Vardiyeli Çalışma Düzeni

 Hızla gelişen teknolojilerin sağladığı seri üretim ve rekabetin ivme kazandığı küresel çağda çoğu işyerlerinde sürekli olarak, gece-gündüz aralıksız işçi çalıştırma ihtiyacı doğmuştur.
İş Kanunumuzun 69. maddesine göre çalışma hayatında gece; “en geç saat 20.00’de başlayarak en erken saat 06.00’ ya kadar geçen ve herhalde en fazla on bir saat süren dönemdir” şeklinde tanımlanmıştır. Bu zaman dilimlerinde, işçilerin çalıştırılması halinde yapılan çalışmanın niteliği, gece işi sayılacak ve gece çalışmalarına ilişkin hükümler uygulanacaktır.
Gece çalışmaları yedi buçuk saati geçemez’ dendiğinden, gece işinde günlük çalışma süresinin azami yedi buçuk saat ile sınırlandığını görmekteyiz. Gece döneminde çalışan işçilere; olağanüstü durum ve zorunlu olmadıkça fazla çalışma yaptırılamayacağı sonucu da kesin olarak ifade edilmektedir. Zaten 4857 sayıl İş Kanunumuzun “Fazla çalışma ücreti’ başlığı altında düzenlenen 41. maddesinin 6.fıkrasında açıkça belirtildiği üzere; 69 uncu maddede belirtilen gece çalışmasında fazla çalışma yapılamaz. Yasa koyucu bu hükmü, kamu düzeninden buyurucu olarak ele almış, aksi davranış için bu kanunun 104. maddesinde cezai yaptırım getirmiştir. 104. maddede ‘geceleri yedi buçuk saatten fazla çalıştıran işveren veya işveren vekiline idari para cezası ile bu buyuruculuk kuvvetlendirilmiştir
Bu düzenlemeyle fazla çalışma ücreti verilmeksizin gece döneminde işçiye 11 saate kadar çalışma yaptırılmasının önüne geçilmektedir. Zira böyle bir hüküm bulunmasaydı işçilerin bazı gecelerde daha uzun, bazı gecelerde daha kısa çalıştırılması mümkün olacak ve toplamda haftada 45 saatin aşılmaması halinde herhangi bir fazla çalışma yapıldığından da söz edilemeyecekti.
İşçi kısmen gündüz ve kısmen de gece dönemine giren saatler arasında çalıştırılmakta ise, bu çalışmanın hangi dönemden sayılacağı, İş Kanununun 76. maddesinin 2. fıkrası hükmü uyarınca çıkarılan “Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde Çalışmalara İlişkin Özel Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” te gösterilmiştir. Buna göre, çalışma süresinin yarısından çoğu gece dönemine rastlayan bir postanın çalışması; gece çalışması kabul edilir. Hem gece hem de gündüze rastlayan bir postanın çalışma saatlerin eşitliği halinde ise, gece çalışmaları için öngörülen iş sağlığı koruyucu hükümleri göz önüne alınarak, işçi yararına yorum ilkesi uyarınca; işin gece işi olduğunun kabulü gerekir.
4857 sayılı İş Kanununun 76. maddesinin ikinci fıkrasına dayanılarak hazırlanan ve 07.04.2004 tarih, 25426 sayılı resmi gazetede yayımlanan “Postalar Halinde İşçi Çalıştırılarak Yürütülen İşlerde, Çalışmalara İlişkin Özel Usul Esaslar Hakkındaki Yönetmeliğe” göre;
Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, işçilere, haftanın bir gününde 24 saatten az olmamak üzere ve nöbetleşme yolu ile dinlenmelerini sağlamak üzere hafta tatili izni verilmesi zorunludur.
İşveren veya işveren vekilleri; posta sayısı ile her postanın işe başlama ve bitirme saatlerini, postalar halinde çalıştırdıkları işçilerin ad ve soyadlarını, ara dinlenmelerini, hafta tatillerini ve bunlara ilişkin değişiklikleri listeler halinde düzenleyerek işyerinde işçilerin kolayca görüp okuyabilecekleri şekilde ilan etmekle yükümlüdür.
4857 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesinin birinci fıkrasında tanımlanan gece dönemine denk düşen 20.00-06.00 saatleri arasındaki işçi postalarında, 18 yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin çalıştırılmaları yasaktır.
Gece ve gündüz işletilen ve nöbetleşe işçi postaları çalıştırılarak yürütülen işlerde postalar; en fazla bir iş haftası gece çalıştırılan işçilerin, ondan sonra gelen ikinci iş haftasında gündüz çalıştırılmaları suretiyle ve postalar birbirlerinin yerini alacak şekilde düzenlenir.
İşveren veya işveren vekilleri, postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, her postada çalışan işçilerin ad ve soyadlarını kapsayan listeler ile bu işçiler için işe başlamadan önce alınan periyodik sağlık raporlarının bir nüshasını ilgili bölge müdürlüğüne vermekle yükümlüdür.
Posta değişiminde işçiler sürekli olarak en az on bir saat dinlendirilmeden çalıştırılamaz.
Postalar halinde işçi çalıştırılarak yürütülen işlerde, işçilere, 4857 sayılı İş Kanununun 68 inci maddesindeki esaslar uyarınca ara dinlenmesi verilir

(Kaynak: Hakimiyet Gazetesi | 11.11.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.