Kayıtdışı Azaldı Ama Tarladaki Gelinler De Emekliliği Hak Ediyor / Okan Güray Bülbül

 Türkiye’de rakamlar, kayıtdışı istihdamda azalma olduğunu gösteriyor. Fakat tarımdaki ücretsiz aile işçiliğinde ciddi müdahaleye ihtiyaç var.

Türkiye işgücü piyasasında kayıtdışı istihdam, azalma eğilimine girdi. İşverenlerin şikâyetleri dikkate alınarak düzenlenen sigorta prim indirimleri ve teşvikler olumlu sonuç doğurdu. Kayıtdışı istihdam 2000’li yılların ortalarında yüzde 50’ler seviyesinde iken Haziran 2013 yılına ait verilere göre yüzde 37.8 oranına geriledi.

AİLE İŞÇİLİĞİNDE SORUN VAR

Ancak ücretli çalışanların kayıtdışı istihdam edilmesi problemini çözen düzenlemeler, ne yazık ki ücretsiz aile işçilerinin sorunları üzerinde çok da fazla etkili olamadı. Aile fertlerinin bir ya da birkaçının sahip olduğu bir işletmede ücret almaksızın çalışan akrabalar ücretsiz aile işçisi olarak nitelendiriliyor. Yani tarladaki gelinler ücretsiz işçi statüsündeler yer alıyorlar.

KADINLARDA YÜZDE 96.2

Ücretsiz aile işçisi statüsündeki her 10 çalışandan 9’u sigortasız. Yani burçak tarlasındaki gelinlerin sigortası yatırılmıyor. Dolayısıyla kırsal nüfus için önemli olan bir kesimin emeklilik hakkına kavuşması mümkün olmuyor. Aile işçilerinin içerisinde erkeklerin sigortasız çalışma oranı yüzde 90’ken, kadınlarda rakam yüzde 96,2. Yani sigorta yapılacaksa da erkek ücretsiz aile işçisi tercih ediliyor.

TARIM İSTİHDAMI 2 MİLYON ARTTI

Tarımsal üretimdeki teknoloji değişimi ve makineleşme de göz önüne alındığında tarım istihdamının azalması beklenebilir. Ancak istatistikler böyle söylemiyor. 2009’dan bu yana tarım istihdamı yüzde 6,5 artmış durumda. 3 yılda tarım sektöründe 2 milyon 2 bin kişi daha istihdam edilmeye başlanmış durumda.

BU PRİM PEŞİN KESİLEBİLİR

Türkiye'de tarımsal üretimin devlet tarafından satın alındığı durumlarda belirli bir miktarın sigorta primi olarak yatırılmasının zorunlu hale getirilmesi veya küçük üreticiyi koruyarak bu kişilerin primlerinin belirli bir oranının üretimlerinde belirli şartlara uymaları halinde devlet tarafından ödenmesi gibi yöntemler olumlu sonuç doğura bilecektir.

10'UNDAN 8'İ KAYITDIŞI

Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre tarımda çalışan herkesin zorunlu olarak sigortalı olması gerekmiyor. Dolayısıyla aile içerisinde sürdürülen tarımsal faaliyetlerde sigortasız çalışma çok yaygın. SGK’nın 2013 yılı Haziran ayı verilerine göre tarım sigortalısı olarak 1 milyon 12 bin kişi prim yatırıyor. Bu da tarım sektöründe istihdam edilen her 10 kişiden 8’inin sigortasız çalıştığı gerçeğini ortaya koyuyor.

DÜNYADA NASIL ÇÖZÜLÜYOR

Dünyada tarımsal üretimin gelirinin düzenli olmaması ve sürekli bir çalışma içerisinde olunmaması nedeniyle sosyal güvenliğin sağlanmasında farklılıklar var. Çoğu Avrupa Birliği ülkesinde tarımda istihdam edilenlere sosyal güvenlik sisteminden ödeme yapılırken farklı kuralların konuluyor. Norveç, Polonya, Fransa, Almanya, İtalya ve Japonya’da devletin de bizzat prim ödeyerek tarım sektöründe çalışanlara ürün ve gelir elde etmediği dönemlerde sosyal güvenlik açısından destek olduğu görülüyor.

2 SORU 2 CEVAP

DOĞUM NEDENİYLE AYRILANA TAZMİNAT YOK

SORU: 1983 doğumluyum. SSK başlangıcım 1997. 10 buçuk yıl primim ödendi. 3 bin 600 günü doldurdum. Fakat işimden gebelikten dolayı çıkmak zorundayım. Kıdem tazminatımı alabilir miyim?
(İbrahim Soğuk)
CEVAP: Doğum sebebiyle iş akdinizi kendiniz feshederseniz herhangi bir tazminata hak kazanamazsınız. Kıdem tazminatına hak kazanma koşulları içerisinde analık hali bulunmuyor. Ancak 15 yıl sigortalılık sürenizi doldurmuşsunuz. Bu durumda işten ayrılabilir ve kıdem tazminatınızı alabilirsiniz. Öncelikle SGK’dan kıdem alabilir yazınızı almanız lazım.

ŞUBAT 2015'TE EMEKLİSİNİZ

SORU: 1 Mart 1959 doğumlu bir bayanım. Mimarlık öğrenimimden sonra 1 Kasım 1982’de SSK’lı oldum. 2450 gün primim var. Mayıs 2011’de iki adet doğum borçlanması ödeyerek prim günümü 3 bin 890 güne tamamladım. Ne zaman emekli olabilirim? (Hande Subaşı)
CEVAP: 20 yıl sigortalılık / 40 yaş ve 5 bin prim günü şartlarına tabisiniz. Bu durumda herhangi bir yaş sıkıntınız yok. Sadece prim gününüz eksik gözüküyor. 1.110 gün daha prim ödeyerek 16 Şubat 2015 tarihinden emekli olabilirsiniz.

(Kaynak: Akşam Gazetesi | 22.10.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.