Veysi SEVİĞ - Kurum kârlarının dağıtımında stopaj

Gelir Vergisi Yasası’nın 94/6-b maddesi uyarınca tam mükellef kurumlar tarafından; tam mükellef gerçek kişilere, Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefi olmayanlara ve bu vergilerden muaf olanlara dağıtılan kâr payları yüzde 15 oranında tevkifata tabi tutulmaktadır. Ancak yasal düzenleme gereği olarak “Tam mükellef kurumlar ile Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığı ile kâr payı elde eden dar mükellef kurumlara yapılan kâr payı ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılmaması” gerekmektedir.

Uygulamada, özellikle halka açık şirketlerce ihraç olunan hisse senetleri maliklerinin kimler olduğu dağıtımı yapacak şirket tarafından bilinmediğinden, bu hisselere isabet eden kâr payları üzerinden vergi kesintisi yapılıp yapılmayacağı ve kesilen tutarların ne şekilde mahsup veya iade edileceği hususu duraksama yaratmaktadır.

Bilindiği üzere Türk Ticaret Yasası’nın 409.maddesinde, anonim şirketler tarafından ihraç edilen hisse senetlerinin hamiline veya nama yazılı olacağı, 417. maddesinde ise şirketlerin nama yazılı hisse senedi sahiplerinin adı, soyadı ve adresleriyle pay defterine kaydetmeleri gerektiği hususu hükme bağlanmış bulunmaktadır.

Dolayısıyla, kâr payı dağıtacak şirketin ihraç ettiği nama yazılı hisse senetlerinin kimler elinde bulunduğunun pay defterinden tespit edilmesi mümkün olduğundan, tam/dar mükellefiyet esasında Kurumlar Vergisi mükellefi olanlar adına kayıtlı bulunan senetlere isabet eden kâr payları üzerinden vergi kesintisi yapılmıyacaktır. Ancak buna karşılık Kurumlar Vergisinden muaf olanlar ile Kurumlar Vergisine tabi olmayanlara yapılan ödemeler vergi kesintisine tabi olacaktır.

Vergi kesintisinin yapılmaması için nama yazılı hisse senetlerini elinde bulunduran kişinin hukuki niteliğinin herhangi bir duraksamaya yer vermiyecek şekilde belirlenmiş(kanıtlanmış) olması gerekmektedir.

Halka açık şirketler tarafından ihraç edilen ve borsada işlem gören nama veya hamiline yazılı hisse senetlerine ait kâr payı dağıtımında, söz konusu hisse senetlerinin maliklerinin tam mükellef kurumlar ile Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde eden dar mükellef kurum olduğunun belirlenmesi halinde, bunlara yapılacak kâr payı ödemeleri üzerinden devergi kesintisi yapılmıyacaktır. Bu bağlamda vergi kesintisinin yapılmaması için ,aracı kurumlar, müşterilerinin hukuki niteliği ve mükellefiyet bilgilerini Takasbank Merkezi Kayıt Kuruluşuna bildirecektir.

kâr payı ödemelerinde vergi kesintisi yapma yükümlülüğü, şirket yetkili organlarının kâr payı ödemelerinin yapılmasını öngördüğü tarih itibariyle başladığından, nakden bir ödeme yapılmamış olsa bile kâr payının ödenmeye başlaması gereken tarihte hesaben gerçekleştiğinin kabul edilmesi gerekmektedir.

Bu nedenle Takasbank Merkezi Kayıt Kuruluşu söz konusu bilgileri her kâr payı dağıtım işlemi için kâr payını elde eden kurumlar açısından yapılan ayrıma göre,kar dağıtacak şirkete aktaracaktır. kâr payının Takasbank Merkezi Kayıt Kuruluşu aracı kılınmaksızın ,doğrudan aracı kurumlar tarafından müşterileri adına tahsil edilmesi halinde, her bir müşterinin hukuki özelliği ve mükellefiyeti aracı kurumlar tarafından kar dağıtmaya karar veren şirkete bildirilecektir. Aracı kurumlar, müşterilerine ait olan ve Takasbank Merkezi Kayıt Kuruluşu’na veya kar dağıtacak şirkete verdikleri bilgilerin doğruluğundan sorumludurlar. kâr paylarının hisse sahiplerince doğrudan talep edilmesi halinde, hak sahibinin vergi kesintisi yapılmayacak kurumlardan olduğu hususu kar dağıtımı yapacak şirket tarafından belirlenecektir. Müşterilerin veya ortakların hukuki yapıları ve mükellefiyet bilgileri hakkında herhangi bir duraksama olması halinde aracı kurumlar veya kâr payı dağıtacak şirketler, mevcut durumlarını Ticari Sicili Gazetesi, vergi levhası veya bağlı oldukları vergi dairesinden alacakları bir yazı ile kanıtlamasını isteyeceklerdir.

Hisse senetleri sahiplerinin hukuki niteliği ve mükellefiyet bilgilerinin kâr payı dağıtacak şirkete bildirilmemesi halinde veya hisse senedi sahipleri (malikleri) tarafından hukuki durumlarının kanıtlanamaması durumunda, dağıtımı yapacak şirketin vergi sorumluluğundan kurtulabilmesi için söz konusu hisse senetlerine isabet eden kâr payları üzerinden yapacakları kesinti, tam mükellef kurumlar ile Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde eden dar mükellef kurumlar için nihai vergi niteliğinde sayılmayacaktır. Bu nedenle, kesilen bu vergiler mükelleflerin doğmuş ve doğacak tüm vergi borçlarına mahsup edilebileceği gibi, geçici vergi ve Kurumlar Vergisi beyannamesi üzerinden hesaplanan vergiye de mahsup edilebilecektir.

Bu gibi durumlarda elde ettikleri kâr payları üzerinden vergi kesintisi yapılan kurumların, bu kâr paylarını aynı takvim yılı içersinde tekrar ortaklarına dağıtmaları halinde dağıtacakları kâr payları üzerinden, vergi kesintisi yapılarak dağıtımın yapıldığı aya ilişkin muhtasar beyanname ile beyan edilecek, bu beyanname üzerinden hesaplanan vergiden kâr dağıtımına bağlı önceki aşamada kesilen vergi mahsup edilecektir.

(Kaynak: Referans Gazetesi | 18.05.2007)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.