İşe İade Davası Sürecinde Merak Edilenler / Şevket Tezel

 4857 sayılı İş Kanunu gereği; 30 veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az 6 aydan beri çalışan işçinin işverence geçerli veya haklı neden gösterilmeden feshedilmişse veya gösterilen neden işçi tarafından gerçeğe aykırı olduğu iddia ediliyorsa işçinin fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde iş mahkemesinde işe iade davası açma hakkı bulunuyor. 

On günlük hak düşürücü süre

 

İspat yükümlülüğünün işverende olduğu bu tür davalarda, işverence geçerli sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli olmadığı mahkemece tarafından saptanarak feshin geçersizliğine karar verildiği zaman işçi 10 iş günü içinde başvurmak ve işveren de bu başvuru tarihinden itibaren bir ay içinde işe hem de aynı işinde veya kabul edeceği bir başka işte başlatmak zorunda bulunuyor. İşçinin kabul etmeyeceği bir başka işte başlatması da geçersiz fesih unsurunun altını çiziyor.

 

Boşta geçen dört aylık ücret

İşçinin işe başlama başvurusundan sonra işçinin en fazla dört aya kadar olan boşta geçen süredeki ücretlerinin giydirilmiş ücret olarak ödenmesi gerekiyor. İşçi tarafından dava kazanılır da işe başlama başvurusunda bulunulmazsa bu ücretlerin ödenmesi gerekmiyor. Ödenecek bu süre fesihten itibaren geçmiş dört aylık süredir. Şayet fesihten önce ihbar süresi kullanılmışsa o takdirde ihbar süresinden sonraki dört aylık süre olmaktadır. Ödeme zamanında yapılmazsa işçinin işverene yapacağı işe başlama başvurusundan itibaren faiz de ödenmesi gerekiyor.

 

Boşta geçen sürenin primi

 

İşçiye çalıştırılmadığı süre için ödenen en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklarından kısa vadeli sigorta kolları ile işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kolları üzerinden prim kesilmesi gerekiyor.

 

İşe iadesine karar verilen işçinin süreç uygulanarak işe başlaması halinde, davete ilişkin tebligatın sigortalının aldığı tarihin içinde bulunduğu ayı takip eden ayın 23 üne kadar ek aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi şartıyla, bu belgeler yasal süresi içinde verilmiş olduğu kabul ediliyor ve SGK tarafından işverenlere idari para cezası uygulanması gerekmiyor. Bu durumda, tahakkuk edecek primlerin de davete ilişkin tebligatın sigortalının aldığı tarihin içinde bulunduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi şartıyla, söz konusu primlerin yasal süresi içinde ödendiği kabul ediliyor.

 

İşe iadesine karar verilen işçinin iş başvurusunda bulunmasına karşın işverenin işçiyi işe başlatmaması halinde, sigortalı personelin işe başlamak için işverene yaptığı başvurusuna ilişkin tebligatın alındığı tarihin içinde bulunduğu ayı izleyen ayın 23’üne kadar ek aylık prim ve hizmet belgelerinin verilmesi şartıyla, bu belgeler yasal süresi içinde verilmiş olduğu kabul ediliyor ve SGK tarafından işverenlere idari para cezası uygulanması gerekmiyor. Bu durumda da tahakkuk edecek primlerin sigortalı personelin işe başlamak için işverene yaptığı başvurusuna ilişkin tebligatın alındığı tarihin içinde bulunduğu ayı izleyen ayın sonuna kadar ödenmesi koşuluyla, söz konusu primlerin yasal süresi içinde ödendiği kabul ediliyor.

 

Bu dört aylık sürenin ihbar, kıdem ve yıllık izin hakkına esas kıdem sürelerinin hesabında da dikkate alınması gerekiyor.

 

İşe iade davasını kazanan işçiye ihbar ve kıdem tazminatları verilmişse işe yeniden başlamadan sonra bunların iadesi ya da mahsubu gerekiyor.

 

Dava sürecinde başka işte çalışma

 

İşe iade davası sürecinde işçinin bir başka işyerinde çalışmasının davaya bir negatif etkisi olmaz. Aynı zamanda işe iade davasını kazandığı takdirde alacağı dört aya kadar olan ücret hakkının hesabında diğer işyerinden alacağı ücretlerin de etkisi olmaz.

 

Dava devam ederken işveren işçiyi çağırır ve işçi de davete uyarak işe başlarsa dava kesilmez, dört aya kadar boşta geçen süre ücreti ve yargılama giderleri yönünden dava devam eder, işe başlayan işçi ertesi gün kendisi istifa etse dahi bu önceki fesih işlemi bundan etkilenmez. Ama davet edildiği aynı işe gelmezse fesih geçerli feshe dönüşür.

 

İşe iadeyi beklerken emeklilik

 

İşçi işe iade davası devam ederken emekliliğe başvurmuşsa Yargıtay bu tür çelişik durumlarda ihbar tazminatı ve ihbar süresi uygulanıp uygulanmadığına bakıyor. Şayet ihbar tazminatı ödenmeden feshedilmişse ve işçinin emeklilik başvurusu ihbar süresi içinde gerçekleşmişse Yargıtay feshi işçinin yaptığına karar veriyor. Bunun dışında ise emeklilik başvurusu işçi yönünden davayı olumsuz etkilemiyor.

 

İş güvencesi tazminatı

 

İşçinin başvurusuna rağmen işveren bir ay içinde işe başlatmazsa dört aya kadar ücret haklarının ödenmesi yanında 4-8 aylık çıplak ücreti arasında bir iş güvencesi tazminatı ödemesi gerekiyor. İş güvencesi tazminatı sosyal güvenlik ve gelir vergisi kesintisine tabi olmamakla birlikte damga vergisi uygulanması gerekiyor. İşe iade tazminatının ödenmemesi halinde faiz uygulanması için işverenin temerrüde düşürülmesi gerekiyor.

 

İşe başlatmama halinde ödenecek kıdem ve ihbar tazminatları da yeniden ele alınmalıdır. Zira eğer daha önce bunlar verilmişse bu tazminatlara esas ücret işe başlatmamaya esas 30 günlük sürenin son günü olacağından bu tarihteki ücret esas alınmalıdır. Ayrıca bu tazminatlara esas süre de dolayısıyla miktar da artmış olacaktır.

 

İşe iadeyi beklerken ölen işçi

 

İşe iade davasını kazanan işçinin 10 iş günü içinde iş başvurusu yapma zorunluluğuna uyulmamasının feshi geçerli kılan bir husus olması göz önüne alındığında ölen işçinin iş başvurusu yapma imkânı olmadığından işe iade davası açan işçinin ölümü halinde dava konusuz kalmış oluyor.

 

 

Soru: Sigorta başlangıcım 15.01.2002 ve ben 27.08.2002 tarihinde askere gittim. Toplamda 2 bin 274 SSK günüm var. Sizce ben kaç yaşında emekli olabilirim ve askerlik sürem sigortaya ilave olabilir mi? Fırat Y.

 

Cevap: Sigortalılı başlangıcınız 08.09.1999'dan sonra olduğundan 4/1-a (SSK) sigortalılığından emekliliğiniz 60 yaşını dolduracağınız tarihte 4 bin 500 günle olabilir. Askerliği borçlanmanız sadece gün sayınız artırmaya yarar. 4 bin 500 günden fazla gün sayınızın olması aylığınızı prime esss kazanç matrahına göre artırabilir de azaltabilir de. Bu hususa dikkat etmeniz gerekiyor.

(Kaynak: Alitezel.com | 08.05.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.