Mithat MELEN - Mükellefler

Türkiye'de önemli bazı noktalar gözlerimizden kaçıyor. Daha doğrusu iyi izlemiyoruz. Türkiye'de partilerin vaatleri için eleştiriler daha çok kaynak için oluyor. Söz veriyorsunuz, kaynak nasıl bulacaksınız? Kaynak gerçekten önemli. Kaynağın bulunması başka, verginin toplanması başka iş. Türkiye gibi, dolaylı vergilerin nerede ise gelirler içindeki payı yüzde 80'e çıkmış bir ülkede, doğrudan vergi alabilmek için devamlı vergi tabanının genişletilmesi ve her vatandaşın kayıt altına alınması konusu önem kazanıyor. Vatandaşların kayıt altına alınması içinde başta çalışanlar üzerindeki bazı temel yüklerin kaldırılması gerekiyor. Asgari ücret ve bazı ücretler üzerindeki vergilerin alınmaması veya asgariye indirilmesi lazım. Ayrıca vergi oranlarını dengeleyerek sosyal sigortalar yüklerinin azaltılması ise şart. Bunun içinde her mükellefin her giderini yazabilmesi, vergiden indirebilmesi ve beyanname verme sisteminin oturtulması için çalışmalar yapmak zorundayız.

Pazar günü Hürriyet Gazetesi'nde Şükrü Kızılot'un önemli bir tespiti var. "Kasım 2002'den Haziran 2007'ye kadar vergi mükellefi sayısı 397 bin azaldı. Kasım 2002'de 8 milyon 891 bin olan vergi mükellefi sayısı, Haziran 2007 sonunda 7 milyon 603 875'e indi. Bu sayıya resen terk işlemi ile kaydı 536 kişide dahil" diyor.

Türkiye'de 43,5 milyon dolayında seçmen var. Bu da bir yerde 21 yaşının üstündeki nüfusu gösteriyor. Aslında ileri Batı ekonomilerinde, seçmen sayısı ile mükellef sayısı arasındaki fark çok büyük değil, nerede ise aynı. Bizde 6 seçmene bir mükellef düşüyor. Rakamları iyi incelersek, gelir vergisinde gerçek usulde 1 milyon 720 bin, basit usulde 765 bin, stopajda 2 milyon 248 bin, kurumlar vergisinde 622 bin ve katma değer vergisinde 2 milyon 246 bin mükellef var. Gerçek anlamda her 10 vatandaşımızdan ancak birinin gelir vergisi kaydı olduğu anlaşılıyor.

Aslında Türkiye gerçekten bir vergi cenneti. Yabancılar bu cenneti yeni keşfettikleri için, büyük oranda sıcak para onun için buraya akıyor. Hem yüksek faiz alıyorlar, hem de büyük ölçüde vergi açısından denetleme yok ve muafiyetler çok.

Gelir vergisi beyannamesi deyince, hemen herkes şikayete başlıyor. Bu zor ve karışık işi kim çözer, diye. Ayrıca fakir ve fukaranın beyannamesini kim verecek veya nasıl alacaksınız? Böyle bir durumda güçlendirilmiş ve yetkileri artırılmış vergi dairelerin görevi herkese yardım etmek. Gerekirse beyannameleri ücretsiz doldurmak, ama yine de mükellefin vergi dairesinin var olduğunu bilmesi ve ona göre hareket ediyor olması önemli.

Uzmanlara göre, böyle bir sistemi kurmak kolay, ama siyasetçi bunda nedense zorlanıyor. Aslında bu yolla siyasetçi kaynak sorunun çözecek ve vergiye tabana yayarak adil dağılımı sağlayacak. Yasaları geçirmek yetmiyor, çıkardığınız yasaların uygulanabilir olması işin aslı. Türkiye zaten kayıt altında olmayan vatandaşlardan vergi beyannamesi nasıl alacaksınız, bu da önemli bir konu, Türkiye'de herkesi kayıt altına almak gerekiyor. Bunun için de bir çok proje var, işte bu projelerin bir uzantısı da vergi beyannameleri olmalı. Bilgisayar sistemleri bu iş için en önemli yardımcılar.

Türkiye'de işleri zorlaştıran bir bürokratik yapımız olduğu için, kimse de devlete bulaşmak istemiyor. Çünkü devlet ancak tutuğu ile ilgilendiği için, kendi ayağı ile vergi için devlete gelmeyenlere kimse dokunmuyor. Ödevlerini yerine getiren ve sorumluluğunu bilenler ise, sıkıntıya düşüyorlar.

Son 5 yıldır Türkiye'de GSMH büyüdüğe göre, mükellef sayısının azalmasının bir açıklaması olmalı. İş yapanlar işlerinden mi vazgeçiyorlar, yoksa kurumsallaşma mı artıyor, belki de kayıtdışılık.

Kurumlar ve katma değer vergisi rakamlarına da baktığımızda azalma görülüyor. 2002'de 584 bin kurumlar vergisi mükellefi varken, 2007 yılında 622 bine çıkmış görünüyor. KDV mükellefi ise 2002'ye nazaran 2 milyon 892 binden, 2 milyon 246 bine düşmüş durumda.

Vergi verip vermemek bir yana ekonominin can damarlarına hakimiyet günden güne azalıyor. Toparlanma da kolay görünmüyor, ama kararlılık ile bu işlerin üstesinden gelmek çok da zor değil. Yeter ki, isteyin!

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 17.07.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.