Akif AKARCA - Katma Değer Vergisi'nde vergi sorumluluğu ve değişiklikler

Gelir ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında olduğu gibi, vergi alacağının emniyetle tahsil edilebilmesi amacıyla, Katma Değer Vergisi Kanun'unda da vergi sorumluluğu uygulamasına yer verilmiştir. Kanun 9. maddesinde söz konusu vergi sorumluluğu düzenlenmiştir. Buna göre mükellefin Türkiye içinde ikametgahının, işyerinin, kanuni merkezi ve iş merkezinin bulunmaması hallerinde ve gerekli görülen diğer hallerde Maliye Bakanlığı, vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla, vergiye tabi işlemlere taraf olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilir. İşlemlere taraf olanlar mükellefin temsilcisi, vekili, mükellef adına hareket etmeye yetkili herhangi bir kimse veya kendisine mal teslim edilen yahut hizmet ifa edilen kişi olabilecektir.

Sorumluluk uygulaması Maliye Bakanlığı'nca yayınlanan çok sayıda Katma Değer Vergisi Kanunu Genel Tebliği ile şekillenmiştir. 01.05.2007 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 104 ve 30.06.2007 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanan 105 sayılı KDV Genel Tebliği ile KDV sorumluluğu ve tevkifatı uygulamalarında değişiklikler yapılmıştır. Yazımızda sorumluluk uygulaması ile ilgili genel bilgi verildikten sonra Genel Tebliğlerle yapılan değişiklikler konusunda açıklamalara yer verilecektir.

KDV'de vergi sorumluluğu uygulaması

Kanunun 9.maddesi uyarınca, yapılan mal teslimi veya hizmet ifası dolayısıyla ödenmesi gereken verginin kesilip vergi dairesine yatırılmasında sorumlu tutulan kişi ve kuruluşlar ilgili işlemlerin bedeli üzerinden hesaplayacakları KDV'yi işlemin yapıldığı ayı izleyen ayın 24. günü akşamına kadar 2 nolu KDV beyannamesi ile beyan etmek ve ödemek durumundadırlar.

Söz konusu beyannameler, KDV mükellefi olanlarca bağlı bulundukları vergi dairelerine verilecektir. KDV mükellefiyeti bulunmayan bankalar ve sigorta şirketleri düzenledikleri (2) no.lu beyannameleri, kurumlar vergilerini tarh eden vergi dairelerine verirler. Hiç vergi mükellefiyeti bulunmayanların sorumlu sıfatıyla ödeyecekleri KDV'ler ise bu kişi ve kuruluşların ikametgahının veya iş merkezinin bulunduğu yer vergi dairesince tarh ve tahsil edilir.

Sorumlu sıfatı ile verilecek KDV beyannamesinde yapılan işlemin türüne göre beyan edilecek vergi matrahına uygulanacak kesinti oranları Genel Tebliğlerde farklı oranlar olarak belirlenmiştir. Belirlenen bu oranların uygulanması ile ortaya çıkan vergilerin vergi dairesine yatırılması, cezai sorumluluğa uğramamak bakımından, mal ya da hizmet alınan kişiye ödenmemesi gerekir.

KDV sorumluluğunu gerektiren işlemler

Gerek 9. maddede sayılan gerekse Maliye Bakanlığı'nca gerekli görülmesi dolayısıyla KDV sorumluluğu ve tevkifatını gerektiren işlemlerin başlıcaları aşağıda olduğu gibidir.

 

9'uncu maddede belirtilen sorumluluklar

-Yurtdışından sağlanan hizmetler

(Türkiye'de işyeri ve daimi temsilcisi olmayan yabancı firmalarca verilen serbest meslek hizmetleri, telif, patent, knowhow, kiraya verme ve benzeri hizmetler, bu hizmetlerden yararlananlara KDV sorumluluğu getirmektedir.)

-İşyerlerinde belgesiz mal bulunduranlar, bunların KDV'sinin ödenmesinden sorumludur.

Maliye Bakanlığı'nca getirilen sorumluluk halleri

Kanunun anılan 9'uncu maddesinin kendisine verdiği yetkiye dayanarak Maliye Bakanlığı yayınladığı Genel Tebliğlerle çok sayıda işlem türü dolayısıyla muhtelif kişi ve kuruluşa KDV sorumluluğu getirmiştir. Bu işlemlerden başlıcaları aşağıda sıralanmıştır.

-GVK 18'inci madde kapsamındaki telif faaliyetlerinde KDV sorumluluğu

-Profesyonel (futbol hariç) veya amatör spor klübü oyuncularının formalarına reklam verilmesi,

-Yurtiçinde yapılan bir kısım kiralamalarda KDV sorumluluğu,

-Reklam verme işlemlerinde KDV sorumluluğu,

-Akaryakıt teslimleri,

-Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde KDV sorumluluğu,

-Bazı kurum ve kuruluşların yaptırdıkları :

-Temizlik işleri

-Bahçe ve çevre bakım işleri

-Özel güvenlik hizmetleri

-Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait tadil, bakım ve onarım hizmetleri

-Her türlü yemek servisi

-Danışmanlık ve denetim hizmetleri,

-Hurdadan elde edilenler dışındaki bakır, alüminyum ve külçelerdeki tevkifat uygulaması,

-Yapı denetim hizmetleri,

-Bakır ve alaşımlarından mamul bazı mal teslimleri

-İşçi müteahhitlerinin işgücü hizmetleri ile ilgili faturalarındaki KDV'ler KDV kesintisine tabi tutulacaktır.

Tevkifat yapmaktan sorumlu olanlar

9. maddede sayılanlar ve 91 nolu KDV Genel Tebliğinde belirtilen genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri, belediyeler ve bunların teşkil ettikleri birlikler, döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversiteler (vakıf üniversiteleri hariç), kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları, bankalar ve özel finans kurumları, kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu iktisadi kuruluşları, iktisadi devlet teşekkülleri), özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar, organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar, "-Hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na kote edilmiş şirketler (bu şirketler yalnızca "yapım işleri", "temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmetleri", "özel güvenlik hizmetleri" ile "yemek servis hizmetleri"ne ait katma değer vergisini tevkifata tabi tutacaklardır.),"Genel Tebliğlerle belirlenmiş oranlardaki KDV'lerini vergi dairelerine sorumlu sıfatıyla ödemek durumundadırlar.

Ayrıca yapım işlerini üstlenen müteahhitlere taşeron olarak hizmet verenlerin KDV'leri de kesinti yoluyla işi veren müteahhitlerce , ilgili tebliğlerde belirtilen oranlarda, vergi dairesine ödenecektir.

Genel tebliğlerle getirilen değişiklikler

Fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde KDV uygulaması

1-Fason tekstil ve konfeksiyon işlerinde sorumluluk uygulaması kaldırılmıştır.

KDV Kanunu'un 9'uncu maddesinin verdiği yetkiye dayanılarak 5l Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (II) numaralı bölümü ile getirilen ve kapsamı söz konusu Genel Tebliğin (II/A) bölümü, 53 ve 58 Seri No.lu KDV Genel Tebliğlerinde belirlenen, fason olarak yaptırılan tekstil ve konfeksiyon işlerinde sorumluluk uygulaması 105 Sayılı Tebliğin yayımlandığı tarihi izleyen ay başından (01 Temmuz 2007'den) geçerli olmak üzere kaldırılmıştır.

Buna göre, tebliğin yayımlandığı tarihi izleyen ayın başından sonra ifa edilecek fason tekstil ve konfeksiyon işlerindeKDV tevkifatıuygulanmayacaktır.

2- Fason tekstil ve konfeksiyon işlerinde indirimli oran ve iade uygulaması

2. 1-İndirimli oran uygulaması

Mal ve hizmetlere uygulanacak KDV oranlarının belirlendiği 2002/4480 sayılı BKK eki Karara ekli (II) sayılı listenin (B) bölümüne 2007/12143 sayılı BKK ile 22. sıra eklenerek "Fason olarak yapılan tekstil ve konfeksiyon işleri"ne uygulanacak KDV oranı, 01.06.2007 tarihinden geçerli olmak üzere % 8 olarak belirlenmiştir.

51 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (II/A) bölümünde de belirtildiği üzere, fason işin şartı, imal edilecek mal ile ilgili ana hammadde başta olmak üzere hammaddelerin fason iş yaptıranlarca temin edilmesidir. Bu genel belirleme çerçevesinde bazı işlerde KDV oranının ne olacağı konusunda oluşan tereddütlerle ilgili olarak tebliğde aşağıdaki açıklamalar yapılmıştır.

Buna göre;

-boyama, apre baskı ve kasarlama işlerinde boya ve kimyevi maddelerin,

-yıkama işlerinde kimyevi maddelerin,

bu işleri yaptıranlar tarafından temin edilip bu işleri yapanlara verilmesi halinde indirimli oran kapsamında işlem yapılacaktır. Ancak, bu işlerde boya ve kimyevi maddelerin fason işi yapanlar tarafından temin edilip kullanılması halinde yukarıda belirtilen işlere genel vergi oranı olan % 18 uygulanacaktır.

Bunlar dışında kalan; ütüleme, çözgü, haşıl, dikim, kesim, tıraşlama, zımpara, şardon, yakma, ram, nakış ve benzeri bütün fason işlerde % 8 oranı uygulanacaktır. Bu işlerin, boya ve kimyevi maddeler işini yapan tarafından temin edilerek kullanıldığı boya, apre, kasarlama baskı ve yıkama işleri ile birlikte yapılması halinde, %8 ve %l8 oranına tabi işler için ayrı fatura düzenlenmesi veya aynı faturada bu işlerin ayrıca gösterilmesi ve her bir işin bedeli üzerinden tabi oldukları oranda KDV hesaplanması gerekmektedir.

Fason işlerde, dikiş ipliği, fermuar, düğme gibi yardımcı madde ve malzemelerin fason işi yapanlar tarafından temin edilip kullanılması indirimli oran uygulamasına engel değildir.

Tekstil ve konfeksiyon sektöründeki fason işlerde indirimli oran uygulaması sadece giyim eşyalarına verilen fason işlerle sınırlı değildir. Perde, mobilya kumaşı, havlu, çuval ve benzerleri ile bunların imalinde kullanılacak iplik veya kumaşa verilen fason hizmetler de yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde %8 oranına tabi olacaktır.

2.2. iade uygulaması

KDV Kanunu'nun (29/2) maddesi uyarınca, bu kanunun 28. maddesine dayanılarak Bakanlar Kurulu tarafından vergi oranı indirilen teslim ve hizmetlerle ilgili olup bu işlemlerin gerçekleştiği dönemde indirim yoluyla telafi edilemeyen ve tutarı Bakanlar Kurulu'nca belirlenen sınırı aşan vergi (2007 yılı için 10.800 YTL), bu mükelleflerin vergi ve sosyal sigorta prim borçları ile genel ve katma bütçeli idareler ile belediyelere olan borçlarına ya da döner sermayeli kuruluşlar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlası kamuya ait olan veya özelleştirme kapsamında bulunan işletmeler ile organize sanayi bölgelerinden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine ilişkin borçlarına mahsuben ödenebilmekte, yılı içinde mahsuben iade edilemeyen vergi ise Bakanlığımızca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde mükelleflere nakden veya mahsuben iade edilebilmektedir.

İndirimli orana tabi işlemlerden doğan KDV iade alacaklarının yılı içinde mahsuben, yılı geçtikten sonra nakden iadesine ilişkin usul ve esaslar 99 ve 101 Seri No.lu KDV Genel Tebliğlerinde açıklanmıştır. İndirimli orana tabi fason işlerden doğan KDV alacaklarının iadesine ilişkin usul ve esaslar ise KDV Kanunu'nun (29/2) maddesi ile Maliye Bakanlığı'na verilen yetkiye dayanılarak aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

Tekstil ve konfeksiyon sektöründe indirimli orana tabi fason işlerde doğan KDV alacakları miktara bakılmaksızın münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre iade edilecektir. İade talebi vergi inceleme raporunun vergi dairesine intikal ettiği tarihte geçerlik kazanacaktır.

Mükelleflerin KDV iade alacağının tamamı için 6183 sayılı Kanun'un 10.maddesinde sayılan cinsten teminat göstermeleri halinde iade talebi, 99 ve 101 Seri No.lu KDV Genel Tebliğlerinde belirtilen belgelerin ibraz edilmiş olması şartıyla, teminatın gösterildiği tarih itibariyle geçerlik kazanacak, teminat vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülecektir. (Daha geniş açıklamaya ilgili tebliğde yer verilmiştir.)

Alüminyum profil ve alüminyum levha teslimlerinde tevkifat uygulaması

104 Seri No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği ile bakır ve bakır alaşımları yanında çinko ve alaşımlarından ve alüminyum ve alaşımlarından mamul malların imalinde ve ithalinde ilk satışı tevkifat kapsamına alınmıştır.

104 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (2.1) bölümünde yapılan düzenleme ile tevkifat kapsamına alınan alüminyum profil ve alüminyum levha teslimlerinde tevkifat uygulamasının, 105 No.lu Tebliğin yayımını izleyen ayın başından itibaren (01 Temmuz 2007) yapılacak teslimlerde geçerli olmak üzere, aşağıdaki şekilde yürütülmesi uygun görülmüştür.

Buna göre, alüminyum profil ve alüminyum levha teslimlerinde KDV tevkifatı;

-bunları doğrudan slab, bilet, külçe gibi hammaddelerden imal edenler tarafından yapılacak ilk teslimleri ile

-bunları ithal edenler tarafından yapılacak ilk teslimlerinde,

uygulanacak, profil ve levhanın ilk üreticileri ve ithalatçılarından sonraki safhalardaki teslimleri KDV tevkifatına tabi tutulmayacaktır.

Öte yandan, 104 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin değişiklik yaptığı, 96 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinin (5.3) numaralı bölümü kapsamına giren ve levha ile profil dışında kalan diğer alüminyum mamullerinin her safhasında KDV tevkifatı uygulanacaktır.

 

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 05.07.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.