 1 yıldır çalışanın da, 1 gündür çalışanın da aileleri cenaze ödeneği alabilecek. Cenaze ödeneği bir seferlik yapılan bir ödeme, bir maaş veya gelir değil.   

ÖLÜM GELİRİ HER AY ÖDENECEK 

Sevdiklerini kaybedenlerin geride kalan yakınları için tek seferlik yapılan yardımların çok bir önemi yok. Eve ekmek getiren babalarını, kardeşlerini, oğullarını kaybeden aileler duygusal bir yıkım yaşadılar. Bunun yanında çok büyük bir ekonomik tehlikeyle de karşı karşıyalar. Bir yandan bu psikolojik travma ile mücadele etmek zorundalar, diğer yandan da hayatlarına devam etmek durumundalar. Eşlerini kaybeden ve iki çocuğuyla hayatını sürdürmeye mecbur kalan madenci eşlerimiz var. Bu nedenle sürekli bir gelir imkanının sağlanması çok önemli.   

GELİRE VE ÇALIŞMA SÜRESİNE BAĞLI 

Ölüm gelirleri, madencinin çalışma süresine, kıdemine veya primine bakmadan geride kalanlara bağlanacak bir gelir. Bu gelirin herhangi bir şarta tabi olmaması maden kazası sonrası yakınlarını kaybeden tüm kişilere bağlanmasını mümkün kılıyor.
   
EN DÜŞÜKGELİR 910 LİRA SEVİYESİNDE

Madencinin geride kalan hak sahiplerine bağlanacak ölüm geliri, madencinin son üç ayki ücretinin ortalamasının yüzde 70’i kadar oluyor. Soma’daki madencilerin ücret ortalamasının 2000 TL civarında olduğunu gördük. En düşük ücret alan madencinin 1.300 TL, en yüksek alanın ise 2.700 TL civarında maaş aldığını biliyoruz. Bu nedenle yakınlarına bağlanacak ölüm gelirinin en düşük 910 TL, en yüksek ise 1.890 TL civarında olacağını söyleyebiliriz. Bu rakam, geride kalan hak sahiplerinin tamamına verilecek rakam. Ölüm gelirinin geride kalanlar arasında paylaşımı geride kalan yakınların durumuna göre değişiyor.

ÖNCELİK MADENCİNİN EŞİNE VERİLİYOR

Ölüm gelirinin geride kalanlar arasında paylaştırılmasında öncelik madencinin eşinde. Ölüm sonrası dul kalan eşe ölüm gelirinin yarısı bağlanacak. Ölüm gelirini madencinin çocukları da alabiliyor. Çalışmayan, emekli olmayan, SGK’dan herhangi bir gelir almayan erkek çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi okullarda okuyanlar 20 yaşını, üniversite okuyanlar ise 25 yaşını geçinceye kadar ölüm gelirinin yüzde 25’ini alabilecekler. Kız çocuklar ise evlenmedikleri müddetçe ölüm gelirinin yüzde 25’ini almaya devam edebilecekler. 

ANNE-BABANIN DA AYLIK HAKKI VAR

Şehit madencinin anne ve babasına da ölüm geliri bağlanabiliyor. Ancak anne ve babanın ölüm gelirinden pay alabilmesi için gelirlerinin asgari ücretten düşük olması ve diğer çocuklarından bağlanan gelir ve aylık hariç olmak üzere SGK’dan gelir veya aylık almıyor olması gerekiyor. Eğer anne veya baba 65 yaşın üzerindeyse ölüm gelirinden pay artmış olmasına bakılmaksızın diğer şartların varlığı halinde gelir bağlanabiliyor. 

ÖLÜM AYLIKLARININ 'KOŞULSUZ' BAĞLANMASI İÇİN ÇALIŞILIYOR...

Ölüm geliri ve ölüm aylığı farklı kalemler... Ölüm aylığı için işçinin en az 5 yıl sigortalı olması ve toplam 900 gün prim ödemesi gerekiyor. Yer altında çalışanlar için fiili hizmet süresi zammı söz konusu olduğu ve 1 yıllık çalışmaları 1 buçuk yıl olarak değerlendirildiği için toplamda 5 yıldır sigortalı olan ve 3 buçuk yıldır yer altında çalışan bir madencinin geride kalan hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilecek. Ölüm aylığının miktarı da madencinin prim ödeme gün sayısına bakılarak hesaplanıyor. Yani 7 bin 200 günden daha az primi olan madencinin yakınlarına 7 bin 200 gün çalışmış ve emekli olmuş gibi hesaplanacak aylık bağlanıyor. 7.200 günden fazla prim ödemesi olan madencinin yakınlarına ise çalışılan prim günü üzerinden aylık veriliyor. Ölüm aylığının madende hayatını kaybeden bütün işçilerin yakınlarına bağlanabilmesi için gerekli hukuki çalışmaların yapılacağına dair Çalışma Bakanı açıklamalarda bulundu. Yeni düzenlemede bu aylığın sigortalılık süresine ve primine bakılmadan da bağlanabilir.

KIZ ÇOCUKLARINA ÇEYİZ PARASI PEŞİN

Ölüm geliri veya aylığı almaktayken evlenen kız çocuklarına ölüm gelirinin veya aylığının 2 yıllık tutarı peşin olarak SGK tarafından çeyiz yardımı olarak ödenebilecek. Evlenen kız çocuklarının aylık ve gelirleri ise kesilecek.

YARIN
- Yıpranma hakkı ve erken emeklilik, 
- Prim şartını doldurmayanların durumu 
- İşverene dava açma hakkı 

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 20.05.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.