Sigara Ucuzladı, Vergi Kaçınılmaz Oldu! / Erdoğan Süzer

 Geçen haftaki yazımızda, mevcut vergi sisteminin sigara şirketlerine devlet kesesinden rekabet etme fırsatı sunduğunu, onlar pazar kapmak için fiyat indirdikçe devletin vergi kaybına uğradığını yazmıştık.

"Tiryakinin 700 milyonluk vergi keyfini biz ödedik" başlığıyla yazdığımız o yazıda, asgari maktu vergi etkin hale getirilmedikçe yeni indirimlerin, dolayısıyla daha büyük vergi kayıplarının kapıda olduğuna işaret etmiştik.

Vergi mi düştü?

Türkiye pazarında yarışan Japon Tobacco International (JTI), Philip Morris/Sabancı ve British American Tobacco (BAT) son birkaç gün içerisinde birbiri ardına sigara fiyatlarında olağanüstü indirime gitti. Paket başına indirim 50 kuruştan başlıyor 2 liraya kadar uzanıyor. Düne kadar 8 liraya satılan sigaralar şimdi 6 lira. Bu ne ucuzluk! Ne oldu, sigaranın vergisi mi düştü? Sigara şirketlerine piyango mu vurdu? Ne oldu da şirketler birer birer fiyat indirimine gitti? Ne vergi indirimi ne piyango, nedeni çok net.

Sigara şirketleri arasında kıyasıya bir rekabet yaşanıyor. Kapalı alanda sigara yasağı, tütüne karşı başlatılan yoğun mücadele ve kaçak sigara derken yasal sigara pazarı daralmaya başladı. Sigara şirketleri her geçen gün eriyen pazarda tutunabilmek için çareyi tiryakilere sıkı sıkıya sarılmakta buldu. Fiyatları indirip onları ellerinde tutmaya, başka kapılara gitmelerine engel olmaya çalışıyorlar. Kim fiyatı ne kadar indirirse tiryakinin gönlünü o oranda kazanıp pazarın mutlu satıcısı oluyor.

Devlet kesesinden hovardalık

Sigara devlerinin kapışması sayesinde tiryakilerin keyfine diyecek yok. İçtikleri her sigarada çifte keyif yaşıyorlar. Sigara şirketlerinin fiyat indirimleri sayesinde son 4 yılda tiryakilerin cebinden yaklaşık 850 milyon lira daha az para çıktı. Ee bunun neresi kötü?

Kötü olan madalyonun arka yüzü. Arka yüzde 76 milyon vatandaşın cebi, 76 milyonun ortak bütçesi var. Sigara devleri tiryakileri tavlamak için kuruşluk indirimler yaparken asıl kaybeden devlet bütçesi oluyor. Tiryakiler 850 milyon lira tasarruf ederken devlet bütçesi 700 milyon lira kayba uğradı. Çünkü mevcut vergi sistemi şirketlerin istedikleri gibi fiyat indirmelerine izin veriyor. Öyle olunca şirketlere devlet kesesinden hovardalık yapmak kalıyor.

2 lira indirimin 1,64 kuruşu devletin kesesinden

Daha da kötüsü, son sigara indirimiyle birlikte sözünü ettiğimiz 700 milyon liralık vergi kaybı daha da artacak. Bu yıl tütün ve tütün mamullerinden 21 milyar 345 milyon lira ÖTV toplayıp önümüzdeki yıl için 21 milyar 971 milyon lira gelir hedefi belirleyen Maliye'nin işi şimdi daha zor. Çünkü yüzde 65,25'lik nispi vergi ancak yüksek fiyatlı sigaralara etki ediyor. 3,22 liralık asgari maktu vergi ise fiyat indirimini engellemede yetersiz kalıyor.

Fotoğraf çok net; sigara şirketleri 8 liralık sigarayı 6 liraya indirdi, 2 liralık indirimin 1,64 lirası devlet kesesinden gitti. 5,5 liralık sigara 1 lira ucuzladı, devlet 82 kuruş kaybetti. Fiyatı 50 kuruş düşen sigaradan da devlete düşen zarar 41 kuruş oldu. Son fiyat indirimleri sonrasında uygun fiyat kategorisinde yani 6,25-6,5 TL arasında sigara piyasada kalmadı. Bu sigaralar düşük fiyat kategorisine yani 5-6 TL seviyesine indi. Sigara pazarının yarısından fazlası artık fiyatı ucuz sigaralardan oluşuyor. Oysa devlet asıl vergiyi ucuzdan değil orta ve üst fiyat grubundan topluyor. Umarız bu ucuzluğun faturası yine 76 milyon vatandaşa kesilmez.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 27.11.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.