İşverenler Yıllık İzni Nasıl Kullandırmalı? / Bünyamin Esen

 Yıllık izin hakkı çalışanlarımızın özellikle yaz aylarında en çok merak ettikleri, en çok sordukları konulardan birini oluşturuyor. Önceki yazımızda işçilerimiz açısından yıllık iznin nasıl kullanılacağını açıklamıştık.

 

İş hukukunda belirlenmiş önemli konulardan biri olan yıllık ücretli izin çalışma yaşamının diğer tarafını oluşturan işverenler açısından da önem arz ediyor.

 

Bu yazımızda işverenler açısından yıllık ücretli iznin kullandırılma esaslarını ele alacağız.

 

 

 

Yıllık İzin Çalışanların Dinlenmesi İçindir

 

Daha önce de belirttiğimiz üzere 4857 sayılı İş Kanunu uyarınca işçinin yıl içindeki çalışmasının karşılığı olarak dinlenmesi için getirilmiş bir hak olan “yıllık ücretli izin”, çalışanın kıdemine göre 14 ile 26 günlük sürelerden az olmamak üzere kullandırılan bir izindir.

 

Kanuna göre yıllık ücretli izin,

 

- Kıdemi Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,

 

- Kıdemi beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 günden,

 

- Kıdemi onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden,

 

az olamaz.

 

 

 

Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller

 

İşverenlerin en çok soru sordukları konu işçinin yıllık izni hak edip hak etmediğini nasıl hesaplayacakları. Bu çok basit: İşverenler işçinin yıllık izin hakkını kazanıp kazanmadığını anlamak için işe girdiği günden itibaren tam bir yılın dolup dolmadığına bakacaklar.

 

Ancak iş hukukumuz bazı hallerde yıllık izin bakımından işçi çalışmamış olsa da çalışılmış gibi hesaba tutulmasını vazetmiştir.

 

Buna göre şu süreler yıllık ücretli izin hakkının hesabında çalışılmış gibi sayılacak:

 

a) İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler. (Ancak, işverene bildirimsiz fesih hakkı veren süreden fazlası sayılmaz.)

 

b) Kadın işçilerin İş Kanunu gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler.

 

c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler. (En fazla yılda 90 güne kadar.)

 

d) Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın 15 günü. (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla).

 

e) İş Kanunu uyarınca çalışma süresinde sayılan zamanlar.

 

f) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri.

 

g) Röntgen muayenehanelerinde çalışanlara Pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler.

 

h) İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler.

 

ı) İşçilerin evlenmelerinde 3 güne kadar, ana veya babalarının, eşlerinin, kardeş veya çocuklarının ölümünde 3 güne kadar verilecek izinler.

 

j) İşveren tarafından verilen diğer izinler ile kısa çalışma süreleri.

 

k) İşçiye hak ettiği için daha önce verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süreleri.

 

 

 

Yıllık İzin Ücreti Peşin Verilir

 

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık izin dönemine ilişkin ücretini ilgili işçinin izine başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır.

 

Fazla çalışma karşılığı olarak alınan ücretler, primler, işyerinin temelli işçisi olarak normal çalışma saatleri dışında hazırlama, tamamlama, temizleme işlerinde çalışan işçilerin bu işler için aldıkları ücretler ve sosyal yardımlar, izin süresinin ücretinin tespitinde hesaba katılmaz.

 

Bu izin ücretli bir izin olup, izin sırasında işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapılmaz. Yani işçi izinde olacağı gerekçesi ile daha düşük bir ücrete tabi tutulamaz, başka bir deyişle işçi izne çıktığı için cezalandırılamaz.

 

İşçinin ücretinin aylık, haftalık ya da günlük ödenmesi bu durumu değiştirmez.

 

 Verilecek Ücret Nasıl Hesaplanır?

 

İzin ücreti olarak peşin verilecek ücret işçinin son ücretine göre hesaplanacaktır.

 

Günlük, haftalık veya aylık olarak belirli bir ücrete dayanmayıp da akort, komisyon ücreti, kâra katılma ve yüzde usulü ücret gibi belirli olmayan süre ve tutar üzerinden ücret alan işçinin izin süresi için verilecek ücret, son bir yıllık süre içinde kazandığı ücretin fiili olarak çalıştığı günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama üzerinden hesaplanır.

 

Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, izin ücreti işçinin izine çıktığı ayın başı ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.

 

Yüzde usulünün uygulandığı yerlerde bu ücret, yüzdelerden toplanan para dışında işveren tarafından ödenir.

 

Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir.

 

 

 

İşçinin İzinde Çalışması Yasaktır

 

İş hukukumuz yıllık izinde olan işçinin çalışmasını yasaklamıştır.

 

Bu yasağın temel mantığı işçinin dinlenme süresini kullanması, başka bir işte çalışarak verimliliğini kaybetmemesi ve insanca çalışma koşullarında çalışmayı sürdürebilmesidir.

 

Yıllık ücretli iznini kullanmakta olan işçinin izin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.

 

Ancak belirtelim ki İş Kanunu işçiye çalışması halinde ayrıca bir ceza getirmemiştir. Yalnızca işverenin ödediği tatil ücretini geri alma hakkı vardır.

 

 

 

İşverenlerin Dikkat Etmesi Gereken Diğer Hususlar

 

İşverenler işçilerin yıllık izinlerini gösterir bir izin defteri tutmak durumundadır.

 

Sigortalılara yıllık ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iş kazaları ile meslek hastalıkları primleri hariç, diğer sigorta primlerinin, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunundaki esaslar çerçevesinde işçi ve işverenler yönünden ödenmesine devam olunur.

 

İş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir.

 

Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren başlar.

 

İşveren tarafından iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde İş Kanunu gereğince verilmesi gereken bildirim süresiyle işçiye verilmesi zorunlu yeni iş arama izinleri yıllık ücretli izin süreleri ile iç içe giremez.

(Kaynak: memurhaber.com | 20.08.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.