Diyarbakır'a Petrol, Zonguldak'a Kömür, Trabzon'a Hamsi Payı! / Erdoğan Süzer

 Diyarbakır Belediye Başkanı seçilen Gültan Kışanak'ın son derece talihsiz 'petrol' açıklamasını birkaç gündür tartışıyoruz. Kışanak, üretilen petrol ve diğer madenlerden yerel yönetimlere pay verilmesini istiyor. İlk kez yerel yönetici koltuğuna oturan Kışanak'ın bu önerisinin altında ekonomik gerekçe mi yoksa ileriye dönük siyasi, karanlık bir hedef mi yatıyor, bilemeyiz.

Kışanak'ın getirdiği öneri, yönetimini üstlendiği Diyarbakır'ı da ekonomik yönden geri kalmış, devlet desteğine ihtiyaç duyan çok sayıda ili ciddi anlamda yoksul bırakacak görünüyor. Türkiye de diğer birçok devlet gibi merkezi bütçe modeli uyguluyor. Ülke genelinde tüm illerde ödenen vergiler Ankara'daki hesaplarda toplanıyor, yine buradan tüm illere dağıtılıyor. 'Şu il az vergi ödedi, az üretti, ona az yatırım yapalım' denilebilen bir bütçe modeli uygulanıyor olsaydı, bugün İstanbul, Kocaeli, Ankara ve İzmir ile diğer iller arasındaki uçurum çok daha büyük boyutlara ulaşırdı.

18 yıl sonra ne olacak?

Kışanak'ın önerisi üzerinden bazı kritik verileri paylaşmakta yarar var. Dünya petrol rezervi 189 milyar ton. Türkiye toplam 1,3 milyar ton petrol rezervine sahip. Üretilebilir rezervimiz sadece 183 milyon ton. Rezervin yüzde 76'sı tüketildi. Yılda 2,4 milyon ton petrol üretiyoruz. İthal ettiğimiz petrol ise 30 milyon ton. Mevcut tablo yaklaşık 18 yıl sonra petrol rezervlerimizin biteceğini gösteriyor. Petrolü Batman, Adıyaman ve Trakya bölgemizden üretiyoruz. Bugün petrolden pay verilse 18 yıl sonra o illerin durumu ne olacak?

Türkiye'de 1 varil petrol çıkarıldığında bunun 20 doları işletme maliyetine gidiyor. 38 doları devlet hissesi, Kurumlar Vergisi ve stopaj olarak alınıyor. 52 dolar ise petrolü çıkaran şirkete kalıyor. Dolayısıyla 110 dolarlık petrolün içinde sözünü ettiğimiz pay 38 dolar.

2013 sonu itibariyle Türkiye'deki 81 ilden toplam 423,4 milyar lira vergi toplandı. Bu verginin neredeyse yarısını, yüzde 43,28'ini yani 179 milyar lirasını tek başına İstanbullu ödedi. Ankara, Kocaeli ve İzmir en çok vergi ödeyen iller. Diyarbakır 2012 yılında devlete yüzde 0,3 pay (vergi) göndermiş, karşılığında devletten 3,5 pay (kamu yatırımı) almış.

Diyarbakır'a petrolden, Trabzon'a hamsiden, Zonguldak'a kömürden pay veren bir ülkeye herhalde kabile devleti modeli yakışırdı.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 16.04.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.