Ziya PERVER - Grup şirketleri arası geçiş ve kıdem tazminatı

Devir halinde kıdem tazminatının da devrolduğunu biliyorum. Şimdi, bir şirketten bir başkasına geçeceğimiz için işverenin bize kıdem tazminatını ödemesi gerekmiyor mu? Ya da hukukî bir belge (noterden geçişten önceki döneme ait kıdem tazminatı haklarımızın saklı olduğuna dair) vermesi yeterli mi? Böyle bir belgeyi kabul etmeyip tazminatımızı isteme hakkımız var mı? (N.Yılmaz)

Öncelikle 'grup' veya 'holding'in yasal bir tanımı yok. Dolayısıyla bu tür varlıklar hukuken 'yok' hükmündedir. Ortakları aynı dahi olsa her şirket ayrı tüzel kişilik ve ayrı işverendir. Ayrı işveren ve tüzel kişide çalışan bir işçi, bir başka tüzel kişilik olan diğer şirkete gönderilirken çıktığı işyerinden çıkışı yapılmalı ve kıdem tazminatı ile diğer alacakları ödenmelidir. Ancak, işçiyi kaçırmak istemeyen birçok işveren işçisini diğer şirkete geçirirken, 'tüm haklarıyla geçmiştir' gibi bir belge verip tazminatları ile hakları ödemeyi ötelemektedir. Bu husus yasal değildir; ama buna yasal diyen birtakım yazarlar olduğu gibi Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin sırf işçi haklarını koruma amaçlı bazı kararları da var.

Bir örnek üzerinden hareket edelim. Mesela; A grubuna ait B şirketinde 5 yıldan beridir ayda 2.000 YTL ile çalışan işçi Ali, aynı grubun C şirketine ayda 4.000 YTL ücret, kıdemi ve tüm haklarıyla tayin edilmiş olsun. Şimdi konunun ne kadar karmaşık olduğunu anlamak için birkaç soru da biz soralım:

Ali, 3 yıl sonra emeklilik dilekçesi verip işyerinden ayrıldığında veya işten çıkarıldığında kıdem tazminatı tüm süre olan 8 yıl üzerinden mi ödenecek? Yoksa 4 yılı eski şirketten, 4 yılı yeni şirketten mi ödenecek? Kıdem tazminatının tutarı ne olacak? 8 yıl üzerinden ödenecek deniyorsa dikkate alınacak brüt ücret tutarı 2.000 mi yoksa 4.000 YTL mi dikkate alınacak?

4.000 YTL dikkate alınacak deniyorsa, C şirketinde sadece 3 yıllık çalışmasına karşılık 8 yıllık ödeme hangi defterlere gider yazılacak? Gider yazılıp bir kısmı B şirketine fatura edilir deniyorsa, B şirketinde en son ücreti 2.000 YTL idi. Şimdiki 4.000 YTL üzerinden ödendiğine göre aradaki 2.000 YTL fark ne olacak? Nasıl giderleştirilecek?

Ali, C şirketine geçtikten 6 ay sonra genel müdürüne hakaret edip işten 4857/25-II gereğince kıdem tazminatı ödenmeksiniz atıldığında, B şirketindeki 4 yıl için de mi kıdem tazminatı ödenmeyecek?

Ali, 2 yıl sonra yeni işvereni (C) ile anlaşamadı ve istifa edip işten ayrıldığında, B şirketindeki kıdem tazminatları ne olacak? Onlar da mı ödenmeyecek?

Şimdi de en can alıcı sorulara geçelim:

Grup veya holding aradan bir müddet geçtikten sonra (C) şirketini başkalarına sattığında, hisselerini devrettiği ve grubun malı olmaktan çıktığında (C) şirketinin yeni sahipleri, Ali'nin (B) şirketinde geçen süreleri için kıdem tazminatı öderler mi? Ödemek zorundalar mı?

İşveren kötü niyetli olsa emekliliği gelen veya kıdem tazminatı çok biriken işçilerini son zamanlarında sermayesi en düşük, parası pulu olmayan şirketine tayin etse bu işçiler paralarını kimden alacaklar?

İş alacak-verecek-icra işine geldiğinde, 'Bu şirketler aynı grup veya holdinge bağlı, farkı yok. Borcu bizden alın.' mı denilecek? Yoksa, 'ayrı tüzel kişi şirketleriz' mi? (B) şirketinin alacağı için (C) şirketinin parasına-malına el konulamaz diye karşı mı çıkılacak?

Sonuç olarak, yasalarımızda grup veya holding diye bir kavram, tanım olmadığına yeniden vurgu yapalım. Ortakları aynı, hatta ortaklarının hisseleri dahi aynı olsa, bir şirketten çıkarılan işçiye tüm hakları ödenmelidir. Tüm hakları ödenen işçi yeni şirkete ister gider, ister gitmez. Tüzel kişi şirketler arasında tayin veya atama diye bir şey de olmaz. Aynı ana ve babadan olan kardeşler gibi aynı grup veya holdinge (gönül bağıyla) bağlı olsalar da tüm tüzel kişi şirketlerin keseleri-kasaları-defterleri-vergileri-alacakları-borçları farklıdır.

Sizin durumunuza gelecek olursak; işten çıkarıldığınız şirketteki tüm haklarınızı almalısınız. Kıdem ve ihbar tazminatı için 10 yıllık, diğer haklarınız için 5 yıllık zamanaşımınız var.