YMM .Ersun BAYRAKTAROĞLU - Gayrimenkul Yatırım Ortaklıklarının vergisel cazibesi

Halihazırda İMKB'de işlem görmekte olan Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı (GYO) sayısı bu ortaklıklara ve onların ortaklarına sağlanmış önemli vergi avantajına rağmen yeterli görünmüyor. Yerli ve uluslararası yatırımcıların özellikle son iki yıldır süren ilgisi GYO'ları bir kez daha gündeme getirdi. Önemli gruplar yeni GYO'lar kurmak için hazırlıklar yapıyor, Sermaye Piyasası Kurulu'na izin için başvuruda bulunuyorlar. Bu yazımızda yeni kurulacak/halka arz edileceklerle birlikte önümüzdeki dönemde daha da çok gündemde olmaları beklenen GYO'larla ilgili vergisel avantajlara kısaca değinmek istedik:

GYO'ların kurumlar vergisi İstisnası

Sermaye piyasalarının gelişmesi ve sermayenin tabana yayılması amacıyla Sermaye Piyasası Mevzuatına ve vergi yasalarına dahil olan gayrimenkul yatırım ortaklıklarının kazançları kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Söz konusu istisna GYO'larca elde edilen tüm kazançlara (gayrimenkul satışından, kiralamasından elde edilen kazançların yanında, örneğin GYO'larca satılacak sabit kıymetlerden elde edilecek kazançlara, repo kazançlarına, kur farkı gelirlerine vb. de dahil olmak üzere) uygulanacaktır. Dolayısı ile bu istisna mevcut hükümler çerçevesinde GYO'lara diğer kurumlara oranla % 20'lik bir avantaj sağlamaktadır.

% 0 oranındaki kâr dağıtım stopajı avantajı

Bilindiği gibi, tam mükellef kurumlara dağıtılanlar hariç olmak üzere kurumlarca yapılacak kâr dağıtımlarında % 15 oranında stopaj yapılması zorunluluğu bulunmaktadır. (Dar mükelleflere yapılacak olan kâr dağıtımlarında Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşmaları hükümleri çerçevesinde % 10, hatta % 5 oranında stopaj uygulanmasının mümkün olduğunu da ayrıca hatırlatmak isteriz.) GYO'lara sağlanmış olan bir diğer vergisel avantaj da bu kurumlarca dağıtılacak olan kâr payları üzerinden yapılacak olan stopaj oranının Bakanlar Kurulu Kararı ile % 0 olarak belirlenmiş olmasıdır.

Diğer vergiler yönünden

Yukarıda sözünü ettiklerimiz dışında GYO'ların gayrimenkul portföylerine ilişkin alım satım sözleşmeleri ile gayrimenkul satış vaadi sözleşmelerine ilişkin bir damga vergisi istisnası da bulunmaktadır. İlgili sözleşmelerde yazılı olan değerler üzerinden binde 7.5 oranında hesaplanacak damga vergisinden istisna tutulmuş olmak, işlem vergileri yönünden GYO'lara tanınmış olan tek avantajdır. Başka bir ifade ile GYO'lar için herhangi bir KDV istisnası bulunmadığı gibi, GYO'lar tapuda yapılacak gayrimenkul işlemleri üzerinden hesaplanacak olan tapu harçlarından da istisna tutulmamışlardır.

GYO hisselerine yatırım yapan yatırımcıların vergilendirilmesi

GYO hisse senetlerine yatırım yapan tam mükelleflerin vergilendirilmesini ana hatları şöyle özetleyebiliriz:

Tam Mükellef Gerçek Kişiler Tam Mükellef Tüzel Kişiler

Alım Satım Kazancı

Gerçek kişiler İMKB'de işlem gören GYO hisse senetlerini bir yıl elde tuttuktan sonra satarlarsa elde edecekleri kazanç ( değer artışı kazancı ) üzerinden hiçbir vergi ödemeyecekler, bir yıl içinde satarlarsa nihai vergi yükleri işleme aracılık eden banka ya da aracı kurumca işlem sırasında yapılacak olan % 10 oranındaki stopaj olacaktır.(Ayrıca beyanname verilmeyecektir)

( Bu vergileme rejimi İMKB'de işlem gören diğer hisse senetlerinden elde edilecek alım satım kazançları için de geçerlidir.) Elde edilen kazanç kurum kazancına dahil edilerek % 20 oranında kurumlar vergisine tabi tutulacaktır. Alım satım işlemi sırasında banka ya da aracı kurumca yapılacak stopaj, hesaplanacak kurumlar vergisinden mahsup edilecektir. (Bir yıl elde tutulduktan sonra satılırsa stopaj yapılmayacaktır)

(Bu vergileme rejimi İMKB'de işlem gören diğer hisse senetlerinden elde edilecek alım satım kazançları için de geçerlidir.)

Kâr Payları

GYO tarafından dağıtım sırasında stopaj yapılmayacaktır. (% 0 oranında stopaja tabidir.) Elde edilen kâr payının 1 bölü 2'si yıllık beyan sınırını (2007 yılı için 19.000 YTL ) aşıyorsa elde edilen kâr payının 1 bölü 2'si yıllık beyanname ile beyan edilip % 15'ten başlayıp % 35'e varan Gelir Vergisi tarifesi ile vergilendirilecektir (Menkul Sermaye İradı). Elde edilen kâr payı iştirak kazançları istisnasından yararlanmayacak ( GYO bünyesinde kurumlar vergisinden istisna olduğu için ), dolayısı ile GYO kâr payı, elde eden kurum kazancına dahil edilerek % 20 oranında kurumlar vergisine tabi tutulacaktır.

Görüleceği gibi, GYO kazançlarının kurumlar vergisinden istisna olması ve kâr dağıtım stopajının da % 0 olarak uygulanması, GYO hisselerine yatırım yapan gerçek kişi yatırımcılar için alım satım işleminde nihai vergi yükünü % 10'a hatta % 0'a (bir yıldan sonra yapılan satışlarda ) indirmektedir. (Türkiye ile çifte vergilemeyi önleme anlaşması imzalamış ülkede yaşayan gerçek ya da tüzel kişi yabancı yatırımcılar için GYO hissesi alım satımında vergi yükü doğrudan % 0'dır).

 

GYO'lara tanınmış olan bu çok önemli teşvikle Maliye, bir taraftan kurum ya da gelir vergisi yönünden belli gelirlerinden vazgeçmesine rağmen diğer taraftan kendisi ile birlikte yüzlerce alt sektöre de çok önemli katkılar sağlayan inşaat sektöründe bu teşvikle yaratılan çarpan etkisi ile gelişen ve büyüyen sektörden elde edilen ekonomik gücün vergilendirilmesi ile daha önemli bir gelir elde etme imkanına kavuşmuş olmaktadır. Öte yandan bu avantajın gelişmiş, düzenli, şeffaf, gerçek değerler üzerinden işlem yapan GYO piyasasının dolaylı vergiler yönünden ( özellikle tapu harçları ve KDV ) gerçek gelirin kavranması konusunda da önemli katkılar sağladığı unutulmamalı, GYO'ların ve dolayısı ile sektörün gelişmesi için söz konusu uygun ortamın devamlılığı sağlanmalıdır.

(Kaynak: Dünya Gazetesi | 30.05.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.