Aile Hekimlerinin “Emekli Sandığı/SSK İkileminin” Çözümü / Şevket Tezel

 Memur statüsündeyken “Aile hekimliğine” alınan aile hekimleri aslında durumları 4/a sigortalılığı statüsüne uysa da Emekli Sandığı iştirakçilikleri devam ettirilebiliyor. Bu önemli bir avantaj, ancak uzun zaman 4/a sigortalılığı sürdürülecek ise dezavantaja dönmesi de muhtemel.

Şöyle ki 4/c sigortalılığında (Emekli Sandığı iştirakçiliğinde) kesenek uygulaması unvana bağlı olarak derece ve kademeye bağlı olarak hesaplanıyor. Dolayısıyla da prim-aylık dengesi aranmıyor. Örneğin kamuda çalışan 657'ye tabi bir hekimin Emekli Sandığı matrahı 2587,38 TL olup ayda kişiden 413,98 TL kesenek, kurumdan 517,48 TL karşılık tahsil edilmektedir.

 

(5600x0,076998+1000x1,20527+9500x0,076998x%130=2587,38)

 

Oysa bilindiği gibi bugün 4/a sigortalılığında ayda 1071 ila 6961,50 TL arasında SSK matrahı uygulanmakta olup, yüksek matrahtan yapılan çalışmaların emekli aylığına olumlu etkisi açık bulunmaktadır.

 

657'li iken aile hekimliğine geçenlerin 4/c sigortalılığında sayılmaya devam edilmesi durumunda brüt ücretleri 7 bin TL hatta 10 bin TL bile olsa yukarıdaki örnekte olduğu gibi 2587,38 TL'lik kısmı sosyal güvenlik primine tabi tutulmuş olmaktadır. Bahse konu rakam emeklilik aşamasında her bir yıl için ödenecek ikramiye tutarını belirtmenin yanında aylık bağlama oranı tatbik edildiğinde emekli aylığını veriyor. Örneğin 25 yıl hizmet emekli olan bir hekimin bugün 2018,16 TL emekli aylığı alması gerekiyor.

 

Her şeyden prim kesilir mi?

 

Aile hekimleri haklı olarak “Ücretimin tamamından prim kesilsin ve ikramiyem de emekli maaşım da buna göre artsın” diye düşünebilirler. Hem “Emekli Sandığı sistemi” içinde kalmak ve hem de bunu gerçekleştirmek yasaya göre mümkün bulunmuyor. Bunun için SSK sistemine göre emekli olmak gerekir, yani Emekli Sandığı iştirakçiliğini sonlandırıp en az 3,5 yıl SSK statüsünde prim ödemek gerekir. Şu an için 6961,50 TL brüt SPEK tavanıdır ve bu rakam üzerinden işçi primi olarak 974,61 TL prim kesilmektedir ve bu şekilde 3,5 yıl çalışılması halinde yaklaşık 600-650 TL artış sağlanmış olacaktır. Ancak geçmişteki Emekli Sandığı süreleri hakkında da SSK aylık bağlama sisteminin uygulanacak olması çok olumsuz olacak getiriden fazla götürü oluşturacaktır.

 

Hesap iyi yapılmalı

 

Hasılı bu kararın verilmesinde hesabın iyi yapılması gerekir. Zira SSK sistemine geçerek oaradan emekli aylığı bağlatmak kimilerine göre pozitif, kimilerine göre de negatif sonuç verebilir. Sözgelimi uzun yıllar memuriyet yaptıktan sonra aile hekimliğine geçenler aile hekimliğinde daha yüksek ücret alıp, bu ücretlerinin tamamını prime tabi kılsalar da bekledikleri artışı sağlayamazlar ve bunun nedeni SSK aylık bağlama sistemine göre geçmişte memur statüsünde iken yapılan kesinti matrahlarının aynı dönemde geçerli SSK tavanına göre oldukça düşük kalacak olmasıdır.

 

Buna karşın memur statüsünde geçmiş süresi daha az ve emekliliğine kalan süresi daha çok olanlar ise SSK statüsünde aile hekimi olarak prime tabi olduklarında emekli aylıkları bakımından daha avantajlı olacaklardır.

 

Örneğin 20 yıllık memuriyet statüsünden sonra 5 yıl tavandan SSK primi ödeyen bir aile hekimine bağlanacak aylık SSK sistemine göre 1750 TL kadar olacaktır. Buna karşın 15 yıl memuriyet hizmetinden sonra SSK statüsünde 10 yıl aile hekimliği yaparak tavandan prim ödeyip emekli olan hekime bağlanacak SSK aylığı 2150 TL kadar olacaktır. Görüleceği üzere yeni dönemden ek olarak girecek beş yıllık tavandan ödenmiş prim döneminin devreye girişi ve buna karşın 2000 öncesi dönemden SSK tabanının 1,6 ila 1,7 katı arasına tekabül eden Emekli Sandığı matrahının devreden çıkması 400 TL artışı sağlamış bulunuyor.

 

Çözüm Kişiye Özgüdür

 

Bu bakımdan aile hekimleri için Emekli Sandığı iştirakçiliği mi iyidir yoksa SSK'lılık mı sorusuna verilecek cevap tek tip olmayacaktır. Hekimin kamu geçmişinin azlığı ve SSK tavanından ödeyeceği yılların fazlalığı oranında optimal tercih SSK'lılık yönüne kayabilecektir. Hekimin kamu görevi geçmişinin 2000 yılı öncesi kısmının yapacağı pek bir olumszuluk olmamakla birlikte bilhassa 2000-2008 yılları arasının vereceği tahribat çok daha büyük olacaktır. Zira 2000 öncesinde iki katın bile altında gerçekleşerek sığ olan SSK matrahı taban-tavan aralığının 2000-2008 arasında 4, 5 ve giderek altı buçuk kata oturması karşısında döneminin SSK SPEK taban rakamının 1,7-2 katı arasında değişen Emekli Sandığı matrahı ortalamayı daha bozucu nitelikte olacaktır.

 

Aslında normal memurlar için döneminin SPEK tabanına göre 1,4 - 1,6 kat cıvarına oturan Emekli Sandığı matrahları ek göstergelerinin yüksekliği itibariyle hekim, mühendis, veteriner gibi nitelikli unvanlar için daha yüksek bir noktaya çıkabiliyor.

 

Örneğin 1997 yılında 6/1'i, 2000 yılında 5/2'si, 2003 yılında 4/2'si, 2006 yılında 3/2'si 2009 yılında 2/3'ü ve 2010 yılında 1/1'i olan ve sonrasında aile hekimi olan sigortalının ödediği keseneklerle döneminin SSK prim taban ve tavan rakamlarını kıyasladığımızda tablo açık ve net görülecektir.

 

Örnek Dönemler	Emekli Sandığı matrahı	SPEK Tabanı	SPEK tavanı
Ocak 1997	39,41	21,71	39,99
Ocak 2000	173,36	120	360,00
Ocak 2003	555,29	327,58	1637,92
Ocak 2006	970,29	531	3451,50
Ocak 2009	1312,73	666	4329,00
Ocak 2010	1776,89	729	4738,50
1997-2003 yılları arasındaki rakamlar altı sıfır atılarak güncellenmeştir.

(Kaynak: Alitezel.com | 06.03.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.