SGK İdari Para Cezaları Üzerine / Tahsin Sınav

 SGK idari para cezaları ve uygulanma usulleri; diğer bir deyişle uygulanacak idari para cezalarının miktarı, uygulanma usulü, itiraz ve idari yargıya başvuru yolları, 5510 s.K.m.102 hükümlerinde açıklanmıştır. Bu cezalar, Kuruma verilmesi gereken belgelerin süresinde verilmemesi, düzenlenmesi gereken belgelerin usulüne uygun düzenlenmemesi vb nedenlerle fiilin işlendiği tarihte yürürlükte olan asgari ücret göre belirlenmektedir.

Konuyu daha iyi anlatabilmek için, şöylece açımlayabiliriz. 5510 sayılı Kanunda idari para cezaları (İPC), işyeri bildirgesinin süresinde ve usule uygun verilmemesi, sigortalı işe giriş bildirgesinin süresinde ve usule uygun verilmemesi, Aylık Prim ve Hizmet Belgesi(APHB)nin süresinde ve usule uygun verilmemesi, yasal olarak tutulması zorunlu kayıt ve belgelerin ibraz edilmemesi veya ibraz edilen belgelerin usule uygun düzenlenmemesi, asgari işçilik incelemesi ile ilgili istenilen bilgi ve belgelerin süresinde ve tam olarak verilmemesi, ihale konusu işlerin ve ruhsata tabi işlerin süresinde ve usule uygun bildirilmemesi, denetimle görevli olanların engellenmesi, kayıtdışı istihdamla mücadele kapsamında SGK'na bilgi vermesi gerekenlerin sözkonusu bilgileri süresinde ve usule uygun olarak bildirmemesi fiilleri nedeni ile uygulanmakta ve fiilin işlendiği tarihte geçerli olan asgari ücret esas alınarak hesaplanmaktadır. SGK, işyeri bildirgesi, sigortalı işe giriş bildirgesi, ihale ve ruhsatların bildirimi ve sigortalı işten ayrılış bildirgesinin yasal olarak bildirilmesi gereken süreden itibaren bir ay içerisinde işverence verilmesi ve tahakkuk eden idari para cezasının 15 gün içinde ödenmesi durumunda, tahakkuk eden idari para cezasının ¾'ünü terkin etmekte ve kalan %25'lik tutara da ayrıca %25 indirim uygulamaktadır. Tekrarlamak gerekirse, SGK, İPC tutarlarını bizzat kendisi, tarh, tahakkuk ve tebliğ ile görevli ve yetkilidir. SGK tarafından uygulanan cezalar, ilgiliye tebliğ ile tahakkuk etmekte ve itiraz edilmeden 15 gün içinde ödenirse %25 indirim yapılmaktadır. Tebliğ edilen SGK İPC, 15 gün içinde itiraz edilmezse, kesinleşmektedir. Yapılan itiraz, reddedilir veya kısmen kabul edilirse, 1 aylık süre içerisinde yetkili idare mahkemesinde iptal davası açma hakkı bulunmaktadır.

Örneklenerek de konu, şöyle açıklanabilir: 2013 yılında bir işverenin geçici olarak personel ihtiyacı olduğunu ve 5 değişik işçiyi 01.07.2013, 01.08.2013, 01.09.2013, 01.10.2013 ve 01.12.2013 tarihlerinde her birini ayrı ayrı olmak üzere 5 gün, günlük 40.-TL ücretten çalıştırdığını varsayalım. Bu işverenin 5 günlük çalışma karşılığında bu işçilerin her birine ödemesi gerek ücret, toplam 200.-TL olacak ve işsizlik sigortası dâhil, SGK'ya ödemesi gereken prim ise yaklaşık 5 işçi için toplamda 80.-TL olacaktır. Ancak bu işçilerin geçici işçi olduğu ve sigortalı olmayacakları yanlış bilgisi ile sigortalı yapmayan işverenin sözkonusu işçileri kayıtdışı çalıştırdığı SGK denetim elemanları tarafından 01.02.2014 tarihinden itibaren farklı tarihlerde yapılan 5 ayrı denetimde tespit edildiğinde ödeyeceği İPC tutarını hesaplayalım. Öncelikle birinci işçi için 01.07.2013 tarihinde geçerli olan asgari ücretin 2 katı üzerinden işe giriş bildirgesi vermemekten, yine asgari ücretin 2 katı üzerinden 1 günlük prime esas kazancı bildirmemekten ve yine asgari ücretin 1/10 tutarında işten ayrılış bildirgesi vermemekten idari para cezasına maruz kalacaktır. Ayrıca kayıt incelemesi yapılırsa, 1 asgari ücret de kayıt geçersizliği cezası uygulanacaktır. Yani işverene ilk tespit edilen 1'nci işçi için, toplam 5x1021,5 = 5107,50+102,15 = 5209,65 TL idari para cezası uygulanacaktır. Bu cezanın henüz ödemesini yapmayan işveren 2'nci işçi için, denetim elemanın tespit yapması durumunda, işe giriş bildirgesinden bu defa, 5 asgari ücret tutarında İPC uygulanacak, 2 asgari ücret 1 günlük hizmeti bildirmemekten ve 1/10 asgari ücret de 2'nci işçinin işten ayrılış bildirgesini bildirmemekten ve yine 1 asgari ücret de kayıt geçersizliğinden olmak üzere, toplam 6231,15 TL tutarında İPC uygulanacaktır. Diğer 3 işçinin de yine 2014 yılında yapılan denetimlerde yapılan incelemelerde kayıtdışı olduğu tespit edildiğinde, her bir işçi için ayrı ayrı olmak üzere, 6231,15'er TL İPC uygulanacaktır. Yani bu işverenin 5 kişiyi, 5 gün kayıtdışı çalıştırmasının toplam İPC tutarı, 30134,25 TL olacaktır. SGK kendisinden sehven 80.-TL prim kaçıran işverene 30134,25 TL İPC kesmektedir. Bu ceza, 15 gün içinde itiraz edilmeden peşin ödenirse, %15 indirim yapılacaktır. Buna rağmen, cezanın ağırlığı ve tahammül edilemezliği açıktır. Belirtilen prim tutarı, gecikme zammı ve gecikme cezası ile birlikte, 100.-TL civarında olacaktır. Bunun gibi birçok işveren, kastı olmadığı halde, 5510 sayılı Kanunun yanlış ya da hatalı yorumlanmasından dolayı, çok can yakıcı cezalara maruz kalmakta ve maalesef bu durum, uzun süreler sonra fark edildiğinde, 1 ay içinde verilmesi gereken belgeyi vererek Kanunun sağladığı bu indirimlerden de yararlanamamaktadır.

Türkiye'de Vergi Cezalarına uygulanan sistemin aynen SGK tarafından alınması ve kişilerin kaçırdıkları prim tutarı ile orantılı ceza ödemesi ve pişmanlıklılarını ifade ettiklerinde de bu cezanın uygulanmaması gerekmektedir. Örneğimizdeki kişinin vergi zıyaı cezası gibi, SGK idari para cezası ödemesi gerekseydi ödeyeceği toplam ceza, 80.-TL olacaktı. Yani bir tarafta 30134,25 TL, bir tarafta 80.-TL. Bu şekilde açığa çıkan haksız ilke ve uygulama, vicdanımızı sızlatıyor. Bu nedenle, İPC hakkındaki bu hukuk kuralı sorunludur. SGK, bu ceza mantığından vazgeçmezse, işyerleri, İPC yükünden dolayı kapanabilecek ya da işverenler cezadan faklı kurtulma yolları aramak zorunda kalabileceklerdir.

Torba Yasa gündemdeyken, cezaların gelirleştirilmesinden vazgeçilip, SGK idari para cezalarının hakkaniyete bağlı kalınarak vergi cezaları ile uyumlaştırılması ve belirlenecek dönem itibariyle belirlenecek büyük indirimin geriye dönük olarak uygulanabilmesi sağlanmalıdır. Böylece cezada adalet ve toplum düzenini koruma amacı da gerçekleşmiş olacaktır.

(Kaynak: Yeni Şafak | 13.01.2014)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.