Basın İş Hukukunda Yıllık İzin(4) / Vedat İlki

 Basın çalışanlarının yıllık izin sürelerini belirleyen yasal uygulama 5953 sayılı Basın İş Kanununda yer verilmiştir.

Basın İş Kanununda Yıllık İzinle ilgili ince çizgiler çizilmiştir.

6. maddesinde ihbar müddetinin yıllık izinden sayılamayacağı ve gazetecinin yıllık izin kullanmamışsa, işine son verilmesi halinde izin müddetine ait ücretin peşin ödeneceğidir.
19. maddede yıllık ücretleri izinleri ile maddede belirtilen olağanüstü ücretli izin günlerinin çakışması halinde olağanüstü ücretli izin süresi kadar yıllık izinin uzayacağıdır.
21. maddede yıllık ücretli izin süreleri ve iznin hesaplanma şekli ile izin hakkından feragat edilemeyeceğidir.
29. maddede ise yıllık ücretli izni kullandırmayan veya ücretinin ödemeyen işverenin hukuki ve cezai sorumluluğu düzenlenmiştir.

Basın İş Kanunu Gazeteciyi Nasıl Tanımlamıştır:
“Bu Kanunu hükümleri, Türkiye’ de yayınlanan gazete ve mevkutelerle haber ve fotoğraf ajanslarında her türlü fikir ve sanat işlerinde çalışan ve İş Kanunu’ndaki işçi tarifi şümulu haricinde kalan kimselerle bunların işverenleri hakkında uygulanır. Bu Kanunun şümulune giren fikir ve sanat işlerinde ücret karşılığı çalışanlara gazeteci denir.”

Hizmet akdinin gazeteci ile ( gazete, radyo, tv birimlerinde çalışanlar ) işvereni arasında yapılması gerekmemektedir. Yapılan sözleşme yazılı olmalıdır.

Mevkute Nedir? Yıllık İzin Nasıl Belirlenir?
Belli zaman aralıkları ile çıkan yayın, süreli yayın, periyodik yayın anlamındadır.

Basın İş Kanununa göre, gazetecinin günlük mevkute de çalışıp çalışmadığına göre ayrım yapmak gerekir.

Gazeteci günlük bir süreli yayında çalışıyorsa, en az bir yıl çalışmış olmak koşuluyla belli bir miktar yıllık ücretli izin verilecektir ve bu tür çalışan bir gazetecinin yıllık ücretli izine hak kazanabilmesi için aranan bekleme süresi de bir yıl olacaktır. Keza bu bir yıllık sürenin şu an çalışılan sürelerle sınırlı bulunmadığı, gazetecilik mesleğindeki kıdemini/hizmetini anlattığı da açıkça Kanunda belirtilmiştir ( m.21/1 )

Gazeteci günlük olmayan bir süreli yayında çalışıyorsa, bekleme süresi altı ay olup, bunun hizmet akdinin devam etmiş yahut aralıklarla yeniden kurulmuş olduğuna bakmaksızın gazetecilik mesleğinde geçirdikleri hizmet süresi olarak dikkate alınması gerekmektedir.


Gazetecinin bekleme süresi, mesleğe ilk girişte gündeme gelebilecek deneme süresi ( m. 10 ) de dâhil olmak üzere, gazetecilik mesleğine ilk kez başladığı tarihten itibaren geçirdiği süreler dikkate alınarak hesaplanır.

Yıllık izin süreleri “hafta” esasına göre düzenlenmiştir. Buradan takvim haftası anlaşılır.

Ø Günlük bir süreli yayında çalışanlar için en az bir yıl çalışılmış olması kaydıyla her yıl için dört hafta ücretli izin ön görülmüştür.
Ø Meslek kıdemi/toplam hizmet süresi on yıldan fazla olanlar için bu süre altı haftadır .
Ø Gazeteci günlük olmayan aylık yada haftalık yayında çalışıyorsa, meslekteki kıdemi ne olursa olsun her altı aylık çalışılan süre için iki hafta ücretli izin verilir.
Yol izni uygulamasına rastlamamaktayız.
Yıllık iznin bu izne hak kazanıldığı tarih ile onu izleyen yıllık izne hak kazanılacağı tarih arasındaki bir dönemde kullandırılması gerekir.
Yıllık izin bölünmez, fakat işin niteliğine göre bölünerek de kullanılabilir. Bunun içinde gazeteci ve işveren arasında yapılan sözleşme ile kararlaştırılır.
İzin hakkından feragat edilemez.
Gazeteci Yıllık İzinde Çalışır Mı?
Bununla ilgili yasaklayıcı bir uygulama yoktur. Gazeteci Yıllık İzinde çalışabilir.
Yıllık İzin Ücreti Ödenmesi Uygulaması:
Temel ücreti ele alınarak, Yıllık ücretli izin kullandırılan gazeteciye bu izin süresine ait ücretin en geç yıllık izine başlarken ödenmesi gerekir. Gazeteciye ücreti peşin ödenmesi gerektiğine göre yıllık izin ücreti de peşin ödenmelidir.

Zaman Aşımı:
5 yıllık zaman aşımına tabidir.
İdari Para Cezası:
Gazeteciye bu Kanunun 21 inci maddesinde yazılı yıllık izni vermeyen veya izni vermiş olup da izin müddetine ait ücreti ödemeyen işverene, yıllık izin vermediği veya izin süresine ait ücretleri ödemediği kimsenin izin müddetine tekabül eden ücretler yekununun üç katı kadar idarî para cezası verilir; ayrıca gazeteciye ödenmesi gereken ücret toplamı, iki kat olarak ödenir.

**
DEVLET MEMURLARI ve BORÇLAR KANUNUNDA YILLIK İZİN(5)

DEVLET MEMURLARINDA YILLIK İZİN

Devlet Memurlarının Yıllık İzin Esasları 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre Düzenlemesi yapılmıştır.

102’inci maddesinde tanımlaması yapılmıştır.
Devlet memurlarının yıllık izin süresi,
Ø Hizmeti 1 yıldan 10 yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için 20 gün,
Ø Hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için 30 gündür.
Ø Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir.

Gün kavramında takvim dikkate alınmıştır.

Kullanma Şekli:
Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda,
Ø Toptan(tamamı) ,
Ø İhtiyaca göre(İşin akışına göre) kısım kısım kullanılabilir.
Ø Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir.
Ø Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer.
Ø Öğretmenler yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara, hastalık ve diğer mazeret izinleri dışında, ayrıca yıllık izin verilmez.
Ø Hizmetleri sırasında radyoaktif ışınlarla çalışan personele, her yıl yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verilir.

BORÇLAR KANUNUNDA YILLIK İZİN

Hizmet akdi kapsamında Borçlar Kanunu hükümlerine tabi olanlar için Yıllık İzin düzenlemesi yapılmıştır.

İşveren,
Ø En az bir yıl çalışmış olan işçilere yılda en az iki hafta ,
Ø 18 yaşından küçük işçiler ile elli yaşından büyük işçilere de en az üç hafta ücretli yıllık izin vermekle yükümlüdür.

Burada hafta kavramı ile izin ele alınmıştır.

Yıllık İzinde İndirim Kavramı:
İşçi, bir hizmet yılı içinde kendi kusuruyla toplam bir aydan daha uzun bir süreyle hizmeti yerine getirmediği takdirde işveren, çalışılmayan her tam ay için, yıllık ücretli izin süresinden bir gün indirim yapabilir.
İşçi, bir hizmet yılı içinde kendi kusuru olmaksızın hastalık, kaza, yasal bir yükümlülüğün veya kamu görevinin yerine getirilmesi gibi kişiliğine bağlı sebeplerle en çok üç ay süreyle işgörme edimini yerine getiremediği takdirde, işveren yıllık ücretli izin süresinden indirim yapamaz.
İşveren, gebelik ve doğum yapma sebebiyle işgörme edimini en çok üç ay süreyle yerine getiremeyen kadın işçinin yıllık ücretli izin süresinden indirim yapamaz.
Hizmet veya toplu iş sözleşmeleriyle, işçinin aleyhine hüküm doğuracak şekilde, ikinci ve üçüncü fıkra hükümlerine aykırı düzenleme yapılamaz.


Nasıl Kullandırılır:
Yıllık ücretli izinler, kural olarak aralıksız biçimde verilir; ancak tarafların anlaşmasıyla ikiye bölünerek de kullanılabilir.

İşveren, yıllık ücretli izin tarihlerini, işyerinin veya ev düzeninin menfaatleriyle bağdaştığı ölçüde, işçinin isteklerini göz önünde tutarak belirler.

Yıllık İzin Ücret Ödeme:

İşveren, yıllık ücretli iznini kullanan her işçiye, yıllık ücretli izin süresine ilişkin ücretini, ilgili işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermekle yükümlüdür.

İşçi, hizmet ilişkisi devam ettiği sürece, işverenden alacağı para ve başka menfaatler karşılığında yıllık ücretli izin hakkından feragat edemez.

Hizmet sözleşmesinin herhangi bir sebeple sona ermesi hâlinde, işçinin hak kazanıp da kullanamadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı, hizmet sözleşmesinin sona erdiği tarihte işlemeye başlar.

Zaman Aşımı Süresi:
5 Yıl olarak belirlenmiştir.


Yazı dizimiz bugün itibariyle sona ermiştir.
Uygulamacılara ana hatları ile Yıllık İzinleri anlatmış olduk.
Yıllık İzin Süreleri Kanunlarda Asgari olarak belirtilmiş olup, bu sürelerin altında kullandırılamaz.
Süreler bireysel yada toplu iş sözleşmeleri artırılır.
Emekli sandığı ve Borçlar Kanununda İdari Para cezası uygulaması olmamaktadır.
İzin ücreti alınması Emekli Sandığı hariç diğer kanunlarda 5 yıllık zamanaşımına tabidir.

(Kaynak: Alitezel.com | 28.06.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.