Memurlar Emekliliğinde Anayasa Mahkemesi Kararına Dikkat Çekelim / Vedat İlki

 18/01/2014 Tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Anayasa Mahkemesi Kararı ile aşağıdaki maddenin anayasaya aykırı olduğuna karar verilmiştir.

Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:

Esas Sayısı    : 2012/147

Karar Sayısı : 2013/78

Karar Günü : 18.6.2013

İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : Ankara 17. İdare Mahkemesi

İTİRAZIN KONUSU : 8.6.1949 günlü, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun, 23.5.2002 günlü, 4759 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle değiştirilen geçici 206. maddesinde yer alan “8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan...” ibaresinin Anayasa’nın 2. maddesine aykırılığı ileri sürülerek iptaline karar verilmesi istemidir.

Ankara 17.İdare Mahkemesinin başvurusu üzerine değerlendirmeye alınmış;

Emniyet Genel Müdürlüğünde polis memuru olarak 10 yıl 3 ay 7 gün çalıştıktan sonra istifa etmek suretiyle memuriyetten ayrılan davacının, 60 yaşını doldurduktan sonra yapmış olduğu emeklilik başvurusunun 8.9.1999 tarihinde Emekli Sandığı iştirakçisi olmadığı için reddine ilişkin idari işlemin iptali istemiyle açılan davada, itiraz konusu kuralın Anayasa’ya aykırı olduğu iddiasını ciddi bulan Mahkeme, iptali için başvurmuştur.   

5434 sayılı Kanun’un, 4759 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle değiştirilen ve itiraz konusu ibareyi de içeren geçici 206. maddesi şöyledir:

“8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar, yaş haddi nedeniyle istekleri üzerine veya re’sen emekliye ayrıldıklarında fiilî hizmet sürelerinin 10 yılını doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar.”

İtiraz konusu kural ile sosyal güvenlik reformunun yapıldığı 8.9.1999 tarihinde benzer durumda olan kişilerden, çalışabilecek güç ve kuvvete sahip olamama ya da ileri yaşları dolayısıyla kendilerini istihdam edecek bir işveren bulamama gibi nedenlerle emekli olmak için gerekli olan ilave prim ödeme gün sayısına ulaşamama durumu söz konusu olabileceği gibi bazı sigortalıların, çalışma istek ve arzusuna sahip olmasına rağmen, sağlık sorunları nedeniyle çalışmalarının mümkün olamayacağı gerçeği göz önüne alındığında artık bu kişiler için emekli olma ve yaşlılık aylığı alabilme hakkının tamamen ortadan kalkması söz konusu olabilecektir.

Bu nedenle, itiraz konusu kuralla 8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlar ile bu tarihten önce iştirakçiliği sona erenler arasında adil ve makul olmayan bir fark oluşturulduğu, söz konusu fark ile daha önceki kanuni düzenlemeye güvenen bazı kişilerin emekli olma hakkı ortadan kalkmamış olsa dahi bu hakkın kullanılabilmesinin oldukça güçleştirildiği, böyle bir durumun ise sosyal hukuk devletinde olması gereken hukuk güvenliği ilkesi ile çeliştiği açıktır.

Açıklanan nedenlerle, itiraz konusu kural Anayasa’nın 2. maddesine aykırıdır. İptali gerekir.

8.6.1949 günlü, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun 23.5.2002 günlü, 4759 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle değiştirilen geçici 206. maddesinde yer alan “8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan...” ibaresinin iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal boşluk kamu düzenini ihlal edici nitelikte görüldüğünden, Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasıyla 6216 sayılı Kanun’un 66. maddesinin(3) numaralı fıkrası gereğince iptal hükmünün, kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra yürürlüğe girmesi uygun görülmüştür.

SONUÇ

8.6.1949 günlü, 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nun, 23.5.2002 günlü, 4759 sayılı Kanun’un 6. maddesiyle değiştirilen geçici 206. maddesinde yer alan “8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, iptal hükmünün, Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrası ile 30.3.2011 günlü, 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 66. maddesinin (3) numaralı fıkrası gereğince, KARARIN RESMÎ GAZETE’DE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK BİR YIL SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNE, 18.6.2013 gününde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.

**

Bu konuya Haziran 2013 tarihinde hiçbir sosyal güvenlik yazarı değinmemiştir.

Sadece iki Tezel kardeşler dışında.

İki üstat konuya ciddi anlamda çalışma masasına yatırarak yorumlamışlardır.

Şimdi aşağıda bu iki üstadın yorumlarına yer vermek suretiyle konunun anlaşılır halini sizlere sunuyorum.

**

TÜRKİYE’DE İLK DEFA BUNU KÖŞESİNE TAŞIYAN ŞEVKET TEZEL 24/06/2013 TARİHLİ KÖŞESİNDE NASIL DEĞERLENDİRİLMİŞ.

Anayasa Mahkemesinden Memur Emekliliğini Etkileyecek Karar
4447 sayılı Kanunla “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte fiili hizmet süreleri 8 yıl ve daha fazla olan iştirakçiler, 61 yaşını doldurmaları nedeniyle istekleri üzerine veya kurumlarınca yaş haddinden re'sen emekliye ayrıldıklarında fiili hizmet süreleri 10 yılı doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar” biçimindeki geçici 206 ncı madde 5434 sayılı Kanuna eklenmişti. 
Bu kanunun Anayasa Mahkemesinin 1999/42 Esas ve 2001/41 Karar sayılı kararınca iptali üzerine aynı madde 4759 sayılı Kanunla;
“8.9.1999  tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar, yaş haddi nedeniyle istekleri üzerine veya re'sen emekliye ayrıldıklarında fiilî hizmet sürelerinin 10 yılını doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar”
Şekline döndürülmüştü. Yani bu hükümle 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle 50 ve daha yukarı yaşlı olup yine o tarihte en az 10 yıllık hizmeti bulunan memurlar emekli olabilme hakkını kazanmıştı. 
Anayasa Mahkemesi bu madde üzerinde 18.06.2013 tarihli oturumunda yeni bir değişikliğe yol açacak iptal kararı vermiş bulunuyor. O iptal de maddedeki “8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan” ibaresinin iptal edilmiş olması. 
Değişiklik RG’de yayımlandıktan bir yıl sonra yürürlüğe girecek. O sürede de yasa koyucunun yeni bir düzenleme yapması gerekiyor. 
Zaten düzenleme yapmazsa işler karışacak. Zira bu Anayasa Mahkemesi iptal kararı Ekim 2008’den önce Emekli Sandığı iştirakçisi olmuş tüm memurları ilgilendiriyor. Anayasa Mahkemesi kararları geriye yürümeyecek olsa bile bu bakımdan fiili bir durum oluşturacak. 08.09.1999 tarihinde 50 yaşında olanlar değil de herhangi bir tarihte 50 yaşını dolduranlar haktan yararlanma yönünde avantaj sağlayacağından geçici bir madde süreklilik kazanmış olacak. 2014 yılına kadar 10 yıl hizmeti doldurmuş ve 4/c sigortalılığından (Emekli Sandığı iştirakçiliğinden) emekliliğe tabi durumdaki olanlar bu iptalle birlikte 50 ve üzeri yaşlarda bulunmaları hasebiyle 15, 20 veya 25 yıl aranmadan 10 yılla emekli olabilecekleri şekline dönüşmüş oluyor. Mevcut durumda Haziran 2013 ayı itibariyle 25 yıl hizmeti tamamlayan bir erkek memur 51 yaşını beklemek durumunda iken 10 yıl hizmeti ve 50 yaşını doldurmuş olan bir memur hemen emekli olma fırsatını yakalamış olacak. Elbette ne Anayasa Mahkemesinin ne de Yasa koyucunun böyle bir amacı var. O nedenle önce bu iptal kararının RG’de yayımlanmasını sonra da bir yıllık sürede bu iki çapraşık hükmü nasıl telif edeceklerini, merakla bekleyeceğiz.  

ALİ TEZEL HABERTÜRK GAZETESİNDE 26/06/2013 TARİHLİ YAZISINDA  KONUYU DEĞERLENDİRMİŞ

Yeni bir yasal düzenleme yapılmazsa

10 yıl memurluk yapan emekli olabilecek

 

Anayasa Mahkemesi, Ankara 17. İdare Mahkemesinin başvurusu üzerine, 18 Haziran 2013 Salı Günlü Toplantısında aldığı karar ile 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu’nun geçici 206. maddesindeki, ““ 8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan…” ibaresinin iptaline karar vermiştir…

 

 

8 Eylül 1999 günü Resmi Gazetede yayınlanan, 5434 sayılı Kanuna geçici 206. madde eklenmişti. 4447 sayılı Kanunla “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte fiili hizmet süreleri 8 yıl ve daha fazla olan iştirakçiler, 61 yaşını doldurmaları nedeniyle istekleri üzerine veya kurumlarınca yaş haddinden re'sen emekliye ayrıldıklarında fiili hizmet süreleri 10 yılı doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar”.

 

***İLK İPTAL 2001 YILINDA GELMİŞTİ

Bu maddenin Anayasa Mahkemesinin 1999/42 Esas ve 2001/41 Karar sayılı kararınca iptali üzerine aynı madde 23.05.2002 günü Resmi Gazetede yayınlanan 4759 sayılı Kanunla;
“8.9.1999  tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan 50 ve daha yukarı yaşlarda bulunanlar, yaş haddi nedeniyle istekleri üzerine veya re'sen emekliye ayrıldıklarında fiilî hizmet sürelerinin 10 yılını doldurmuş olmak şartıyla emekli aylığına hak kazanırlar” şeklini almıştı.

Bu hale göre de;

1-8.9.1999 günü en az 50 yaşında olmak,

2-8.9.1999 günü memur olmak,

3-61 yaşında emekli oluyorlardı.

 

***İKİNCİ İPTAL BU AY OLDU

Aynı madde konusunda şimdi yeni bir iptal daha geldi. Anayasa Mahkemesi bu madde üzerinde 18.06.2013 tarihli oturumunda yeni bir değişikliğe yol açacak iptal kararı vermiş bulunuyor. O iptal de maddedeki “8.9.1999 tarihinde Sandık iştirakçisi olanlardan” ibaresinin iptal edilmiş olması. Değişiklik Resmi Gazete’de yayımlandıktan bir yıl sonra yürürlüğe girecek ama daha Resmi Gazetede yayımlanmadı.

Şayet, Hükümet bu bir yıl içinde yeni bir düzenleme yapmazsa, 1 Ekim 2008’den önce Emekli Sandığı iştirakçisi olmuş tüm memurlar en az 10 yıl memuriyet yapmışlarsa 61 yaşında emekli olma hakkını elde edecekler.

Anayasa Mahkemesi kararları geriye yürümeyecek olsa bile bu bakımdan fiili bir durum oluşturacak. 08.09.1999 tarihinde 50 yaşında olanlar değil de herhangi bir tarihte 50 yaşını dolduranlar haktan yararlanma yönünde avantaj sağlayacağından geçici bir madde süreklilik kazanmış olacak. 2014 yılına kadar 10 yıl hizmeti doldurmuş ve 4/c sigortalılığından (Emekli Sandığı iştirakçiliğinden) emekliliğe tabi durumdaki olanlar bu iptalle birlikte 50 ve üzeri yaşlarda bulunmaları hasebiyle 15, 20 veya 25 yıl aranmadan 10 yılla emekli olabilecekleri şekline dönüşmüş oluyor. Mevcut durumda Haziran 2013 ayı itibariyle 25 yıl hizmeti tamamlayan bir erkek memur 51 yaşını beklemek durumunda iken 10 yıl hizmeti ve 50 yaşını doldurmuş olan bir memur hemen emekli olma fırsatını yakalamış olacak.

 

**

Kısaca 18/01/2015 tarihine kadar Yasal Düzenleme yapılmaması  durumunda iki üstadın değindiği boşluk ile memurların emekliliği 1 Ekim 2008’den önce Emekli Sandığı iştirakçisi olmuş tüm memurlar en az 10 yıl memuriyet yapmışlarsa 61 yaşında emekli olma hakkını elde edecekler.

 

08.09.1999 tarihinde 50 yaşında olanlar değil de herhangi bir tarihte 50 yaşını dolduranlar haktan yararlanma yönünde avantaj sağlayacağından geçici bir madde süreklilik kazanmış olacak.

 

Bu durum karşısında önümüzdeki günlerde Kamu Emeklileri Daire Başkanlığındaki Bürokratlar hızla bir çalışma yapmaya başlayarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bir yasal düzenleme taslağı hazırlayacaklardır.

 

Zaman su gibi akıp gittiği için bu hazırlığın bu yıl içinde yapılıp ,yasal değişikliğin gündeme geleceğini düşünüyoruz.

 

(Kaynak: Alitezel.com | 20.01.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.