Yüksek Emekli Maaşı (3) / Celal Kaplan

 Bundan önceki iki yazımızda sigortası 2000 yılından önce başlayan bir kişinin ileride emekli olurken maaşının nasıl hesaplanacağını anlatmaya başlamıştık. Bu kapsamda sigortalının hem 2000 yılı öncesi ve hem de 1 Ocak 2000 ile 1 Ekim 2008 arasında maaş hesaplama sistemlerine göre kısmi aylığının nasıl hesaplanacağını izah etmeye çalıştık. Bugün de maaş hesaplamasının asıl önemli yönünü oluşturan 1 Ekim 2008 sonrası kısmi maaş hesabına değineceğiz. Asıl bu bölüm önemli dedik; çünkü okurlarımızın ileride daha yüksek emekli maaşı alabilmek için müdahale edebileceği alan da 1 Ekim 2008 sonrasında kısmi emekli maaş hesaplamasıdır. Bu tarihten önceki hesaplamaları olumlu yönde etkileme şansı son derece az. Sadece askerlik, doğum v.b. borçlanması yaparak prim gün sayısını artırabilirler. Oysa imkanı olan çalışanların, özellikle de prime esas kazanç miktarlarını artırarak ileride nispeten daha yüksek emekli maaşı alma şansı vardır.

ORTALAMA KAZANÇ
Aslında 5 bin 510 Sayılı Kanun ile ortaya konulan ve 1 Ekim 2008 sonrası çalışmalar karşılığında kısmi aylığın hesaplama şekli, büyük ölçüde 2000-2008 arası maaş hesaplama sistemine benzer. Bu sistemde de öncelikle ortalama aylık kazancın hesaplanması yapılır. Bunun için 1 Ekim 2008 ve sonrasındaki her yıla ait prime esas kazançlar, emekli aylığı talep tarihine kadar güncelleme kat sayılarıyla güncellenecektir. Tıpkı 2000-2008 devresi kazançlarda olduğu gibi. Fakat bir farkla... 1 Ekim 2008 sonrası maaş hesaplama sisteminde güncelleme katsayısı TÜFE oranının tamamı ile gelişme hızının yüzde 30'una 1 tam sayısı ilave edilerek bulunan oranla çarpılmak suretiyle bulunur. Bu değişiklik gelişme hızının negatif çıktığı yıllarda koruyucu bir etki yapar. Örneğin 2009 yılının güncelleme katsayısı 1.0653 olmuştur. Sigortalının 1 Ekim 2008 sonrası güncellenen kazançlarının toplamı daha sonra aynı dönemdeki prim ödeme gün sayısına bölünerek sigortalının ortalama günlük kazancı bulunur. Ortalama günlük kazancın 30 katı da ortalama aylık kazancı oluşturur. Bundan sonra aylık bağlama oranının tespitine geçilir. 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki yeni sistemde aylık bağlama oranı daha basit belirlenmiştir. Sigortalının prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 oranı uygulanır. 360 günden eksik kalan günler için de orantılı işlem yapılır. Örneğin 7 bin 380 gün üzerinden emekli olan kişi için ilk 7 bin 200 gün için yüzde 20 oranı uygulandığı gibi, artan 180 gün için de yüzde 1 ilave yapılır. 

YENİ SİSTEM
Bir de ilk sigortalılığı 5 bin 510 Sayılı Kanun'dan önce olup da 1 Ekim 2008 tarihinde henüz 3 bin 600 gün sayısına ulaşamayanlarda 3 bin 600 güne ulaşıncaya kadar geçen sürede her 360 güne yüzde 3 oranı uygulanır. Örneğin 1 Ekim 2008 tarihi itibariyle henüz bin 800 günü olup da ileride 7 bin 200 günden emekli olacak bir sigortalının yeni dönem kısmi aylığı hesaplanırken 3 bin 600 güne ulaşıncaya kadar geçecek ilk bin 800 günlük çalışmasına yüzde 10 değil de yüzde 15, kalan 3 bin 600 günlük kısma ise yüzde 20 olmak üzere toplam yüzde 35 aylık bağlama oranı uygulanır. Şimdi bu noktada bir örnekleme yapalım. 1 Ocak 2006 tarihinde toplam 9 bin 360 günden emekli olan bir sigortalının 2 bin 610 günü yeni sistemde gerçekleşmiş olsun. Bu durumda aylık bağlama oranı yüzde 52 olup, yeni sistemin toplam hizmete oranı da yüzde 27.88 olacaktır. Sigortalı bütün çalışma hayatında asgari ücretten bildirildiğinde yeni sistem kısmi aylığı 141.87-TL'sına denk gelir. 

PRİM MİKTARI
Buna karşın sigortalı 1 Ekim 2008 sonrası bildirimlerini aylık bin 200 TL seviyesine çıkarabilirse, bu pay 173.97 TL'sına ulaşır. Hatta imkanı olup bildirimin 2 bin 400 TL üzerinden yapıldığını düşünelim, bu tutar 347.94 TL seviyesine çıkar. Bu durumda emekli, aylığını her ay 206.07 TL artıracaktır. Bu da yılda 2.472,84-TL daha fazla gelir elde etmesi demektir. Prim ödemesine baktığımızda ise asgari ücretten yüzde 14 işçi hissesi 137 TL iken 2 bin 400 TL'nin işçi primi 336 TL olacaktır. Böylece fazladan yatırılan primin, emekli maaşına bire bir etki yaptığını görüyoruz. Sigortalı hiç olmazsa son yedi sekiz yılında yatırdığı prim miktarını artırarak da emekliliğinden uzun yıllar daha yüksek aylık alma imkanına kavuşmuş olur.

(Kaynak: Yeni Asır | 12.04.2013)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.