Şerif AKCAN - Yıllık izin süreleri

Soru: Mayıs 2002 tarihinden itibaren aralıksız olarak çalıştığım iş yerinden bugüne kadar 14 gün üzerinden yıllık izinlerimi kullandım. Bu yıl için 20 gün izin kullanmam gerektiği halde işveren beş yıl tamamlanmadığını ileri sürerek 14 gün izin hakkımın olduğunu söylüyor. Şirketimizin muhasebe bürosu da 20 gün izin hakkımın olduğunu işverene bildirmesine rağmen şirket müdürümüz kabul etmiyor. 20 gün izin kullanabilmek için hangi kurumdan yazılı bir belge alabilirim?
Cevap: Yaz dönemi geldiği zaman genellikle yıllık ücretli izin kullanımı ile ilgili işveren ve işçiler arasında uyuşmazlıklar çıkmaktadır. Bu uyuşmazlıklara ışık tutması için yaklaşık bir yıl önce yıllık ücretli izinlerle ilgili bir yazı dizisi yapmıştık. Yıllık ücretli izinler konusunda ayrıntılı bilgi almak isteyen okuyucularımız gazetemizin internet sitesi arşiv kısmından bu yazıları bulabilirler.

Bir yıl çalışmak şart
Okuyucumuzun sorusunda cevap vermeden yıllık ücretli izin süreleri hakkında genel bir değerlendirme yapalım. Öncelikle işçinin yıllık ücretli izine hak kazanabilmesi için aynı işverenin iş yerinde ve/veya işyerlerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. Hizmet süresi bir yıldan az süren işçilerin yıllık ücretli izine hak kazanması söz konusu değildir.
İş kanunu, bir yıllık çalışma sonucunda işçinin belirli bir süre dinlenmesini öngörmektedir. Çalışma hayatının insan bedeni üzerinde meydana getirdiği yorgunluğun atılması için yıllık ücretli izin kullandırılması kanunun emredici düzenlemeleri arasına girmiştir. Yıllık izin kullandırılması zorunludur.
İşçilerin kullanacakları yıllık ücretli izin süreleri o iş yerinde çalıştıkları süreye bağlı olarak değişmektedir.
Şöyle ki;
Hizmet süresi,
- Bir yıldan beş yıla kadar olanlara yılda 14 gün,
- Beş yıldan fazla olan ve onbeş yıldan az olanlara yılda 20 gün,
- Onbeş yıl ve daha fazla olanlara yılda 26 gün yıllık izin verilir.
Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Bu süreler toplu iş sözleşmeleriyle ve hizmet akitleriyle artırılabilir. Bu süreler asgaridir, altına inilmesi mümkün değildir ve geçersizlik nedenidir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez.

Altıncı izin 20 gün olacak
Okuyucumuzun sorusunda olduğu gibi, yıllık ücretli izin uygulamasında işçinin izin süresine esas olacak kıdemi, yani çalışma süresi hesap edilirken sorun çıkmaktadır.
Bir görüşe göre kanunda belirtilen beş yıldan fazla ibaresi, çalışma süresi 5 yılı aşan işçinin 20 gün izin kullanmasını gerektirmektedir. Yani işçi altıncı yılında 20 gün izin kullanmalıdır.
Aksi görüşe göre, yasada belirtilen yıllık izine hak kazanmak için bir yıl çalışmış olmak gereklidir ve beşinci yılın izni altıncı yıl içinde kullanılacağından izin süresi 14 gün olarak verilmelidir. Bu takdirde işçinin 20 gün izin kullanması için altıncı yılın dolması gerekecektir.
Gerçekten işçinin beş defa 14 gün yıllık izin kullandıktan sonra, altıncı kez yıllık izin kullanırken 20 gün verilmelidir. Konuya bu şekilde bakacak olursak ikinci görüşün daha doğru olduğunu kabul ediyoruz.
Okuyucumuz, 2003-2004-2005 ve 2006 yıllarında 14 gün yıllık izin kullanmış. 2007 yılında beşinci kez 14 gün izin kullanacak. Bir sonraki yıl 20 gün yıllık izine hak kazanmış olacaktır.
Yıllık izin süreleri iş günü olarak hesap edilmelidir. Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Bu günlerin kullanılan izin süresine ilave edilmesi gerekmektedir.
Yıllık ücretli izin uygulamalarında tartışmalı konuların başında kısmi süreli çalışan işçilerin kaç gün izin kullanacağı sorusu gelmektedir. Kısmi süreli çalışan işçilerinde hizmet akdinin başlangıcından itibaren bir yıl sonra yıllık izin hakları doğmaktadır. Yukarıda açıkladığımız izin süreleri kısmi çalışan işçiler için de geçerlidir.
Yıllık izin uygulamaları ile ilgili ayrıca Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Bölge Çalışma Müdürlüklerinden bilgi alabilirsiniz.

Yaş beklerken
sağlık yardımı yok
Soru: A.Kaya: Emekli olmak için gerekli olan 25 yıl sigortalılık süresi ve en az 5000 gün prim ödeme zorunluluğunu tamamladım. Hatta 7255 gün sigorta hizmetim var. Ancak, yaş haddi nedeniyle tam bir yıl sonra emekli olabileceğim. Kıdem tazminatımı alarak iş yerinden ayrıldım. Tazminata ihtiyacım vardı. Sigortadan çıktığım için emekli oluncaya kadar sağlık yardımı alabilir miyim? Sigorta müdürlüğüne gittim ancak altı ay yararlanırsın dediler. Sigortalılık süresi ve prim gün sayısı tamam olduğu halde emekli olmadan neden sağlık yardımı alamıyorum?
Cevap: Sigorta müdürlüğü çalışanları size doğru cevap vermişler. Bir sigortalının işten çıktıktan on gün sonra SSK yönünden sigortalılığı sona erer. İşten çıkış yaptığınız tarihten geriye doğru bir yıl içinde en az 120 gün prim ödemeniz var ise, eş ve çocuklarınız ile birlikte altı ay on gün daha sağlık yardımı almaya devam edersiniz.
Emeklilikte yaş haddini beklerken Kanunun şartlarına göre sağlık yardımı almanız mümkün değildir. Bu sorunların ortadan kalması için Genel Sağlık Sigortası uygulaması başlayacaktı. Ancak, Anayasa Mahkemesi söz konusu Kanunun bazı maddelerini iptal edince uygulama başlayamadı. Şu an için yapacak bir şey yok. Beklemeniz gerekiyor.

 

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 08.07.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.