Ticaret ve iş hayatında rol alan kişi ve kurumlar, mal ve hizmet alım/satımlarına ilişkin ödemeleri resmî kanallardan yapmalı.
Bu hem alışveriş yapılan kişilerle olabilecek ihtilafları çözmede hem de maliye tarafından yapılacak sorgulamada söz konusu mal veya hizmetin gerçekten alındığını ispatlamada kuvvetli bir delil oluşturacaktır. Mükellefler hem kendi menfaatleri hem de devletin kayıtlı ekonomiyi belirleyebilmesi ve takip edebilmesi için Maliye tarafından getirilen tevsik mecburiyetine uymalı.
Maliye’nin getirdiği kural gereği mükellefler kendi aralarında yapacakları ticari işlemler ile nihai tüketicilerden mal veya hizmet bedeli olarak yapacakları 8 bin TL’yi aşan tahsilat ve ödemeleri banka, özel finans kurumu veya PTT aracılığıyla yapmak zorunda. Tespit edilen tutarı aşan avansların da banka veya özel finans kurumlarınca düzenlenen belgelerle tevsiki zorunlu. 8 bin TL üzerinde kalan işlemlerin tevsik zorunluluğunda kaçınma amacıyla parçalara bölünmesi halinde de bu zorunluluğun dışında çıkılamıyor. Tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğu kapsamına; birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenler, defter tutmak zorunda olan çiftçiler, serbest meslek erbabı ile vergiden muaf esnafın kendi aralarında yapacakları ticari işlemleri ile nihai tüketicilerden (Türkiye’de mukim olmayan yabancılar hariç) mal veya hizmet bedeli olarak yapacakları tahsilat ve ödemeler giriyor.
Yukarıda belirtilen kurumlar aracı kılınmak suretiyle; havale, çek, kredi kartı ve bu kurumlar aracılığıyla tahsil edilen senetler de bu kapsamda yapılmış kabul ediliyor. Aynı şekilde bankacılık araçları kullanılarak yapılan ödemeler ve tahsilat karşılığında dekont veya hesap bildirim cetvelleri düzenlenmesi bu mecburiyete uyulduğu anlamına geliyor. Banka ve özel finans kurumlarının internet şubeleri üzerinden yapılan işlemler de aynı kapsamdadır.
Kira ödemeleri bankadan
Maliye’nin kira gelirlerini takibe aldığı günümüzde kira ödemelerinin de banka veya PTT şubeleri üzerinden yatırılması gerekiyor. Konutlarda, bu zorunluluk her bir konut için aylık 500 lira ve üzerinde kira gelirleri için geçerli. İşyeri kiralarında ise bir üst sınır yok. Buna göre işyeri kiraya verenler ve kiracıların, kiraya ilişkin tahsilât ve ödemelerini tutar ne kadar olursa olsun banka veya PTT şubeleri üzerinden yapması gerekiyor. Ayrıca en az 10 kişi çalıştıran işverenlerin ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü ödemeyi bankalar aracılığıyla yapması şart. Çalışanlara ücretini banka kanalıyla ödemeyen işverenlere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca her işçi ve her ay için idarî para cezası kesiliyor. Ödeme esnasında veya yıllar sonra bir ceza ile karşı karşıya kalmamak ve alınan mal veya hizmetin gerçekten alındığını, bu alıma ilişkin ödemenin de gerçekten yapıldığını ispatlamak için ödemelerin tevsik mecburiyeti kapsamında belirtilen yollarla yapılmasında fayda var.
Vadeli satışlarda ödemeler nasıl yapılmalı?
Mükelleflerin ticarî işlemleri ile nihai tüketicilerden mal veya hizmet bedeli olarak yaptıkları tahsilât ve ödemeler 8 bin lirayı aşıyorsa ödemenin yukarıda bahsettiğim vasıtalarla yapılması gerekiyor. Ödeme farklı tarihlerde de yapılsa durum değişmez. Mesela 20 bin lira mukabili taksitli bir satış yapılmışsa taksitlerin banka, özel finans kurumları ve PTT aracılığıyla ödenmesi gerekiyor. Her bir taksit tutarının ayrı ayrı 8 bin lirayı geçmesi şart değil. Toplam tutar 8 bin lirayı geçtiği için taksitlerin de banka veya diğer kanallar vasıtasıyla ödenmesi gerekir.
İşletmelerin kendi ortaklarıyla veya diğer kişilerle olan ve herhangi bir ticarî içeriği olmayan nakit hareketlerinde de işlem tutarı 8 bin lirayı aşıyorsa, ödemelerin bahsettiğim kurumlar vasıtasıyla yapılması gerekiyor. Banka sistemi içinde kaldığı müddetçe bir mal veya hizmet bedelinin müşterinin kendi çeki, ciro ettiği bir çek ya da beyaz ciro ile teslim ettiği bir çekle ödenmesi de mümkün. Bu şekilde yapılan ödeme de ceza yemekten kurtarıyor.
Zorunluluğa uymayanlara ceza kesilecek
Genel ve katma bütçeli idareler, döner sermaye işletmeleri, sermaye piyasası aracı kurumları, yetkili döviz müesseseleri, noterler ve tapu idarelerinde yapılan işlemlere konu ödeme ve tahsilatın bu kapsamda olmadığını belirteyim. Yine 8 bin TL’nin altında kalan her türlü mal ve hizmet bedeline ilişkin olarak yapılacak ödeme ve tahsilatın da banka, özel finans kurumları ve PTT aracılığıyla yapılması zorunluluğu bulunmuyor. Her bir konut için aylık tutarı 500 TL’nin altındaki kira geliri, mahkeme ve icra yoluyla yapılan konut ve işyeri kira gelirine ilişkin tahsilat, ayni olarak yapılan ödemeler de bu kapsam dışında.
Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayan mükelleflerden her birine, her bir işlem için kesilecek ceza, 1.200-TL’den az olmamak üzere yapılan işlemin yüzde 5’i nispetinde özel usulsüzlük cezası uygulanır. Maliye göreve aldığı yeni vergi müfettiş yardımcılarının eğitimi boyunca mükelleflerin usul kurallarına uyup uymadığını kontrol edecek. 5 bin civarında vergi müfettiş yardımcısı, 20 bin civarında incelenmeyen mükellefi bu açıdan mercek altına alacak. Kontrol edilecek konular arasında 8 bin TL’yi aşan ödemelerin elden yapılıp yapılmadığı hususu da yer alıyor. Usule aykırı işlem yapan mükelleflerin ağır cezalar yemesi söz konusu olabilecek. Ayrıca, mükellefler arası ticarî işlemlerde bir tarafın tahsilatı diğer tarafın ödemesi olacağından özel usulsüzlük cezası her iki mükellef için de uygulanacaktır.
(Kaynak: Zaman Gazetesi | 08.04.2014)
>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.
>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.
>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.